«Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, αλλά και με τον κόσμο να μαστίζεται από πολεμικές συρράξεις, η θεματική του φετινού Beyond Borders επικεντρώνεται στις πληγές του ξεριζωμού, τον υποχρεωτικό εκπατρισμό και το πικρό συναίσθημα του δύο φορές ξένος. Η γνώση, η έρευνα και η κραυγή του ντοκιμαντέρ είναι πιο απαραίτητα από ποτέ για να αφυπνιστούν συνειδήσεις και να προαχθεί ο διάλογος και η συμφιλίωση».
Με αυτά τα λόγια – εκτός άλλων – η Ειρήνη Σαρίογλου, καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ Beyond Borders – Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου υπογράμμισε την φιλοσοφία της φετινής, 9ης έκδοσής του, από τις 25 Αυγούστου ως την 1η Σεπτεμβρίου: το Beyond Borders εστιάζει σε ταινίες τεκμηρίωσης που ασχολούνται με ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες και κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. Η παρουσίαση τους προγράμματος έγινε την Τετάρτη 26 Ιουλίου στο Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Στέλιος Χατζηιωάννου
Φέτος το φεστιβάλ Beyond Borders έλαβε 763 ντοκιμαντέρ από 95 χώρες, πολλά από τα οποία έχουν ήδη ταξιδέψει στα μεγαλύτερα κινηματογραφικά φεστιβάλ του κόσμου (Κάννες, Βερολίνο, Βενετία, Λοκάρνο, Κάρλοβι Βάρι κ.α.) Εν τέλει, στο πρόγραμμα προβολών του, το φεστιβάλ συμπεριέλαβε 37 παγκόσμιες, διεθνείς και ελληνικές πρεμιέρες.
Το Beyond Borders θα φιλοξενήσει τρεις διαφορετικές σκηνές προβολών:
- Το Κυρίως Διαγωνιστικό Τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει 18 ταινίες τεκμηρίωσης μεσαίου και μεγάλου μήκους
- Το μicro Διαγωνιστικό Τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει 24 ταινίες τεκμηρίωσης μικρού μήκους
- Το Πανόραμα, εκτός διαγωνιστικού προγράμματος που θα φιλοξενεί καθημερινά διαφορετικά κινηματογραφικά αφιερώματα.
Στην Τελετή Έναρξης θα προβληθεί σε πανελλήνια πρεμιέρα το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Beethoven’s Nine: Ode to Humanity του Larry Weinstein, Καναδάς-Γερμανία, 2024, 90’, που με αφορμή το θρυλικό έργο του Μπετόβεν, προσκαλεί τους θεατές να αναστοχαστούν πάνω στις διαχρονικές έννοιες της αγάπης και της ελευθερίας, μετατρέποντας την ταινία σε μια έκκληση για ένωση και συμφιλίωση.
Η βραδιά θα ολοκληρωθεί με το Κοντσέρτο για πιάνο και φωνή των Ζαχαρία Καρούνη και Νεοκλή Νεοφυτίδη, με ρεπερτόριο εμπνευσμένο από τις συνεργασίες τους με μεγάλους συνθέτες, όπως ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Μίκης Θεοδωράκης, η Δόμνα Σαμίου καθώς και δικές τους συνθέσεις.
