Τα social media τρύπωσαν στη ζωή της Αθηνάς Τσαγκαράκη σιγά-σιγά. Σήμερα είναι ένα κομμάτι της ζωής της. Και μάλιστα πολύ σημαντικό. «Αυτό που έχει συμβεί με τα social media είναι κάτι που προέκυψε πάρα πολύ φυσικά στη ζωή μου. Δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι είναι ένα κομμάτι με το οποίο θα μπορούσα να ασχοληθώ», την ακούω να λέει από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής και, για κάποιον περίεργο λόγο, είναι σαν να την έχω μπροστά μου. Κάνω εικόνα τις εκφράσεις της καθώς μιλάει, τις κινήσεις των χεριών της.
Αφορμή για την κουβέντα μας αλλά και ο λόγος που γίνεται τηλεφωνικά είναι η συμμετοχή της στο Συνέδριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στη Θεσσαλονίκη στα πλαίσια του EuroPride. Η θεματική της συζήτησης στην οποία συμμετέχει θα κινηθεί κάτω από την ομπρέλα του πώς επηρεάζουν την κοινωνία τα social media «αλλά και πώς μπορούμε να αλλάξουμε πράγματα μέσα από αυτά τα κανάλια επικοινωνίας και διάδρασης» τονίζει η ίδια.
Όσο εγώ την κάνω εικόνα, η Αθηνά, η αγαπημένη Athinoid με τα πολύτιμα «τιπς ενήλικης ζωής» και την ακόμα πιο πολύτιμη δράση της μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, συνεχίζει να μου αφηγείται πώς ξεκίνησαν όλα. Πριν η ίδια εκφραστεί δημόσια για την σεξουαλική της ταυτότητα ή τα θέματα ψυχικής υγείας, ο κόσμος άρχισε να την γνωρίζει ως βοηθό της Μαίρης Συνατσάκη.
Δειλά-δειλά, κάποια στιγμή, κάποιοι άνθρωποι, που τους άρεσε το χιούμορ της, άρχισαν να την ακολουθούν στο Instagram. Και λίγο-λίγο, γεννήθηκε μια διάδραση με αυτούς τους ανθρώπους, που ολοένα πλήθαιναν, και αυτό άρχισε να της αρέσει.
«Πώς καταφέρνεις και είσαι τόσο χαρούμενη;», «Τι φωτεινός άνθρωπος που είσαι», «πώς μπορείς στην καθημερινότητά σου και είσαι τόσο φωτεινή και γελαστή;». Αυτά ήταν κάποια από τα μηνύματα που λάμβανε τότε συχνά. Όμως, η Αθηνά περνούσε μία από τις χειρότερες περιόδους της ζωής της.
«Γενικά έχω ταλαιπωρηθεί και συνεχίζω – λίγο λιγότερο τώρα πια ευτυχώς – να ταλαιπωρούμαι με την ψυχική μου υγεία. Έτσι, λαμβάνοντας αυτά τα μηνύματα, συνειδητοποίησα ότι αυτό που μπορεί εγώ να είχα σαν ασπίδα , οι άνθρωποι που δεν με γνώριζαν πραγματικά το εισέπρατταν ως δείγμα ευτυχίας. Αυτό με στεναχώρησε σαν σκέψη. Κι επειδή δίπλα στη Μαίρη είχα δει πόση αξία έχει, αν το νιώθεις φυσικά, να μιλάς λίγο παραπάνω για όλη σου την αλήθεια, ξεκίνησα να μιλάω λίγο για το κομμάτι της ψυχικής υγείας», θυμάται.
Εκεί είδε τεράστιο αντίκρισμα. Όπως λέει χαρακτηριστικά, «ήταν λες και ο κόσμος διψούσε να δει όλο αυτό το τείχος μεταξύ ίντερνετ και πραγματικότητας να γκρεμίζεται λιγάκι». Οπότε, σιγά σιγά και πολύ οργανικά – τόσο που πια δεν θυμάται ακριβώς πότε ή πώς – αποκάλυψε πως είναι ομοφυλόφιλη. «Και εκεί συνειδητοποίησα ότι πάρα πολύ μεγάλη μερίδα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων έχουν απίστευτη ανάγκη από έναν άνθρωπο με λίγο πιο δημόσιο βήμα να εκφράσει πέντε πράγματα που δεν βλέπουν πουθενά».
