«Δεν είναι απαραίτητο να φανταστεί κανείς τον κόσμο να τελειώνει στις φλόγες ή στους παγετώνες – υπάρχουν άλλες δύο πιθανότητες: η μία είναι η γραφειοκρατία και η άλλη η νοσταλγία», έγραφε ο μουσικός Φρανκ Ζάππα (1940-93) στα απομνημονεύματά του το 1989, «Το πραγματικό βιβλίο του Φρανκ Ζάππα».
Δεν ήμουν ποτέ σίγουρος για το τι εννοούσε, αλλά το σκέφτηκα τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς φίλοι μου έστελναν συνεχώς βίντεο από τους Dead & Company -πρώην μέλη του συγκροτήματος Grateful Dead μαζί με τον Τζον Μάγιερ- που έπαιζαν στο Sphere στο Λας Βέγκας. Κατά τη διάρκεια ενός τραγουδιού, το οπτικό υλικό έμοιαζε σαν να έπαιζαν μέσα στο Barton Hall του Πανεπιστημίου Κορνέλ και στο Red Rocks στο Κολοράντο. Πολύ νοσταλγικό.
Η νοσταλγία θεωρούνταν κάποτε ψυχική ασθένεια. Η λέξη επινοήθηκε από τον Ελβετό γιατρό Γιοχάνες Χόφερ τον 17ο αιώνα από τη λέξη νόστος (επιστροφή στην πατρίδα) και άλγος (πόνος). Η έρευνα δείχνει τώρα ότι η νοσταλγία μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης που σχετίζονται με το στρες. Αυτό είναι υγιές!
Ίσως αυτό εξηγεί την προτίμηση που έχουμε για τα παλιά σπίτια, την Μπάρμπι, τους δίσκους βινυλίου, τον Τζέιμς Μποντ, το καραμελωμένο καλαμπόκι, το φλίπερ, τον ερασιτεχνικό κολεγιακό αθλητισμό και… τις εφημερίδες. Η τεχνολογία βοηθά να ζωντανέψουν τα κόμικ που αγαπάμε, όπως ο Μπάτμαν και ο Σπάιντερ-Μαν, όπως και όχι μία, αλλά δύο ταινίες Γκοτζίλα τους τελευταίους έξι μήνες και η 10η ταινία Ο Πλανήτης των Πιθήκων.
Εν τω μεταξύ, οι συναυλίες είναι μεγάλη επιχείρηση. Η Γουίτνεϊ Χιούστον πέθανε το 2012, αλλά 10 χρόνια αργότερα έπαιξε στο Harrah’s Las Vegas – τουλάχιστον αυτό έκανε το ολόγραμμο είδωλό της. Το 2019, σε περιοδεία βγήκε το ολόγραμμα του Ρόι Όρμπισον, μια νέα άποψη του «Only the Lonely». Αν βρίσκεστε στο Λονδίνο, με περίπου 150 δολάρια μπορείτε να δείτε την συναυλία του συγκροτήματος ABBA -για την ακρίβεια, τα «ΑΒΒΑταρς» τους. Δύο φορές τα Σαββατοκύριακα θα τραγουδάτε Mamma mia! Ακόμη, μια ψηφιακή «Εξέλιξη του Έλβις» έρχεται στο Λας Βέγκας. Επιτέλους γιατί έχουμε όλοι κουραστεί από τις μιμήσεις του κωμικού Σκοτ » Κάροτ Τοπ» Τόμσον.
Με την πάροδο των χρόνων, οι λεγεώνες των επιθεωρητών των κοιτώνων που μελετούν τις κασετοταινίες που έχουν γεμίσει με συριγμούς σε άπειρες επαναλήψεις θεωρούν ότι η συναυλία των Grateful Dead στις 8 Μαΐου 1977 στο Barton Hall είναι η καλύτερη του συγκροτήματος. Δούλεψα σε εκείνη τη συναυλία. Ήταν το αποκορύφωμά τους; Ή η δικό μου; Μήπως όλα είναι νοσταλγία από τότε; Ακόμα και στο iPhone μου, το ψηφιακό εφέ του Barton Hall στο Sphere με ταξίδεψε στο παρελθόν. Και δεν είμαι φανατικός των Deadhead. Τα εισιτήρια για εκείνη τη συναυλία του 1977 κόστιζαν 7,50 δολάρια, ή 39 δολάρια σε σημερινά χρήματα. Τώρα μπορείς να ξοδέψεις 950 δολάρια για ένα εισιτήριο VIP στο Sphere. Πάμε στοίχημα ότι τα φαρμακεία του Βέγκας πάνε καλά; Η νοσταλγία μπορεί να είναι επικερδής.
