Στα μισά της μεγαλύτερης εκλογικής χρονιάς στην ιστορία, τα αποτελέσματα είναι έτοιμα. Η ετυμηγορία: Περιμένετε το απροσδόκητο και μην υποτιμάτε ότι οι ψηφοφόροι είναι άνθρωποι που έχουν να πληρώσουν λογαριασμούς.
Οι εκλογές της περασμένης εβδομάδας αφορούσαν χώρες με περίπου 1,1 δισεκατομμύρια εγγεγραμμένους ψηφοφόρους, περίπου το ήμισυ του αριθμού που αναμένεται να προσέλθει στις κάλπες παγκοσμίως φέτος. Από το Μεξικό μέχρι την Ινδία και τη Νότια Αφρική, οι ψηφοφόροι έβγαλαν ετυμηγορίες που ήταν αντίθετες με τις προβλέψεις, ταρακουνώντας τις χρηματοπιστωτικές αγορές, καθώς μετέτρεψαν τις εκτιμώμενες συντριβές σε οριακές νίκες -και το αντίστροφο- δίνοντας προτεραιότητα στις δικές τους οικονομικές προοπτικές σε μια νέα εποχή υψηλών επιτοκίων και επίμονου πληθωρισμού.
Τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να προσφέρουν μια πρόγευση των σημαντικών επερχόμενων δημοσκοπήσεων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, ή θα μπορούσαν απλώς να χρησιμεύσουν ως υπενθύμιση ότι οι προβλέψεις για τα αποτελέσματα των εκλογών είναι ακριβώς αυτό – προβλέψεις.
Σε όλες τις ψηφοφορίες της περασμένης εβδομάδας υπήρχε μια ομοφωνία δυσαρέσκειας των ψηφοφόρων για τον πληθωρισμό, την ανεργία και τη διαφθορά. Τα κόμματα που έβαλαν στόχο να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες τους σημείωσαν καλύτερες επιδόσεις. Οι πολιτικοί που ήταν πιο αργοί από το στόχο τους ή που προσπάθησαν να επικαλεστούν πολιτικές ταυτότητας, σκόνταψαν.
Οι αγορές, επίσης, αιφνιδιάστηκαν.
Στην Ινδία, οι μετοχές αυξήθηκαν σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ τη Δευτέρα, αφού τα exit polls έδειξαν μια ισχυρή νίκη του κόμματος του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι. Αλλά όταν την Τρίτη καταμετρήθηκαν οι ψήφοι που του στέρησαν την πλειοψηφία, ο δείκτης αναφοράς των μετοχών της Ινδίας υποχώρησε σχεδόν 6% , το μεγαλύτερο ποσοστό από τον Μάιο του 2020. Η ρουπία αποδυναμώθηκε έναντι του δολαρίου.
Το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο της Νότιας Αφρικής τα πήγε χειρότερα από ό,τι προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις, με τους ψηφοφόρους να του αρνούνται την απόλυτη πλειοψηφία για πρώτη φορά στην ιστορία μετά το Απαρτχάιντ, εκνευρίζοντας τους επενδυτές που περιμένουν τώρα να δουν ποια μορφή θα μπορούσε να πάρει μια κυβέρνηση συνασπισμού. Οι μετοχές υποχώρησαν σχεδόν 2% καθώς τα πρώτα αποτελέσματα ήρθαν στις 30 Μαΐου. Το ραντ υποχώρησε έναντι του δολαρίου και συνέχισε να υποτιμάται αυτή την εβδομάδα.
Στο Μεξικό, αντίθετα, οι προσδοκίες ανατράπηκαν από το μέγεθος της νίκης της Claudia Sheinbaum. Σχεδόν όλοι περίμεναν ότι θα κέρδιζε. Όμως η δημοτικότητα του συμμάχου της, του απερχόμενου εν ενεργεία προέδρου Andrés Manuel López Obrador και οι πολιτικές του για ελεύθερες δαπάνες της προσέφεραν μια απροσδόκητη ώθηση.