Η Αθηνά άλλωστε είναι και η ίδια ένα από τα πολλά άτομα που μεγάλωσαν σε μια εποχή που δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου εκπροσώπηση της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στα Μέσα ή οπουδήποτε αλλού. «Ως άτομο που μεγάλωσε στην Καρδίτσα και δεν ήξερε ότι υπάρχουν λεσβίες μέχρι τα 18 και, τελικά, ήταν μία από αυτές» το ζήτημα της μη ορατότητας ήταν κάτι που την απασχολούσε και συνεχίζει ακόμα και σήμερα να την απασχολεί. Και θα την απασχολεί και θα μιλά γι’ αυτό μέχρι να δει τα πράγματα να αλλάζουν.
«Έχω χρίσει χιουμοριστικά τον εαυτό μου λεσβία ambassador γιατί μικρή έλεγα πως θέλω να γίνω διάσημη όταν θα μεγαλώσω. Αλλά δεν ήξερα με ποια ιδιότητα. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι η αναγνωρισιμότητα θα ερχόταν από την σεξουαλική μου ταυτότητα. Όμως, επειδή τίθεται ακόμα θέμα ορατότητας, δεν μιλάμε για την εμπειρία του να είσαι και γυναίκα και ομοφυλόφιλη σε μια πατριαρχική κοινωνία, είναι και ο λόγος που δίνω το παρών παντού: στο Pride της Αθήνας, τώρα στο EuroPride Thessaloniki, αλλά και στο Come as you are, το φεστιβάλ για τη ΛΟΑΤΚΙ+ ορατότητα, που γίνεται στη Λάρισα, δίπλα δηλαδή στην πόλη μου».
«Η ειλικρίνεια είναι από μόνη της επανάσταση αυτή τη στιγμή».
Όσο, λοιπόν, η Αθηνά μιλούσε ανοιχτά για θέματα ψυχικής υγείας και σεξουαλικότητας, τόσο περισσότερα άτομα συγκεντρώνονταν στο προφίλ της. Ένα μεγάλο ποσοστό αυτών, άνθρωποι μεταξύ 25-45, κάτι που η ίδια ερμηνεύει ως εξής:
«Νιώθω ότι οι άνθρωποι της γενιάς μου φτάσαμε στην κορύφωση της δυσφορίας, δεν αντέχουμε άλλο να κυοφορούμε όλα αυτά τα στερεότυπα που καταπιέζουν τα συναισθήματά μας. Από αντίδραση γίνονται όλα τα πράγματα. Όλες οι αλλαγές μέσα από την αντίδραση σε κάτι που μας πνίγει επέρχονται. Και σίγουρα εμάς μάς δόθηκε λίγο μεγαλύτερη ευκαιρία στην “επανάσταση”. Κάπως βρέθηκε ένα παραθυράκι να πούμε “ως εδώ”. Βέβαια, με πολλή δυσκολία και πάλι. Η ειλικρίνεια είναι από μόνη της επανάσταση αυτή τη στιγμή, ειδικά στο ίντερνετ».
Είναι γνωστό το πόσο εύκολο είναι για ανθρώπους σαν την Αθηνά, που εκφράζονται ελεύθερα σε θέματα τα οποία για ένα μέρος της κοινωνίας αποτελούν ακόμα και σήμερα ταμπού, να βρεθούν αντιμέτωποι με υβριστικά μηνύματα, χυδαία σχόλια, ακόμα και κατάρες. «Ο τρόπος, το μίσος, το μένος, η ευκολία με την οποία κάποιοι άνθρωποι χρησιμοποιούν το λόγο, στην πραγματικότητα, είναι κάτι που όπως και να ‘χει το ίντερνετ το έχει γεννήσει και αυτό. Δύσκολα θα σταματήσει κανείς έναν άλλον άνθρωπο στον δρόμο να του πει τις χυδαιότητες που λέγονται στο ίντερνετ», παρατηρεί.