Τι θα προβληθεί στο κυρίως Διαγωνιστικό τμήμα
2G του Karim Sayad, Ελβετία, 2024, 77′ Ελληνική Πρεμιέρα, για τέσσερις πρώην διακινητές που προσπαθούν να επιβιώσουν μετά την απαγόρευση της παράνομης μεταφοράς μεταναστών από την κυβέρνηση του Νίγηρα
Anna and the Egyptian Doctor της Taliya Finkel, Ισραήλ, 2022, 76′ Ελληνική Πρεμιέρα, για τον Dr Helmy, έναν Άραβα γιατρό που παριστάνει τον υποστηρικτή των Ναζί για να σώσει μια Εβραία μεταμφιεσμένη σε μουσουλμάνα στο ναζιστικό Βερολίνο
Bangarang του Giulio Mastromauro, Ιταλία, 2023, 73′ Ελληνική Πρεμιέρα, για τον κόσμο της παιδικής ηλικίας στον Τάραντα, τη βιομηχανική πόλη στη νότια Ιταλία
Grandmother’s footsteps της Lola Peploe, Γαλλία, 2023, 64′ Ελληνική Πρεμιέρα, μια πλοήγηση ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν σε βίντεο Super 8, γυρισμένη (και) στην Αμοργό, με τη φωνή της Σαρλότ Ράμπλινγκ και την τελευταία κινηματογραφική εμφάνιση του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι
I shall not hate της Tal Barda, Καναδάς, 2024, 90′ Ελληνική Πρεμιέρα, που ακολουθεί την αχαρτογράφητη πορεία του Dr. Izzeldin Abuelaish, του πρώτου Παλαιστίνιου γιατρού που εργάζεται σε ισραηλινό νοσοκομείο και ξεγεννάει μωρά, του οποίου το ήθος της συγχώρεσης και της συμφιλίωσης δοκιμάζεται όταν ένα ισραηλινό τανκ βομβαρδίζει το σπίτι του, σκοτώνοντας τις τρεις κόρες του
Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα του Χρήστου Ανδριανόπουλου, Ελλάδα, 2023, 71’, που παρακολουθεί τη ζωή της Νότας και του Ηλία, ενός ηλικιωμένου ζευγαριού που ζει σε διαφορετικούς κόσμους κάτω από την ίδια στέγη εδώ και 43 χρόνια, υπό το πρίσμα της πανδημίας
Kix των Dávid Mikulán, Bálint Révész, Ουγγαρία, 2024, 90′, μια ιστορία ενηλικίωσης, που ακολουθεί ένα αγόρι και την παρέα του στους δρόμους της Βουδαπέστης να κηρύσσονται εχθροί του ορμπανικού κράτους
Koka του Aliaksandr Tsymbaliuk, Πολωνία, 2024, 47′ Ελληνική Πρεμιέρα, για τη σχέση μεταξύ πατέρα και γιου που ζουν στην άκρη του κόσμου κοντά στη Βερίγγειο Θάλασσα
Λώξη των Δημήτρη Ζάχου, Θανάση Καφετζή, Ελλάδα, 2024, 87′, για τη Λωξάνδρα, μια νέα γυναίκα με σύνδρομο Down που γίνεται το πρώτο ανάπηρο άτομο που υπογράφει συμβόλαιο ηθοποιού με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας
My Place Ozerna της Karina Będkowska, Πολωνία, 2022, 59′ Ελληνική Πρεμιέρα, ένα τρυφερό ντοκιμαντέρ για το ταξίδι μιας γυναίκας από το Λονδίνο στην Ozerna, ένα μικρό χωριό στην Ουκρανία
Reset του Min Bae, Καναδάς, 2023, 89′ Ελληνική Πρεμιέρα, με ερωτήματα για τη βύθιση του οχηματαγωγού Sewol το 2014 στη Νότια Κορέα, παίρνοντας μαζί του 304 ανθρώπους, κυρίως μαθητές λυκείου, στους οποίους είχε ζητηθεί να παραμείνουν στις καμπίνες τους
Samuel and the light του Vinícius Girnys, Βραζιλία, 2023, 71′ Ελληνική Πρεμιέρα, ένα πορτρέτο της σύγχρονης Βραζιλίας μέσα από τη ζωή ενός αγοριού στην Ponta Negra
Searching for Rodakis του Saim Kerem Soyyilmaz, Τουρκία, 2023, 57′, για την ανακάλυψη της ταφόπλακας της δεκαεπτάχρονης Χρυσούλας κατά την ανακαίνιση ενός παλιού σπιτιού κοντά στην Κωνσταντινούπολη
Χώρα των λησμονημένων τραγουδιών του Βλαδίμηρου Νικολούζου, Ελλάδα, 2023, 93′, που δημιουργήθηκε μέσω μιας συλλογικής δημιουργικής συνεργασίας μεταξύ του Deep Forest Foundation και των ιθαγενών κοινοτήτων του δάσους του Αμαζονίου
The Parallel Currents του Pablo Chavanel, Γαλλία, 2024, 68′, Ελληνική Πρεμιέρα, για τη βία και την επιβίωση στις πόλεις και στη φύση με φόντο την Καμπότζη, τους Ερυθρούς Χμερ και τα υδροηλεκτρικά φράγματα στον ποταμό Μεκόνγκ
The Pickers της Elke Sasse, Γερμανία, 2024, 80′, για τους εργάτες συλλογής στα ευρωπαϊκά χωράφια όπου συγκομίζονται τα καθημερινά μας φρούτα και λαχανικά
The Three Fatalities of Teofilo Del Valle του Manuel De Juan Navarro, Ισπανία, 48′, Ελληνική Πρεμιέρα, που ρίχνει φως στο χρονικό του πρώτου θανάτου που προκλήθηκε από ένοπλους αστυνομικούς το 1976, από τότε που ο Χουάν Κάρλος Ι έγινε αρχηγός του κράτους
Who, If Not Us? – The Fight for Democracy in Belarus της Juliane Tutein, Γερμανία/Λευκορωσία, 2023, 77′ Ελληνική Πρεμιέρα, για τον αγώνα για δημοκρατία στη Λευκορωσία και τη ζωή τριών γυναικών μετά τις μεγάλες διαδηλώσεις του 2020 που κατεστάλησαν βίαια από το καθεστώς Λουκασένκο.
