Μόνον υπερβολή βρίσκει κανείς στα βραβεία ΙΡΙΣ 2024 της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου που απονεμήθηκαν το βράδυ της Τετάρτης 26 Ιουνίου στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση με παρουσιαστή τον ηθοποιό Γιάννη Νιάρο. Η δεύτερη ταινία της Σοφίας Εξάρχου, «Animal», διακρίθηκε σε επτά κατηγορίες, τις μισές από όσες είχε προταθεί. Το νούμερο είναι εντυπωσιακό αλλά ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι αυτή η ταινία ξεπέρασε σε βραβεύσεις την «Φόνισσα» της Εύας Νάθενα, που ήταν υποψήφια σε 16 κατηγορίες και έφυγε από την απονομή με πέντε βραβεία, ανάμεσα στα οποία για την ενδυματολογία και την σκηνογραφία της (και τα δύο για την σκηνοθέτιδα).
Τολμώ να προβλέψω ότι ενώ σε μερικά χρόνια ελάχιστοι θα θυμούνται την ύπαρξη του «Animal» (που επίσης βραβεύτηκε πέρσι στη Θεσσαλονίκη με τον Χρυσό Αλέξανδρο), η «Φόνισσα», ότι καλύτερο θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί σε εικόνες από το λογοτεχνικό αριστούργημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, θα συζητιέται για πάρα πολύ καιρό ακόμα. Για μένα είναι μια ταινία αναφοράς και η πιο ολοκληρωμένη, επαγγελματικά φτιαγμένη και ουσιαστική στο περιεχόμενό της ελληνική κινηματογραφική παραγωγή που παίχτηκε στις αίθουσες την τελευταία σεζόν (και ίσως όχι μόνο στην τελευταία).
Το χειροποίητο «Animal», μια ματιά στον κόσμο των ανιματέρ, όπως λέγονται οι χορευτές / περφόρμερ που καλούνται να ψυχαγωγήσουν με τα σόου τους τους τουρίστες στα ξενοδοχεία τα καλοκαίρια, ήταν μια άσκηση στην επανάληψη και την μονοτονία, μια καταγραφή χωρίς ιστορία που συν τοις άλλοις, εκτός από την σκηνοθεσία της βραβεύτηκε και για το σενάριό της (Σοφία Εξάρχου και στα δύο). Το «Αnimal» θα μπορούσε να αρκεστεί σε κάποιες τεχνικές βραβεύσεις (φωτογραφίας π.χ.) και για να είμαι δίκαιος θα έλεγα ότι η βράβευση της πρωταγωνίστριας του, Δήμητρας Βλαγκοπούλου που είναι μαγνήτης σε μια ιστορία χωρίς ιστορία, με βρήκε σύμφωνο (έτσι κι αλλιώς η Καρυοφιλλιά Καραμπέτη, χορτασμένη από βραβεία δεν έχει ανάγκη ένα ακόμα από την ΕΑΚ).
Όμως η διάκριση του «Αnimal» στην κατηγορία της καλύτερης ταινίας της χρονιάς, ε αυτό είναι κάτι που νιώθεις εξοργιστικά να σε ξεπερνάει.
Η αντιπαλότητα μεταξύ κριτικής και κοινού είναι μια ιστορία τόσο παλιά όσο ο κινηματογράφος. Να όμως που σε αυτή την περίπτωση, της «Φόνισσας», υπήρξε συμφωνία. Και αν περιοριστούμε στο κοινό, αυτό για το οποίο φτιάχνεται μια ταινία, θα δούμε ότι τα παραπάνω από 430.000 εισιτήρια που η «Φόνισσα» έκοψε από τα τέλη του Νοεμβρίου 2023 που βγήκε στις αίθουσες, μέχρι σήμερα, μιλούν από μόνα τους.
Όπως και από μόνα τους μιλούν τα 6.500 εισιτήρια που έχει κόψει μέχρι σήμερα το «Animal» (προβάλλεται από τον Φεβρουάριο). Ασφαλώς, τα εισιτήρια δεν είναι λόγος για την ποιοτική υπόσταση μιας ταινίας. Είναι όμως ο καθρέφτης της πραγματικότητας σε ότι αφορά την επικοινωνία της με τον κόσμο.