Στο εσωτερικό του Sphere υπάρχει μια οθόνη LED 160.000 τετραγωνικών μέτρων, η οποία επιτρέπει ανάλυση 16Κ επί 16Κ, 168.000 ηχεία και 10.000 συστήματα που προσομοιάζουν με συστήματα σαμπγουόφερ στα καθίσματα και ξεπερνούν την τηλεόραση ανάλυσης 4Κ. Τα βιντεοκλίπ από το Sphere αποκαλύπτουν ότι υπάρχουν πάρα πολλοί θεατές των συναυλιών με τα κινητά τους έξω που καταγράφουν τον ήχο -χωρίς σφύριγμα- και τα εντυπωσιακά οπτικά εφέ. Και τα βίντεο αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, μεγάλη αλλαγή από το 1977, όταν, αν θυμάμαι καλά, το Barton Hall είχε ένα καρτοτηλέφωνο στο υπόγειο.
Η τεχνολογία και η Τεχνητή Νοημοσύνη βρίσκονται πλέον σε ένα στάδιο ρεαλιστικών απεικονίσεων, που ξεπερνά κάθε όριο. Είμαστε σχεδόν στο σημείο να διασχίσουμε την άγνωστη περιοχή, προκειμένου το ανθρώπινο μυαλό να μην απορρίπτει πλέον τις προσομοιώσεις. Τα πάντα θα αναδημιουργηθούν. Μίλησα με ανθρώπους που σαρώνουν καρέ-καρέ τον Μάγο του Οζ για να δημιουργήσουν ένα ψηφιακό μοντέλο υψηλής ανάλυσης του σκηνικού. Δεν είμαστε πια στο Κάνσας.
Τα φωνητικά πρότυπα είναι πλέον ικανοποιητικά για να αναδημιουργήσουν τη φωνή οποιουδήποτε. Η εταιρεία Creative Artists Agency του Χόλιγουντ, μαζί με την εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης Veritone, ανακοίνωσαν την δημιουργία ενός αποθετηρίου για σαρώσεις φωνής και απεικονίσεων ηθοποιών. Σκεφτείτε το ως μια χαραμάδα νοσταλγίας. Η Σκάρλετ Γιόχανσον, που μόλις έβρισε την OpenAI επειδή έκλεψε τη φωνή της από το «Her» για το ChatGPT-4o, μπορεί να είναι η πρώτη στη σειρά. Ανεξάρτητα από τη μορφή της φωνής, οι επικριτές του OpenAI ήδη γκρινιάζουν. Το MSNBC κατακεραύνωσε το chatbot ως «μια ανατριχιαστική φαντασίωση» που επιτρέπει την «ατέρμονη παρέμβαση» μιας » ερωτοχτυπημένης γυναίκας». Χαλαρώστε.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η νοσταλγία μπορεί να προκληθεί από τις δυσκολίες και τη μοναξιά. Όλοι μας είμαστε όλο και περισσότερο απομονωμένοι πίσω από τις μοναχικές γυάλινες οθόνες μας με λιγότερες, πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις. Η εμπειρία των προσομοιώσεων σε σχέση με την πραγματικότητα μπορεί να επιφέρει στους θεατές μια αίσθηση αδυναμίας – ένα ανησυχητικό αίσθημα ότι δεν έχουμε τον έλεγχο. Όσο περισσότερο εξελίσσεται η τεχνολογία, τόσο περισσότερο ο ανθρώπινος νους θα νοσταλγεί τις περασμένες απλούστερες εποχές: όταν είχαμε τον έλεγχο και τα πράγματα έβγαζαν νόημα.
Αλλά κατά έναν περίεργο τρόπο, η ίδια η τεχνολογία που ικανοποιεί τη νοσταλγία μας μπορεί να γίνει τόσο αποτελεσματική ώστε οι άνθρωποι να γίνουν ακόμα πιο μοναχικοί και να οδηγηθούν σε ακόμα εντονότερη νοσταλγία – ένας φαύλος κύκλος καταδίκης. «Όταν υπολογίζετε το χρονικό διάστημα μεταξύ του Γεγονότος και της Νοσταλγίας για το Γεγονός, το διάστημα φαίνεται να είναι περίπου κατά ένα χρόνο μικρότερο σε κάθε κύκλο», έγραψε ο κ. Ζάππα. Τελικά, «οι επαναλαμβανόμενοι κύκλοι νοσταλγίας θα είναι τόσο κοντά ο ένας στον άλλο που οι άνθρωποι δεν θα μπορούν να κάνουν ούτε ένα βήμα χωρίς να νοσταλγούν το βήμα που μόλις έκαναν. Σε εκείνο το σημείο, όλα θα σταματήσουν. Θάνατος από νοσταλγία». Ή καλύτερα «Dead & Company από τη Νοσταλγία».
Κάποιος να δημιουργήσει έναν εικονικό Φρανκ Ζάππα. Έχω ερωτήσεις.
Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Andy Kessler στη διεύθυνση kessler@wsj.com
