Τα φετινά Χριστούγεννα κυκλοφορήσαμε στην Αθήνα φορώντας ένα σακάκι, ή ακόμα κι ένα απλό πουκάμισο. Όσο και αν αυτό ηχεί ευχάριστα (ποιος θέλει να κρυώνει μέσα στον χειμώνα!), δεν επρόκειτο παρά για ένα από τα πρώτα δείγματα της κλιματικής κρίσης που έχει ήδη ξεκινήσει να κάνει την εμφάνισή της και στη χώρα μας.
Θυμάμαι τώρα ένα ταξίδι στην Καλιφόρνια, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’80…
Ήταν λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 1986. Όπως πάντα τέτοια εποχή, στη Γιούτα όλα τα σκέπαζε το χιόνι. Από τα σπίτια κρέμονταν τεράστιοι σταλακτίτες πάγου, κοφτεροί σαν σπαθιά, που έτρεμες μην ξεκολλήσουν καθώς περνούσες από κάτω. Και, για να βαδίσεις στο πεζοδρόμιο χρειαζόταν να φοράς ειδικές μπότες που έμοιαζαν με εκείνες του αστροναύτη που εξερευνά την επιφάνεια της Σελήνης («moon boots» τις έλεγαν οι Αμερικάνοι).
Η ομάδα Ακουστικής του πανεπιστημίου θα ταξίδευε στο Άναχαϊμ – στην ευρύτερη περιοχή του Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας – για να λάβει μέρος σε ένα συνέδριο της Αμερικανικής Ακουστικής Εταιρείας. Αν και δεν είχα άμεση επιστημονική σχέση με το αντικείμενο, αποδέχθηκα με ευχαρίστηση την πρόσκληση να συμμετάσχω στην αποστολή ως απλός παρατηρητής. Θα ήταν, εξάλλου, και μία καλή ευκαιρία να επισκεφθώ την Ντίσνεϋλαντ!
Φύγαμε χαράματα με ένα mini bus από τη χιονισμένη Γιούτα. Αφού διασχίσαμε την ατέλειωτη έρημο της Νεβάδα, κάναμε στάση για φαγητό στο μεγαλύτερο καζίνο του Λας Βέγκας. Τελικά, κατά το βραδάκι φτάσαμε στο Άναχαϊμ. Και, για να ξεμουδιάσουμε από το πολύωρο ταξίδι, είπαμε να κάνουμε έναν περίπατο στην πόλη.
Πέρα από την ανείπωτη ομορφιά της Καλιφόρνιας, αυτό που με εντυπωσίασε ήταν ότι μπορούσες να κυκλοφορείς Δεκέμβρη μήνα φορώντας ένα απλό σακάκι, ή ακόμα και ένα σκέτο χειμωνιάτικο πουκάμισο. Θυμήθηκα αναπόφευκτα το πολικό ψύχος στη Γιούτα, που είχαμε αφήσει πίσω μας το πρωί. Μα στη συνέχεια η σκέψη ταξίδεψε πολλές χιλιάδες μίλια μακρύτερα: στην πόλη μου, την Αθήνα. Σκέφτηκα πόση παγωνιά θα έκανε κι εκεί, λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Ίσως ακόμα και να χιόνιζε. «Τι ευλογημένος τόπος η Καλιφόρνια!», είπα μέσα μου, παραβλέποντας προς στιγμήν τους σεισμούς αλλά και τις δυσοίωνες προειδοποιήσεις του Τζον Στάινμπεκ στα «Σταφύλια της Οργής».
Εκείνο που δεν μπορούσα τότε να φανταστώ είναι πως, σε λιγότερο από 40 χρόνια θα ήταν δυνατό να κυκλοφορεί κάποιος χριστουγεννιάτικα με ένα πουκάμισο και στην Αθήνα. Ακόμα περισσότερο, ότι αυτό δεν θα το θεωρούσαμε ευλογία αλλά απειλητικό σύμπτωμα μίας κλιματικής κρίσης που θα μπορούσε στο ορατό μέλλον να κάνει τη ζωή στην πόλη (όπως και σε πολλά άλλα μέρη της χώρας) ανυπόφορη.
Η εφιαλτικότερη συνέπεια της κλιματικής κρίσης (κάποιοι αναλυτές προβλέπουν ότι θα αποτελέσει αιτία μελλοντικών πολέμων) αφορά το νερό. Και, μια και αναφερθήκαμε στην Καλιφόρνια, μου έρχονται στη μνήμη κάποια ρεπορτάζ που έβλεπα στο CNN στα μέσα της δεκαετίας του ’80 στην Αμερική. Μιλούσαν για την απειλή της λειψυδρίας στην αμερικανική αυτή πολιτεία. Ένα πρόβλημα που, απ’ ό,τι διαβάζω, όχι απλά παραμένει αλλά και συνεχώς επιδεινώνεται.
Την ίδια απειλή είχε αντιμετωπίσει δραματικά η Αθήνα στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Εκείνη η πρόσκαιρη κρίση ανομβρίας ευτυχώς ξεπεράστηκε στο «παρά πέντε». Όμως, ο εφιάλτης της ξηρασίας πλανιέται τώρα και πάλι πάνω από την πόλη. Με αβέβαιη τούτη τη φορά τη δυνατότητα αντιμετώπισής του.
Οι ειδικοί επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα και ζητούν μέτρα διαχείρισης των εθνικών υδάτινων πόρων. Ακούει κανείς εκεί στην Πολιτεία;
Γιατί, όπως μελαγχολικά διαπιστώνει κι ο Στάινμπεκ, ακόμα και η Καλιφόρνια δεν είναι πάντα η γη της Επαγγελίας! Πόσο μάλλον η τερατούπολη στην οποία (επιμένουμε να) ζούμε…