Στα δύο διαγωνιστικά τμήματα απονέμονται συνολικά 11 βραβεία με κορυφαία το Χρυσό, Αργυρό και Χάλκινο Στεφάνι της Μεγίστης (3.000, 2.000 και 1.000 ευρώ αντίστοιχα)
Τη φετινή Κριτική Επιτροπή του Κυρίως Διαγωνιστικού τμήματος απαρτίζουν οι: Mitzi Goldman (Πρόεδρος, Παραγωγός, CEO Documentary Australia), Valerie Kontakos (Σκηνοθέτις, Παραγωγός), Alan Gilsenan (Σκηνοθέτης, Παραγωγός), Bruce Clark (συγγραφέας, δημοσιογράφος), Shuibo Wang (Σκηνοθέτης).
Διατηρώντας τους δεσμούς εξωστρέφειας και συνέργειας με παγκόσμιους πολιτιστικούς φορείς, η 9η έκδοση του Φεστιβάλ θα φιλοξενήσει εκπροσώπους από ένα τιμώμενο ΜΜΕ, ένα τιμώμενο ακαδημαϊκό ίδρυμα και ένα τιμώμενο κινηματογραφικό φεστιβάλ: Τιμώμενο ΜΜΕ θα είναι φέτος η ΕΡΤ, τιμώμενο ακαδημαϊκό ίδρυμα το Πανεπιστήμιο Κadir Has (Τουρκία), ενώ τιμώμενο φεστιβάλ θα είναι το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας. Συνεχίζεται επίσης για δεύτερη χρονιά ο θεσμός της τιμώμενης χώρας που για το 2024 θα είναι η Αυστραλία.
Φορέας της διοργάνωσης είναι το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών (ΙΔΙΣΜΕ) σε συνεργασία με την Ecrans des Mondes (Παρίσι), ενώ πολύτιμη είναι η συνδρομή φορέων παγκόσμιου βεληνεκούς (ZDF,ARTE, BBC, RAI TV, Movies that Matter, IDF Prague, PHOENIX, FIPRESCI, Ecrans des Mondes κ.ά.).
Στρατηγικός Εταίρος του Beyond Borders είναι η ΔΕΗ, η κορυφαία εταιρεία ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη που στηρίζει ενεργά τις τέχνες και τον πολιτισμό. Ως αναπόσπαστο κομμάτι του κοινωνικού και οικονομικού ιστού της χώρας, η ΔΕΗ ενισχύει τον διάλογο με τον πολιτισμό και την τέχνη, υποστηρίζοντας όλους και όσα μας οδηγούν στο μέλλον, ένα μέλλον καλύτερο για όλους, όπου τον πρώτο λόγο έχει ο πολιτισμός.
Στην Τελετή Λήξης θα προβληθεί η ταινία From Abdul to Leila της Leila Albayaty, Γερμανία-Βέλγιο-Σ. Αραβία, 2024, 92’. H ταινία αποτελεί ένα μουσικό ταξίδι μεταξύ Δύσης και Ανατολής, ένα λυρικό ντοκιμαντέρ που συνδυάζει το προσωπικό με το πολιτικό ξεδιπλώνοντας με συγκινητικό τρόπο τη συμφιλίωση της ίδιας της σκηνοθέτριας με την Ιρανική της ταυτότητα και κληρονομιά.
Το Φεστιβάλ θα ολοκληρωθεί με τους ήχους του ρεμπέτικου σε μια υπέροχη βραδιά με μυρωδιές και μελωδίες από τη Μικρά Ασία, τα στενά του Πειραιά και της Αθήνας παρέα με την Κατερίνα Τσιρίδου (τραγούδι – μπαγλαμάς), Τάσο Γιαννούση (μπουζούκι – τραγούδι), Νίκο Πρωτόπαπα (κιθάρα- τραγούδι), Μιχάλη Δανιά (βιολί), Εύη Κανέλλου (κρουστά), σε ενορχήστρωση-δ/νση ορχήστρας του Νίκου Πρωτόπαπα.
