Μετά από μήνες διαβουλεύσεων, εγκρίθηκε σήμερα ο νόμος της ΕΕ για την αποκατάσταση της φύσης. Πρόκειται για τον πρώτο κανονισμό που αποσκοπεί στην αποκατάσταση των κατεστραμμένων οικοσυστημάτων της Ευρώπης και στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας.
«Δεν υπάρχει χρόνος για διάλειμμα στην προστασία του περιβάλλοντός», ανέφερε ο Alain Maron, υπουργός Περιβάλλοντος της περιοχής των Βρυξελλών.
«Σήμερα, το Συμβούλιο της ΕΕ επιλέγει να αποκαταστήσει τη φύση στην Ευρώπη, προστατεύοντας έτσι τη βιοποικιλότητά της και το περιβάλλον διαβίωσης των Ευρωπαίων πολιτών».
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις πανηγύρισαν για την ψήφιση του νόμου, κάνοντας λόγο για «μια σημαντική ημέρα για τη φύση» η οποία θα δώσει «ζωτική ώθηση στις προσπάθειες για την υλοποίηση των διεθνών στόχων για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα».
Τι είναι ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης;
Ο νόμος αποσκοπεί στην αποκατάσταση τουλάχιστον του 20% των χερσαίων και θαλάσσιων εκτάσεων της ΕΕ έως το 2030 και όλων των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων έως το 2050.
Είναι ο πρώτος ολοκληρωμένος νόμος του είδους του στην Ευρώπη και θέτει δεσμευτικούς στόχους και υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη, ώστε να αποκαταστήσουν τους φυσικούς οικοτόπους τους – το 80% των οποίων βρίσκονται σήμερα σε κακή κατάσταση.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται εκεί που υπάρχουν οι περισσότερες δυνατότητες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Αυτό περιλαμβάνει την αποκατάσταση υγροτόπων, ποταμών, δασών, λιβαδιών, αστικών και θαλάσσιων οικοσυστημάτων – και των ειδών που φιλοξενούν.
Οι στόχοι της είναι η αύξηση της βιοποικιλότητας, καθώς και η αξιοποίηση της δύναμης της φύσης για τον καθαρισμό του νερού και του αέρα, τη γονιμοποίηση των καλλιεργειών και τη βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας, καθώς και την πρόληψη και τη μείωση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών, όπως οι πλημμύρες.
Στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα, ο νόμος έρχεται να βοηθήσει την Ευρώπη να εκπληρώσει τη δέσμευση της συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Ποια εμπόδια αντιμετώπισε;
Ο νόμος προτάθηκε για πρώτη φορά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2022.
Προς το τέλος του ίδιου έτους, έλαβε ώθηση στη διάσκεψη COP15 του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα στο Μόντρεαλ του Καναδά, όταν οι χώρες συμφώνησαν στο «30 x 30″ – μια υπόσχεση για την αποκατάσταση του 30% των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων του πλανήτη έως το 2030.
Πέρυσι, όμως, οι αντιδράσεις των συντηρητικών κομμάτων στην Ευρώπη – συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) – «πάγωσαν» την πρόταση.
Ισχυρίστηκαν ότι το νομοσχέδιο θα απειλούσε τα μέσα διαβίωσης των Ευρωπαίων γεωργών, θα μείωνε την παραγωγή τροφίμων, θα διατάρασσε τις αλυσίδες εφοδιασμού και θα ανέβαζε τις τιμές των τροφίμων για τους καταναλωτές.
Έκτοτε αποτέλεσε αντικείμενο σφοδρής συζήτησης και εσωτερικών μαχών, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αριστερές ομάδες, κλιματολόγους και εμπορικούς παράγοντες να υποστηρίζουν ότι ο νόμος είναι απαραίτητος για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, ενώ ορισμένοι συντηρητικοί ξέφυγαν από τη στάση του ΕΛΚ και ψήφισαν υπέρ του νόμου τον περασμένο Ιούλιο.
Μια προσωρινή συμφωνία επιτεύχθηκε τον Νοέμβριο, αλλά σύντομα σημειώθηκαν περαιτέρω αντιδράσεις, καθώς οι διαμαρτυρίες των αγροτών σάρωσαν όλη την Ευρώπη στις αρχές του τρέχοντος έτους.
Γιατί διαμαρτύρονται οι αγρότες;
Οι αγρότες υποστηρίζουν ότι οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί της ΕΕ ασκούν πρόσθετη πίεση σε μια βιομηχανία που έχει ήδη πληγεί σοβαρά από την κλιματική αλλαγή.
Επισημαίνουν τους αντιφατικούς κανονισμούς που απαιτούν από τους αγρότες να μειώσουν τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις και ταυτόχρονα να αυξήσουν την παραγωγή τροφίμων.
Με την κατάργηση των επιδοτήσεων καυσίμων και την αύξηση των κανονισμών για τις εκπομπές ρύπων, οι αγρότες παραπονέθηκαν για έλλειψη υποστήριξης στην πράσινη μετάβαση.
Έγινε μείζον θέμα στην πορεία προς τις εκλογές της ΕΕ, συμβάλλοντας στην άνοδο της Δεξιάς.
Τι σημαίνει για την Ευρώπη;
Σε ψηφοφορία που διεξήχθη σήμερα, 17/06, μεταξύ των υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ, η Φινλανδία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, η Πολωνία και η Σουηδία απέρριψαν τον νόμο, ενώ το Βέλγιο απείχε.
Όμως η Αυστρία, η οποία ήταν εσωτερικά διχασμένη, τάχθηκε την τελευταία στιγμή υπέρ, επιτρέποντας το ελάχιστο όριο για να περάσει ο νόμος.
Σύμφωνα λοιπόν με τον νέο αυτό νόμο, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα δώσουν προτεραιότητα στην αποκατάσταση των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, οι οποίες καλύπτουν τα πιο πολύτιμα και απειλούμενα είδη και οικοτόπους της Ευρώπης.
Όσες θεωρούνται σε κακή κατάσταση σύμφωνα με τον νέο κανονισμό θα πρέπει να αποκατασταθούν κατά τουλάχιστον 30% έως το 2030, κατά 60% έως το 2040 και κατά 90% έως το 2050.