Το κόμμα της Morena έχει τώρα μεγαλύτερη ευχέρεια να ακολουθήσει μια πιο επιθετική ατζέντα στο κοινοβούλιο, με αποτέλεσμα το μεξικανικό πέσο να πέσει πάνω από 4% έναντι του δολαρίου στο πιο χαμηλό επίπεδό του εδώ και περίπου επτά μήνες. Το χρηματιστήριο της χώρας IPC που αποτελεί σημείο αναφοράς υποχώρησε κατά 6% , η μεγαλύτερη πτώση από την έναρξη της πανδημίας Covid-19.
Τα αποτελέσματα χρησιμεύουν ως μάθημα που συχνά ξεχνιέται μέσα στον πυρετό που προκαλούν οι εκλογές: Η πολιτική είναι απρόβλεπτη, οι δημοσκοπήσεις και τα exit polls μπορούν να εξαπατήσουν και τα αποτελέσματα των εκλογών να προκαλέσουν εκπλήξεις. Και, το πιο σημαντικό για όσους κάνουν προεκλογική εκστρατεία στις μεγάλες εκλογές που έρχονται ακόμη, στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και αλλού, το πώς αισθάνονται οι ψηφοφόροι για τα οικονομικά τους εξακολουθεί να έχει σημασία.
«Είναι ένα κάλεσμα αφύπνισης για τα πολιτικά κόμματα, τις δυνητικές κυβερνήσεις και τις υπάρχουσες κυβερνήσεις παγκοσμίως», δήλωσε ο Simon Quijano-Evans, επικεφαλής οικονομολόγος της Gemcorp Capital Management.
Στο Μεξικό, ο López Obrador έχτισε τη δημοτικότητά του βοηθώντας τους ανθρώπους να ξεπεράσουν τα χρόνια του πόνου που προκάλεσε η πανδημία. Πολιτικές όπως ο διπλασιασμός του κατώτατου μισθού τα τελευταία έξι χρόνια και η διανομή μετρητών σε όλους, από τους ηλικιωμένους μέχρι τους φοιτητές, βοήθησαν πολλούς ανθρώπους να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό που έπληξε το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου τα τελευταία χρόνια, ωφελώντας τον Sheinbaum, τον επιλεγμένο διάδοχό του.
«Θα συνεχίσει πολλές από τις προτάσεις του Obrador», δήλωσε η Paula Miranda, 33 ετών, οδοντίατρος με έδρα την Πόλη του Μεξικού, η οποία ψήφισε τον Sheinbaum. «Στο τέλος της ημέρας, προέρχεται από την ίδια σχολή σκέψης, οπότε είναι λογικό ότι όλα αυτά θα συνεχιστούν».
Οι δημοσκοπήσεις είχαν προβλέψει την αποτυχία του ANC να διατηρήσει τη συνήθη πλειοψηφία του στη Νότια Αφρική, αλλά η πτώση των ψήφων του προκάλεσε σύγχυση ακόμη και στους πιο στενούς παρατηρητές των δημοσκοπήσεων. Το αποτέλεσμα θεωρείται ευρέως ως μια δυνατή επίπληξη για τα χρόνια των σκανδάλων διαφθοράς και την ανικανότητα να προσφέρει θέσεις εργασίας, στέγαση και ασφάλεια σε μεγάλα τμήματα του εκλογικού σώματος.
«Θέλουμε να δουλέψουμε», δήλωσε η Angela Msinda, μια 20χρονη που ψάχνει για δουλειά στο Bronkhorstspruit, κοντά στην πρωτεύουσα της Νότιας Αφρικής Πρετόρια. Η ψήφος της πήγε στο uMkhonto weSizwe, ή MK, ένα κόμμα που ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο και του οποίου ηγείται ο καταδικασμένος σε σκάνδαλα πρώην πρόεδρος Jacob Zuma , το οποίο συγκέντρωσε το 15% των ψήφων και έκανε προεκλογική εκστρατεία με την υπόσχεση να δημιουργήσει πέντε εκατομμύρια θέσεις εργασίας τα επόμενα πέντε χρόνια.