Ωστόσο, η ίδια αισθάνεται αρκετά τυχερή σε αυτό το κομμάτι, μιας και οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που την ακολουθούν, το κάνουν πολύ συνειδητά. «Είναι πάρα πολύ ωραίο αυτό. Γιατί, γενικά, η κριτική του κόσμου και το τι θα σκεφτούν οι άλλοι για μένα ήταν κάτι το οποίο με βασάνιζε εμμονικά πολύ πριν συμβεί όλο αυτό με τα social media», εξομολογείται.
«Το είχα μέσα μου πάρα πολύ έντονα», συνεχίζει. «Μεγαλώνοντας, συνειδητοποίησα πόσο κουραστικό είναι όλο αυτό. Είναι εξουθενωτικό να πιστεύεις ότι μπορείς να αλλάξεις την άποψη οποιουδήποτε ή να τον πείσεις, τέλος πάντων, για το αντίθετο από αυτό που πιστεύει. Οπότε, σήμερα μου δίνει τεράστια δύναμη και εμένα να ξέρω ότι υπάρχουν 40.000 άνθρωποι εκεί έξω που σκέφτονται με παρόμοιο τρόπο, που αισθάνονται παρόμοια, που βοηθιούνται και βοηθάνε. Νιώθω πραγματικά ότι είναι μια κοινότητα μέσα από την οποία ενδυναμώνομαι κι εγώ. Μου δίνει ελπίδα το ότι υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι εκεί έξω».
«Είναι εξουθενωτικό να πιστεύεις ότι μπορείς να αλλάξεις την άποψη οποιουδήποτε ή να τον πείσεις για το αντίθετο από αυτό που πιστεύει».
Φυσικά, ο αλγόριθμος κάνει και λάθη. Όχι συχνά, αλλά πού και πού συμβαίνει να βρεθούν άνθρωποι εκ διαμέτρου αντίθετοι με τα όσα πρεσβεύει η Αθηνά στο προφίλ της και, παρεμπιπτόντως, να αφήσουν και ένα ασυγκράτητο δείγμα του θυμού τους στα εισερχόμενά της. Τα πιο πολλά από αυτά πια τα βρίσκει αστεία. Γιατί, όπως λέει, «έχω κάνει κι εγώ την ψυχοθεραπεία μου και ξέρω ότι ένας άνθρωπος που είναι καλά δεν θα μιλήσει ποτέ έτσι».
Τα περισσότερα κακεντρεχή σχόλια που ακούει, πάντως, έχουν να κάνουν με το γεγονός πως πλέον τα social media έχουν γίνει εργασία πλήρους απασχόλησης για εκείνη. Βιοπορίζεται από αυτά – κάτι που δεν φανταζόταν ποτέ – και χαίρεται πολύ γι’ αυτή την εξέλιξη στη ζωή της. Κι ας την κυνηγάει το «καλά, πήγαινε και να δουλέψεις λίγο».
«Δυστυχώς, δεν μας μαθαίνουν να κάνουμε επιλογές με γνώμονα την ευτυχία, τη χαρά, την ψυχική μας ηρεμία».
«Ξέρω ότι πίσω από αυτό το σχόλιο κρύβεται ένας άνθρωπος που μπορεί να πηγαίνει κάθε μέρα, εννιά με πέντε, σε ένα γραφείο που να σιχαίνεται και σου λέει “αυτή γιατί τα κάνει από τον καναπέ;”. Και αυτό, πραγματικά, το κατανοώ πάρα πολύ βαθιά.
»Δυστυχώς, δεν μας μαθαίνουν να κάνουμε επιλογές με γνώμονα την ευτυχία, τη χαρά, την ψυχική μας ηρεμία. Όλες οι προτεραιότητες έχουν να κάνουν με τη δουλειά, με τις αποδοχές και την καταξίωση. Φυσικά, όταν τίθεται θέμα βιοπορισμού, θα κάνεις και τις θυσίες σου. Αλλά και πάλι, δεν υπάρχει πουθενά ο παράγοντας του να μην σε σκοτώσει η δουλειά», λέει επ’ αυτού η Αθηνά.
