Απόφαση «ανάσα» για τους κατοίκους, τους απόδημους αλλά και τους φίλους της Κύθνου από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, αναφορικά με την κατασκευή του βιομηχανικού αιολικού πάρκου στο νησί.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου με γνωμοδότησή της που εκδόθηκε στις 10 Ιουνίου και κοινοποιείται προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και συγκεκριμένα στη Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής δικαιώνει όσους σθεναρά αντιτίθενται στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών κάνοντας λόγο για περιβαλλοντική και πολιτισμική καταστροφή του νησιού, καθώς γνωμοδοτεί αρνητικά ως προς την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου καθώς αντίκειται στις συνταγματικές επιταγές.
Μια πρώτη νίκη στον «πόλεμο»
Κατόπιν της έκδοσης της γνωμοδότησης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου το σύνολο των ομάδων πολιτών που δραστηριοποιούνται σε βάρος της εγκατάστασης των ανεμογεννητριών στο νησί, όπως η Επιτροπή Αγώνα Κύθνου, δήλωσαν ότι κατάκτησαν μια πρώτη νίκη, πώς πήραν μια μεγάλη ανάσα προκειμένου να συνεχίσουν τη δράση τους κατά της κατασκευής του βιομηχανικού αιολικού πάρκου που όπως υποστηρίζουν με σειρά επιχειρημάτων, θα καταστρέψει νησί τους.
Το σκεπτικό της γνωμοδότησης
Οπως αναφέρει η αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας, «η γνωμοδότησή μας επί του φακέλου της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων είναι αρνητική, διότι για την υλοποίηση του εν λόγω έργου προβλέπεται: α) βελτίωση του υφιστάμενου οδικού δικτύου μήκους περίπου 5,9 Km και β) διάνοιξη νέας οδοποιίας μήκους περίπου 3,39 Km.
Σύνταγμα και φυσικό περιβάλλον
Σημειώνεται στη γνωμοδότηση ότι «όπως παγίως έχει κριθεί το οδικό δίκτυο υπόκειται σε συνολικό σχεδιασμό και διαχείριση (ΣτΕ 962/2018). Με το άρθρο 24 του Συντάγματος προστατεύεται το φυσικό περιβάλλον (παρ. 1) και, σε συνάφεια με την προστασία αυτή, επιτάσσεται ο ορθολογικός χωροταξικός σχεδιασμός (παρ. 2), ουσιώδες στοιχείο του οποίου είναι το οδικό δίκτυο, υποκείμενο, λόγω της διασυνδέσεως των επί μέρους υποσυστημάτων του και της ιεραρχήσεώς τους, σε συνολικό σχεδιασμό, βάσει των οικείων νομίμων κριτηρίων, έτσι ώστε να καθίσταται και τούτο βιώσιμο.
Τούτου έπεται ότι το οδικό δίκτυο υπόκειται σε συνολικό σχεδιασμό και διαχείριση τόσο σε επίπεδο εθνικών ή επαρχιακών οδών, όσο και σε επίπεδο μονάδας τοπικής αυτοδιοικήσεως, προκειμένου για δημοτικές ή κοινοτικές οδούς.
Η κατά τα ανωτέρω συνταγματική επιταγή για συνολικό σχεδιασμό και διαχείριση του οδικού δικτύου ισχύει, κατά μείζονα λόγο, προκειμένου για μικρά νησιά, τα οποία αποτελούν σημαντικό στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος ως ευπαθή ή ευαίσθητα οικοσυστήματα, δεδομένου ότι χαρακτηρίζονται από την ενότητα και τη λιτή συμμετρία του τοπίου τους και τη στενή αλληλεξάρτηση των ανθρωπογενών συστημάτων (δημογραφικού, πολιτιστικού, κοινωνικοοικονομικού κ.λπ.) και του φυσικού περιβάλλοντος, με συνέπεια να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε εξωγενείς παρεμβάσεις».
Μικρά νησιά και ήπια ανάπτυξη
«Ουσιώδης όρος για την προστασία των μικρών νησιών είναι τα ειδικά χωροταξικά σχέδια, τα οποία, δεδομένου ότι τα νησιά είναι δεκτικά μόνο ήπιας ανάπτυξης, πρέπει να προβλέπουν και να διατάσσουν στο χώρο των νησιών μόνο εκείνες τις μορφές ανάπτυξης που είναι συμβατές με την αρχή της διατήρησης αμείωτου του πολιτιστικού και φυσικού κεφαλαίου τους, προκειμένου να μην παραβιάζεται η φέρουσα ικανότητα των νησιών ως παραδοσιακών ανθρωπογενών συστημάτων και ευαίσθητων οικοσυστημάτων (ΣΕ 3641, 3637, 3628/2009 7μ., 3606/2007 7μ., 414/2005, 3406/2001 κ.ά.)