Το μεγαλύτερο σοκ ήρθε στις μεγαλύτερες και μακροβιότερες εκλογές. Οι Ινδοί ψηφοφόροι ανέτρεψαν τα σχέδια του Μόντι να αναλάβει μια τρίτη θητεία ως ηγέτης με μια συντριπτική πλειοψηφία, εμποδίζοντας την ικανότητά του να επιβάλει ένα οικονομικό πρόγραμμα για τη χαλάρωση της εργατικής νομοθεσίας και τον περιορισμό των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας. Το κόμμα Bharatiya Janata του Μόντι έχει δώσει σε όλα τα νοικοκυριά δωρεάν σιτηρά μετά την πανδημία, αλλά η αντιπολίτευση προσφέρθηκε να διπλασιάσει τους μισθούς στο πλαίσιο ενός προγράμματος πρόνοιας που παρέχει εγγυημένο αριθμό ημερών εργασίας στα χωριά και δεσμεύτηκε να διαγράψει τα φοιτητικά δάνεια.
Οι προσπάθειες του Μόντι να ενεργοποιήσει την ινδουιστική εθνικιστική του βάση με διχαστική θρησκευτική ρητορική και με κινήσεις εναντίον στελεχών της αντιπολίτευσης απέτυχαν. Πριν από τις εκλογές, στελέχη και κόμματα της αντιπολίτευσης υποβλήθηκαν σε έρευνες για φορολογικές υποθέσεις και υποθέσεις διαφθοράς. Ένας δημοφιλής πολιτικός της αντιπολίτευσης πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των εκλογών των έξι εβδομάδων στη φυλακή, ενώ αφέθηκε ελεύθερος για λίγες εβδομάδες προκειμένου να κάνει προεκλογική εκστρατεία. Οι εργαζόμενοι του κόμματος της αντιπολίτευσης δήλωσαν ότι άκουσαν από τους ψηφοφόρους ότι ήθελαν αλλαγή επειδή η κυβέρνηση είχε γίνει πολύ «αλαζονική».
Οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι ο Μόντι θα κατέρρεε, αλλά το αποτέλεσμα τον άφησε στο έλεος των άλλων κομμάτων που απαιτούνται για τον σχηματισμό συνασπισμού.
Οι ψηφοφόροι είπαν ότι τα εισοδήματά τους δεν είχαν αυξηθεί κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που ο Μόντι βρίσκεται στην εξουσία, ενώ ο πληθωρισμός είχε περιορίσει την αγοραστική τους δύναμη. Η αντιπολίτευση αξιοποίησε με επιτυχία την αίσθηση ότι η οικονομία της Ινδίας κινείται σε δύο ταχύτητες και η ανισότητα βαθαίνει.
«Όλοι θέλαμε αλλαγή και ψηφίσαμε για την αλλαγή», δήλωσε ο Ramesh Kumar, εκλεγμένος επικεφαλής του χωριού Matour στο βόρειο κρατίδιο Haryana. Προηγουμένως μέλος του BJP, εντάχθηκε στο κόμμα της αντιπολίτευσης μόλις ένα μήνα πριν από τις εκλογές.
Οι εκλογές στην Ινδία αποτέλεσαν μια ιδιαίτερη προειδοποίηση για την αναξιοπιστία των δημοσκοπήσεων, οι οποίες, όπως και κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος για το Brexit και των εκλογών του 2016 στις ΗΠΑ, δεν ήταν οδηγός για το τελικό αποτέλεσμα.
«Σε αυτές τις εκλογές, υπήρχε σαφώς ένα ποσοστό που δεν ήθελε να αποκαλύψει ποιον ψήφισε, ίσως λόγω των κοινωνικών πιέσεων. Σε μια Ινδία υπέρ του Μόντι, οι ψηφοφόροι δεν ήθελαν να αποκαλύψουν ότι ίσως δεν ήταν τόσο υπέρ του Μόντι», δήλωσε ο Shaniel Ramjee, διαχειριστής αμοιβαίων κεφαλαίων πολλαπλών περιουσιακών στοιχείων στην Pictet Asset Management. «Το έχουμε δει αυτό στο παρελθόν στις ΗΠΑ και αυτό θα μπορούσε να συμβεί ξανά, δεδομένης της διαμάχης γύρω από τον πρώην πρόεδρο Τραμπ», είπε.
