Εκλογές ΗΠΑ: Ο κρατούμενος που έκανε εκστρατεία πίσω από τα σίδερα

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει πολλές αρνητικές πρωτιές στο βιογραφικό του όμως δεν θα προσθέσει ακόμα μία αν καταδικαστεί σε φυλάκιση και αναγκαστεί να συνεχίσει την προεκλογική εκστρατεία για το Λευκό Οίκο πίσω από τα κάγκελα. Το έχει κάνει πρώτος, έναν αιώνα νωρίτερα, ο σοσιαλιστής υποψήφιος Γιουτζίν Ντεμπς καταφέρνοντας μάλιστα να συγκεντρώσει σχεδόν ένα εκατομμύριο ψήφους.

O Tραμπ περιμένει να ανακοινωθεί στις 11 Ιουλίου η ποινή του για 34 κακουργήματα κινδυνεύοντας με φυλάκιση, πρόστιμο, ή ίσως και τα δύο. Ο Ντεμπς καταδικάστηκε το 1918 για εξέγερση και η ποινή ήταν δεκαετής κάθειρξη.

Ποιος ήταν ο Γιουτζίν Ντεμπς

Ο Γιουτζίν Βίκτορ Ντεμπς, θρυλική μορφή των σοσιαλιστών και του αμερικανικού εργατικού κινήματος, γεννήθηκε στην Ιντιάνα το 1855. Γόνος γάλλων μεταναστών, εγκατέλειψε το σχολείο στα 14 χρόνια του και δούλεψε στους σιδηροδρόμους όπου ανέπτυξε έντονη συνδικαλιστική δράση.

Είχε ηγετικό ρόλο στην απεργία που ξεκίνησε από τα εργοστάσια κατασκευής βαγονιών Pullman, εξαπλώθηκε σε 27 πολιτείες και κατεστάλη από τον αμερικανικό στρατό το 1896 ενώ ο ίδιος κλείστηκε για έξι μήνες στη φυλακή.

Ιδρυτικό στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Αμερικής και της Διεθνούς Ένωσης Βιομηχανικών Εργατών (IWW), o Ντεμπς ήταν υποψήφιος των σοσιαλιστών σε πέντε προεδρικές εκλογές στις αρχές του 20ού αιώνα, παίρνοντας κάθε φορά περισσότερες ψήφους από την προηγούμενη.

Το 1900 o Ντεμπς έλαβε περίπου 87.000 ψήφους (0,62%), το 1904 ανέβηκε στις 402.000 (2,98%), το 1908 στις 420.000 (2,83%) και το 1912 πέτυχε άλμα στις 901.000 ψήφους (6%). Στις εκλογές του 1916, το Σοσιαλιστικό Κόμμα τάχθηκε εναντίον της συμμετοχής των ΗΠΑ στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και κατέβασε ως υποψήφιο για τον Λευκό Οίκο τον δημοσιογράφο Άλαν Μπένσον, που έλαβε 590.000 ψήφους (3,2%), ενώ ο Γιουτζίν Ντεμπς διεκδίκησε ανεπιτυχώς έδρα στο Κογκρέσο.

Η φυλάκιση

Στις 16 Ιουνίου του 1918, ένα χρόνο μετά την είσοδο των ΗΠΑ στον πόλεμο και ενώ οι Αμερικανοί στρατιώτες πέθαιναν κατά χιλιάδες στα μέτωπα της Ευρώπης, ο Ντεμπς σε ομιλία του στο Οχάιο κατήγγειλε τον μιλιταρισμό, τον καπιταλισμό και τους «ψευτοπατριώτες αριστοκράτες» ενώ εξέφρασε αλληλεγγύη στους αρνητές στράτευσης.