Τα ειδικά χωροταξικά σχέδια πρέπει να περιλαμβάνουν και το οδικό δίκτυο, ως ουσιώδες στοιχείο του επιτασσόμενου, κατά τα ανωτέρω, από το Σύνταγμα ορθολογικού χωροταξικού σχεδιασμού, που επηρεάζει το φυσικό περιβάλλον».
Οδικό δίκτυο και χωροταξικός σχεδιασμός
«Εξ άλλου, στη διαχείριση του οδικού δικτύου περιλαμβάνεται και ο εκσυγχρονισμός αυτού, προκειμένου τούτο να προσαρμοσθεί προς νέες ανάγκες και απαιτήσεις, δηλαδή, μεταξύ άλλων, και η τροποποίησή του με τη διάνοιξη νέας ή την κατάργηση υπάρχουσας οδού, περαιτέρω δε, για την ταυτότητα του λόγου, και η τροποποίηση του οδικού δικτύου που επέρχεται με τη βελτίωση (π.χ. διαπλάτυνση βλ. ΣΕ 2124/2009, 2425/2000) υφισταμένης οδού, εφ’ όσον αυτή συνεπάγεται ουσιώδη μεταβολή των χαρακτηριστικών και του προορισμού της οδού, ήτοι των αναγκών τις οποίες εξυπηρετεί».
Οδικό δίκτυο και φυσικό περιβάλλον
«Σε κάθε περίπτωση τα κριτήρια σχεδιασμού και διαχειρίσεως του οδικού δικτύου πρέπει να είναι σαφή, εξειδικευμένα και να συνδέονται προς τα υπόλοιπα στοιχεία του χωροταξικού σχεδίου. Πρέπει, επίσης, να ενσωματώνουν την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, έτσι ώστε το οδικό δίκτυο να καθίσταται βιώσιμο σύστημα επικοινωνίας (Ολ. ΣΕ 2487/2006, 2425/2000, 601/2007, 379/2010 κ.ά.).»
Προστασία της εθνικής φυσικής κληρονομιάς
«Περαιτέρω, το οδικό δίκτυο ενός ΟΤΑ δεν αποτελεί τοπική του υπόθεση, εφόσον συνάπτεται τόσο με το υπόλοιπο δίκτυο της χώρας, όσο και με την προστασία των γεωσυστημάτων του φυσικού χώρου, τα οποία αποτελούν στοιχείο της εθνικής φυσικής κληρονομιάς (ΣτΕ 2486/2006, 2487/2006 Ολομ., 665/2018 7μ., 878/2012, 395/2014 κ.ά.). Επιπρόσθετα, αποκλείονται οι αποσπασματικές και απρογραμμάτιστες πράξεις διαχειρίσεως του οδικού δικτύου, όπως η διάνοιξη, διαπλάτυνση και κατάργηση οδών βάσει εντετοπισμένων εκτιμήσεων με γνώμονα την εξυπηρέτηση τοπικής ανάγκης, χωρίς υπολογισμό των ευρύτερων επιπτώσεων που αυτές ενδέχεται να έχουν (ΣτΕ 665/2018 7μ., 878/2012 κ.ά.) και μάλιστα όταν πρόκειται για μικρή νήσο, όπου ακόμα και ένα μικρό οδικό έργο, ακριβώς λόγω της μικρής εκτάσεώς της, έχει σημαντικότερες συνέπειες απ’ ότι εάν εκτελείτο σε άλλη περιοχή».
Κύθνος, νήσος ιδιαίτερης προστασίας
«Τα ανωτέρω δε, ισχύουν, κατά μείζονα λόγο, όταν η μικρή νήσος είναι εντεταγμένη σε καθεστώς ιδιαίτερης προστασίας (ΣτΕ 878/2012 κ.ά.), όπως η νήσος Κύθνος η οποία έχει χαρακτηρισθεί στο σύνολό της ως τόπος ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, με το από 17-09-2002 Π.Δ. (ΦΕΚ 931/Δ)».