Η κούρσα μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του προέδρου Μπάιντεν, ενώ διεξάγεται με φόντο την ανησυχία των ψηφοφόρων για θέματα όπως τα δικαιώματα στην άμβλωση και τη μετανάστευση, επηρεάζεται επίσης σε μεγάλο βαθμό από την οικονομία .
Οι Αμερικανοί εμπιστεύονται τον Τραμπ έναντι του Μπάιντεν για τον πληθωρισμό και την οικονομία με διαφορά 14 ποσοστιαίων μονάδων, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του ABC News/Ipsos .
Πριν από αυτή την ψηφοφορία, πλησιάζουν γρήγορα άλλες εκλογές-καμπανάκι.
Πάνω από 370 εκατομμύρια ψηφοφόροι λαμβάνουν μέρος στις κάλπες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτή την εβδομάδα, στις οποίες τα δεξιά κόμματα αναμένεται να σημειώσουν κέρδη . Η εθνικιστική ατζέντα αντιμετωπίζει σημαντικά εμπόδια στην Ευρώπη, επειδή το μπλοκ είναι μια ομάδα 27 κυρίαρχων κρατών και όχι ένα ομοσπονδιακό κράτος όπως οι ΗΠΑ. Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, καθώς οι ηγέτες κερδίζουν μια θέση στο τραπέζι της ΕΕ μέσω των εθνικών τους εκλογών -όχι των εκλογών σε επίπεδο ΕΕ- και οι εσωτερικές πολιτικές πιέσεις καθιστούν δύσκολη τη διαμόρφωση μιας πανευρωπαϊκής ατζέντας.
Στις δημοσκοπήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου, το Συντηρητικό Κόμμα, το οποίο κυβερνά τα τελευταία 14 χρόνια, προβλέπεται να χάσει με μεγάλη διαφορά, τιμωρημένο από τους ψηφοφόρους για το κόστος διαβίωσης που αυξήθηκε, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, λόγω της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά επιδεινώθηκε από την απόφαση της χώρας να εγκαταλείψει την ΕΕ.
Άλλες χώρες που διεξήγαγαν εκλογές φέτος είναι η Ινδονησία, η Ρωσία, η Ταϊβάν και το Πακιστάν.
Ο νέος πρόεδρος της Ταϊβάν, Lai Ching-te, ανέλαβε τα καθήκοντά του τον περασμένο μήνα, αφού κέρδισε το 40% των ψήφων, νικώντας δύο υποψηφίους της αντιπολίτευσης που είχαν κάνει εκστρατεία για στενότερους δεσμούς με την Κίνα. Παρ’ όλα αυτά, το κόμμα του έχασε τη νομοθετική πλειοψηφία στις εκλογές του Ιανουαρίου, εν μέρει λόγω της απογοήτευσης για θέματα όπως ο πληθωρισμός, οι χαμηλοί μισθοί και οι υψηλές τιμές των κατοικιών.
Στο Πακιστάν, οι ψηφοφόροι αψήφησαν τον ισχυρό στρατό της χώρας και εξέλεξαν υποψηφίους που συνδέονται με τον φυλακισμένο ηγέτη της αντιπολίτευσης Imran Khan, ως το μεγαλύτερο σώμα στο κοινοβούλιο, χωρίς όμως να διαθέτουν την πλειοψηφία. Οι υποστηρικτές του Χαν κατηγόρησαν τους ψηφοφόρους για νοθεία, κάτι που αρνήθηκαν οι αρχές. Τα άλλα κόμματα συνασπίστηκαν για να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση υπό τον πρωθυπουργό Shehbaz Sharif.
Η εκδίωξη του Χαν από την πρωθυπουργία το 2022, η φυλάκισή του και η δίωξη του κόμματός του δημιούργησαν ένα κύμα συμπάθειας, λένε οι πολιτικοί εμπειρογνώμονες. Μετά την αποπομπή του από την εξουσία, ο πληθωρισμός έφτασε το 40%.
Γράψτε στην Joanna Sugden στο joanna.sugden@wsj.com και στην Anna Hirtenstein στο anna.hirtenstein@wsj.com.