Και σε αυτή την βάση, είναι εμφανές ότι «Φόνισσα» κατάφερε να επικοινωνήσει με το ελληνικό κοινό περισσότερο από όσο μπόρεσαν όλες οι υποψήφιες ταινίες (σε όλες τις κατηγορίες) μαζί.
Τέσσερις φορές υποψήφιος για το Οσκαρ χωρίς ποτέ να το έχει κερδίσει, ο Γουίλεμ Νταφόε θα έχει τουλάχιστον να λέει ότι έχει κερδίσει ένα βραβείο ΙΡΙΣ, κάτι που έγινε για την ταινία «Inside» του Βασίλη Κατσούπη. Ο Αμερικανός ηθοποιός πάντως, δεν ήταν πάντως ο μόνος μη Έλληνας που διακρίθηκε στα ΙΡΙΣ. Βραβεύτηκαν αρκετοί ξένοι καλλιτέχνες (δείτε την λίστα που ακολουθεί) και αυτό μας θυμίζει ότι το ελληνικό σινεμά πλέον, δεν είναι αμιγώς ελληνική υπόθεση.
Οι νικητές των βραβείων Ίρις 2024:
Βραβείο Μεγάλου Μήκους Ταινίας Μυθοπλασίας
- Animal: Μαρία Δρανδάκη, Μαρία Κοντογιάννη, Lukas Rinner, Laura Sterian, Ivan Tonev, Στέλιος Καμμίτσης
Βραβείο Σκηνοθεσίας
- Animal: Σοφία Εξάρχου
Βραβείο Α΄ Γυναικείου Ρόλου
- Animal: Δήμητρα Βλαγκοπούλου
Βραβείο Α΄ Ανδρικού Ρόλου
- Inside: Willem Dafoe
Βραβείο Β΄ Γυναικείου Ρόλου
- Animal: Φλομαρία Παπαδάκη
Βραβείο Β΄ Ανδρικού Ρόλου
- Εξέλιξη: Βασίλης Κολοβός
Βραβείο Σεναρίου
- Animal: Σοφία Εξάρχου
Βραβείο Πρωτότυπης Μουσικής
- Φόνισσα: Δημήτρης Παπαδημητρίου
Βραβείο Μοντάζ
- Animal: Dragos Apetro, Νίκος Βαβούρης
Βραβείο Φωτογραφίας
- Φόνισσα: Παναγιώτης Βασιλάκης
Βραβείο Ντοκιμαντέρ
- Η Βασίλισσα της Νέας Υόρκης: Βαλερύ Κοντάκου, Δέσποινα Παυλάκη
Βραβείο Ενδυματολογίας
- Φόνισσα: Εύα Νάθενα
Βραβείο Σκηνογραφίας
- Φόνισσα: Εύα Νάθενα
Βραβείο Ειδικών και Οπτικών Εφέ
- Inside: Αντώνης Κοτζιάς, Martin Jurado
Βραβείο Σχεδιασμού Μακιγιάζ, Κομμώσεων και Ειδικών Εφέ
- Φόνισσα: Εύη Ζαφειροπούλου, Χρόνης Τζήμος
Βραβείο Ήχου
- Animal: Odo Grötschnig, Sebastian Watzinger, Thomas Pötz Kava, Rudolf Gottsberger, Βάλια Τσέρου, Κώστας Βαρυμποπιώτης, Χρήστος Γούσιος
Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη
- Inside: Βασίλης Κατσούπης
Βραβείο Μικρού Μήκους Σπουδαστικής Ταινίας
- Το Χάος που Άφησε Πίσω της: Νίκος Κολιούκος
Βραβείο Μικρού Μήκους Animation
- Η Πορνογραφική Συλλογή του Κάφκα: Αριστοτέλης Μαραγκός, Κωνσταντίνος Βασίλαρος
Βραβείο Μικρού Μήκους Ντοκιμαντέρ
- Φως εκ Φωτός: Νεριτάν Ζιντζιρία, Efijeni Kokedhima
Βραβείο Μικρού Μήκους Ταινίας Μυθοπλασίας
- Ανορθοδοξος: Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος, Φανή Σκαρτούλη
Βραβείο Ταινίας Ελληνικής Μειοψηφικής Συμπαραγωγής
- How to Have Sex: Κωνσταντίνος Κοντοβράκης