Συνελήφθη δυο εβδομάδες αργότερα και κατηγορήθηκε για 10 κακουργήματα βάσει του Νόμου περί Εξέγερσης (Sedition Act) που είχε ψηφιστεί τον ίδιο χρόνο ως προέκταση του Νόμου Περί Κατασκοπείας, στοχεύοντας εκείνους που αντιδρούσαν στην πολεμική προσπάθεια των ΗΠΑ. Τον Σεπτέμβριο του 1918, ο Ντεμπς καταδικάστηκε σε φυλάκιση δέκα ετών και στέρηση του δικαιώματος του εκλέγειν (όχι όμως του εκλέγεσθαι). Η έφεσή του στο Ανώτατο Δικαστήριο απορρίφθηκε και ο σοσιαλιστής ηγέτης κλείστηκε σε ομοσπονδιακή φυλακή στην Ατλάντα τον Απρίλιο του 1919 για να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον αρνήθηκε να δώσει χάρη στον Ντεμπς που χαρακτηριζόταν από τις εφημερίδες ως «ο πιο επικίνδυνος άνθρωπος στην Αμερική».

Η προεκλογική εκστρατεία στο κελί

Μέσα από το κελί του, ο κρατούμενος υπ΄ αριθμόν 9653 έθεσε υποψηφιότητα για τον Λευκό Οίκο στις εκλογές του 1920 με τους σοσιαλιστές να χρησιμοποιούν τον εγκλεισμό του ως μοχλό συσπείρωσης των δυνάμεών τους. Από τη φυλακή έβγαιναν μόνο μικρά δελτία Τύπου του Ντεμπς (ένα την εβδομάδα), τα οποία διαβάζονταν στις κομματικές συγκεντρώσεις. Οι υποστηρικτές του φορούσαν κονκάρδες με τη φωτογραφία του με στολή κρατουμένου μπροστά από τα κάγκελα χωρίς να αναγράφεται το όνομα του, παρά μόνο «κρατούμενος Νο 9653 για πρόεδρος».

Στις κάλπες που στήθηκαν στις 2 Νοεμβρίου του 1920, ο Γιουτζίν Ντεμπς έλαβε 914.191 ψήφους (3,41%), δηλαδή 13.000 περισσότερες από το 1912 και 324.000 περισσότερες ψήφους από τον σοσιαλιστή υποψήφιο το 1916. Ο Ντεμπς κατέλαβε την τρίτη θέση ενώ ο Ρεπουμπλικανός Γουόρεν Χάρντινγκ εξελέγη πρόεδρος με 16,1 εκατ. ψήφους (60,1%) συντρίβοντας τον Δημοκρατικό Τζέιμς Κοξ που έλαβε 9,1 εκατ. ψήφους (34,1%).

Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, τον Δημοκρατικό Ουίλσον που είχε αποκαλέσει τον Ντεμπς «προδότη της χώρας», ο Ρεπουμπλικανός Χάρντινγκ αποφάσισε να ελευθερώσει τον σοσιαλιστή αντίπαλό του. Παραμονές των Χριστουγέννων του 1921, ο πρόεδρος Χάρντινγκ μετέτρεψε την ποινή του Ντεμπς ώστε να αφεθεί άμεσα ελεύθερος (χωρίς να του απονείμει χάρη) και τον κάλεσε την επομένη στον Λευκό Οίκο.

«Έχω ακούσει να σε βρίζουν τόσο πολύ κύριε Ντεμπς, ώστε χαίρομαι που σε συναντώ προσωπικά», του είπε ο Χάρντινγκ.

Ο Ντεμπς αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας που επιδεινώθηκαν στη φυλακή. Πέθανε το 1926 σε σανατόριο στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ιντιάνα, σε ηλικία 70 ετών.

Προφανώς η ζωή και η πολιτική δράση του Ντεμπς δεν έχουν την παραμικρή ομοιότητα με τον βίο και την πολιτεία του Τραμπ. Αμερικανοί αναλυτές επικαλέστηκαν τον σοσιαλιστή Ντεμπς για να δείξουν ότι ακόμα και ένας κρατούμενος μπορεί να είναι υποψήφιος για το ανώτατο αξίωμα των ΗΠΑ, μπορεί μάλιστα μέσα από τη φυλακή να συσπειρώνει και να κερδίζει περισσότερες ψήφους παρά όταν είναι ελεύθερος. Ένα ακραίο αλλά όχι απίθανο σενάριο για τον Τραμπ και την σημερινή Αμερική.