Ήταν νύχτα, λίγο μετά τις 23:00, της 20ης Ιουνίου 1978 όταν τη Θεσσαλονίκη έπληξε ισχυρότατος σεισμός 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.
Η πόλη και οι γύρω περιοχές κυριεύθηκαν από τον πανικό καθώς ο σεισμός της Θεσσαλονίκης ήταν ισχυρότατος και συνοδεύτηκε από ανάλογης ισχύος μετασεισμούς. Ο απολογισμός ήταν τραγικός. 49 νεκροί, εκατοντάδες τραυματίες και πολλές υλικές ζημιές.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, κινητά τηλέφωνα και internet φυσικά δεν υπήρχαν. Είχε όμως αναπτυχθεί αρκετά η τεχνολογία του τηλέτυπου / telex, για την αποστολή και τη λήψη δακτυλογραφημένων μηνυμάτων. Με αυτόν τον τρόπο, το μοιραίο εκείνο βράδυ έφτασαν και στα γραφεία του «ΒΗΜΑΤΟΣ», στην Αθήνα, τα άσχημα νέα.
Η αναφορά σε «νέους σεισμούς» οφείλεται στο γεγονός ότι η Θεσσαλονίκη και η Μακεδονία είχαν πληγεί από ισχυρό σεισμό και λίγες εβδομάδες νωρίτερα (24.5.1978).
«ΤΑ ΝΕΑ», 25.5.1978, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Γράφει λοιπόν «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 20 Ιουνίου, ύστερα από τον ισχυρότατο σεισμό που ξαναχτύπησε τη Θεσσαλονίκη:
«Επείγον, αγωνιώδες, λιγόλογο “τέλεξ” του ανταποκριτή του “Bήματος” από τη Θεσσαλονίκη, ανέφερε ότι στις 11 και 5’ τη νύκτα, τρομακτικός σεισμός συγκλόνισε τη Θεσσαλονίκη και έπειτα από τρία λεπτά σημειώθηκε νέα σεισμική δόνηση μικρότερης εντάσεως.
Εγκαταλείπουμε το κτίριο – μηνούσε ο ανταποκριτής και πρόσθετε: Οι τηλεφωνικές γραμμές κόπηκαν. Σύννεφα σκόνης έχουν καλύψει την πόλη. Πρέπει να έχουν γίνει μεγάλες καταστροφές και να έχουν καταρρεύσει πολλά οικοδομήματα.
Ο πανικός που έχει καταλάβει τους κατοίκους είναι αδύνατο να περιγραφεί. Στους δρόμους γίνεται πανδαιμόνιο και οι φήμες για καταρρεύσεις και για θύματα οργιάζουν.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 21.6.1978, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Λίγη ώρα μετά την αποστολή του «τέλεξ», o ανταποκριτής του “Bήματος” τηλεφώνησε από περίπτερο.
Oκταόροφη πολυκατοικία – είπε φοβερά ταραγμένος- κατέρρευσε στην αρχή της πλατείας Ιπποδρομίου και τα ερείπιά της έχουν αποκλείσει τους γύρω δρόμους.
Μεγάλες καταστροφές έχουν γίνει, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, στην οδό Kων/νου Μελενίκου και στη πλατεία Αγίας Σοφίας.
Στην πόλη επικρατεί απερίγραπτο χάος. Έντρομοι οι κάτοικοι εγκαταλείπουν με τα αυτοκίνητά τους, όσοι διαθέτουν, τη Θεσσαλονίκη.
«ΤΑ ΝΕΑ», 21.6.1978, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
«ΤΑ ΝΕΑ» της επομένης γράφουν σε ανάλογο ύφος για το επίκεντρο της τραγωδίας, την οκταώροφη πολυκατοικία της πλατείας Ιπποδρομίου:
«Νεκροί και τραυματίες ανασύρονται ακόμη – τις πρωινές ώρες- από την οκταώροφη πολυκατοικία της πλατείας Ιπποδρομίου που κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος τρία λεπτά μετά τη φοβερή δόνηση που σημειώθηκε στις 23.05 χθες τη νύχτα και έγινε αισθητή σε ολόκληρη τη Μακεδονία, Θράκη και Θεσσαλία.
»Η πολυκατοικία που κατέρρευσε – οι όγκοι του τσιμέντου και των χωμάτων απέκλεισαν τους εκατέρωθεν δρόμους Ρωμανού και Νικηφόρου Φωκά – είχε 45 διαμερίσματα και είχε κτισθεί πριν από είκοσι περίπου χρόνια.
»Μέχρι στιγμής υπάρχουν 13 νεκροί (1 στις Σέρρες) και εκατοντάδες τραυματίες. Εκφράζονται όμως φόβοι ότι οι νεκροί είναι περισσότεροι.