Θεωρεί πολύ άδικο το να μην κυνηγά κάθε άνθρωπος το πάθος του γιατί πιστεύει πως «κατά ένα τεράστιο ποσοστό, αν το κυνηγήσεις, θα υπάρξει ο χώρος για ’σένα εκεί έξω». Ειδικά πλέον με το TikTok.
«Αυτό που έκανε το TikTok είναι ότι έδωσε την ευκαιρία σε οποιονδήποτε άνθρωπο από οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη, σε οποιαδήποτε συνθήκη – οικονομική, ψυχική, οτιδήποτε – αν απλά είχε ίντερνετ να βγάλει προς τα έξω το πάθος του, είτε αυτό είναι να ζωγραφίζει, είτε είναι να χορεύει, είτε να λέει τα αστεία του. Και αυτό αποδεικνύει περίτρανα ότι εκεί έξω υπάρχει κοινό», εξηγεί και συνεχίζει:
«Υπάρχει χώρος για όλα τα άτομα ανεξαιρέτως. Δηλαδή κάποιον που εγώ θα τον σκρολάρω και δεν θα μπορώ με τίποτα να τον δω, άλλοι δέκα χιλιάδες θα τον δουν και θα τους αρέσει και θα τον στηρίξουν. Οπότε αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο γιατί παλιά δεν υπήρχε καν σαν επιλογή».
«Πολλές μικρές πράξεις από πολλούς μη ακτιβιστές στα social media έχουν τεράστια δύναμη».
Σίγουρα, η Αθηνά δεν παραβλέπει τις προκλήσεις και τους κινδύνους που εγκυμονούν τα social media. Βλέπει όμως και όλες τις νέες δυνατότητες που ανοίγουν. Έχουν πια τεράστια δύναμη, προσφέρουν ευκαιρίες απασχόλησης, ανοίγουν χώρο για ένα κανάλι ενημέρωσης και επικοινωνίας, και ανοίγουν έναν χώρο για να αναγεννηθεί το όποιο αίσθημα κοινότητας μπορεί να υπήρξε κάποτε και πια έχει χαθεί.
Όπως λέει η ίδια, «πραγματικά πλέον τα social media είναι μια πηγή “μικρο-ακτιβισμού”. Δηλαδή, πολλές μικρές πράξεις από πολλούς μη ακτιβιστές στα social media έχουν τεράστια δύναμη. Το ότι αυτή η κοινότητα, η ιντερνετική, στηρίζει ανθρώπους, στηρίζει καταστάσεις, στηρίζει αδικίες, δεν είναι αμελητέο. Πριν τα social media, θα γινόταν μία πορεία στην Καρδίτσα για τα Τέμπη και μόνο αυτοί που θα ήταν παρόντες θα το γνώριζαν. Τώρα κινητοποιούμαστε με μεγαλύτερη ευκολία και αυτό είναι κάτι που, αν μη τι άλλο, είναι ελπιδοφόρο».
Για την Αθηνά, τα social media δεν είναι καθόλου απλά η βιτρίνα μιας δουλειάς. Μέσα στα χρόνια, έχει ακούσει πάρα πολλές ιστορίες ανθρώπων, έχει μοιραστεί αγωνίες και χαρές, έχει συνδεθεί πολύ. Της αρέσει πολύ αυτό το ουσιαστικό και ανθρώπινο πάρε-δώσε. Γι’ αυτό και την Πέμπτη (27/06), στο EuroPride, ανυπομονεί πολύ περισσότερο να ακούσει τα άτομα στο κοινό, παρά να μονολογήσει η ίδια. Γιατί πιστεύει πως «την πραγματική ανάγκη τη θέτουν οι άνθρωποι που απλά ζουν τη ζωή τους έξω στον κόσμο και δεν έχουν πουθενά να τα πουν, δεν έχουν πουθενά να απευθυνθούν».
INFO Η συζήτηση με θέμα «Influencing Society Through Social Media» πραγματοποιείται την Πέμπτη (27/06) στο Ολύμπιον στις 16:00. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.