Σκηνές αλλοφροσύνης
»Σκηνές αλλοφροσύνης εκτυλίχθηκαν στα σπίτια και στους δρόμους της πόλης. Ένοικοι πολυκατοικιών πηδούσαν από τα παράθυρα, φωνές πανικού ακούγονταν από παντού, ενώ δεκάδες χιλιάδες Θεσσαλονικείς προσπαθώντας να φύγουν έξω από την πόλη με τα αυτοκίνητά τους μπλόκαραν τους δρόμους και επέτειναν την ατμόσφαιρα του πανικού και της έντασης».
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 22.6.1978, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Νεκρόπολη
Tην επομένη του μεγάλου σεισμού, η Θεσσαλονίκη μοιάζει με πόλη – φάντασμα.
«Η Θεσσαλονίκη σήμερα είναι μια πόλη, που δεν έχει καμμιά σχέση με τη χθεσινή Θεσσαλονίκη. Η Θεσσαλονίκη ως χθες ήταν μια ζωντανή πολιτεία. Σήμερα είναι μια νεκρόπολη.
»Δεν την απονέκρωσε ο τρομακτικός σεισμός της περασμένης νύχτας. Την ερήμωσαν ο φόβος και ο πανικός.
»Η φυγή των κατοίκων της πήρε τη μορφή βιβλικής εξόδου. Πάνω από μισό εκατομμύριο Θεσσαλονικείς – σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση – την είχαν εγκαταλείψει ως χθες το μεσημέρι.
(…)
»Η περίπτωση επαναλήψεως εκείνου του σεισμού (σ.σ. 24ης Μαΐου) ήταν μία στις χίλιες. (…) Ο σεισμός έγινε, μόνο που ήταν ισχυρότερος, τρομακτικότερος, καταστρεπτικότερος. Ήταν 6,5 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ και είχε νεκρούς και τραυματίες: Ένδεκα σκοτωμένους, έξη θύματα συγκοπής και πάνω από τριακόσιους τραυματίες».
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 22.6.1978, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Τι συνέβη
«Αμέσως μετά την τρομακτική δόνηση και την υπόκωφη βοή που ακολούθησε, ένα τεράστιο σύννεφο σκόνης σκέπασε το κέντρο της πόλεως.
»Το σύννεφο αυτό προερχόταν από τις εκατοντάδες καταρρεύσεις εξωτερικών τοίχων, εξωστών κλπ.
»Η σοβαρότερη καταστροφή ήταν η κατάρρευση της οκταόροφης πολυκατοικίας, στην αρχή της πλατείας Ιπποδρομίου, που πέφτοντας σαν χάρτινος πύργος σκέπασε κάτω από τα ερείπια έναν άγνωστο ακόμη αριθμό ενοίκων.
»Μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, το χάος επικράτησε στη ζωή της πόλης. Γυναίκες με παιδιά, κλαίγοντας υστερικά, έτρεχαν στους δρόμους, σειρήνες από συστήματα ασφαλείας, σε κεντρικά καταστήματα, ηχούσαν δαιμονιωδώς, άρρωστοι πηδούσαν από τα κρεβάτια τους και έφευγαν από τα νοσοκομεία, ιδιωτικές κλινικές έβγαζαν τους ασθενείς στους δρόμους ενώ σ’ όλα αυτά δεν υπήρχε η παρουσία του επίσημου κράτους, που φαίνεται ότι είχε καταληφθεί εξ’ απήνης».
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 22.6.1978, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Τα θύματα αυξάνονται
«Η συμπρωτεύουσα μετρά ακόμη τους νεκρούς της, θύματα του σεισμού που την έπληξε τη νύκτα της Τρίτης.
»Με κομμένη την ανάσα βλέπει τον αριθμό των σκοτωμένων να μεγαλώνει συνεχώς, καθώς τα συνεργεία ανασύρουν πτώματα από τα ερείπια της πολυκατοικίας της πλατείας Ιπποδρομίου.
»Ως αργά χθες, ο συνολικός αριθμός των νεκρών είχε φθάσει τους τριάντα έξη, από τους οποίους οι είκοσι πέντε είχαν σκοτωθεί από την κατάρρευση της πολυκατοικίας.
»Είναι άγνωστο, πόσοι ακόμη βρίσκονται θαμμένοι εκεί. Θα αποκαλυφθεί μόνο όταν γίνει πλήρης εκκαθάριση των ερειπίων πράγμα που δεν φαίνεται να είναι πολύ ευχερές».
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 23.6.1978, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Τελικά, ο συνολικός αριθμός των νεκρών έφτασε τους 49. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών κατοικούσαν στην πολυκατοικία της πλατείας Ιπποδρομίου.
