Μια από τις μεγαλύτερες χαρές της ζωής είναι τα ταξίδια. Το να ξεφύγεις, έστω και για λίγο, μπορεί να σε αναζωογονήσει όταν το άγχος της ζωής φαντάζει αφόρητο.

Ή και όχι. Όλοι μας μπορούμε πιθανώς να θυμηθούμε εκείνες τις απίστευτες διακοπές όπου όλα φαινομενικά πήγαιναν καλά και μας άφησαν μια αίσθηση ανανέωσης και πληρότητας. Αλλά μπορούμε επίσης να θυμηθούμε κι εκείνες τις φορές που όλα έμοιαζαν να πηγαίνουν στραβά και οι διακοπές κάθε άλλο παρά καλά εξελίχθηκαν.

Μήπως η διαφορά ήταν απλώς θέμα τύχης; Μάλλον όχι. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, μελετώ τι κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους από αυτά που καταναλώνουν, και αυτή τη γνώση είναι δυνατόν να την εφαρμόσουμε -συχνά με εκπληκτικούς τρόπους- για να κάνουμε τις ταξιδιωτικές μας εμπειρίες περισσότερο ευχάριστες και λιγότερο μίζερες.

Κάντε λιγότερα

Αν αγαπάτε την παραλία, λογικά θα περνάτε όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο στην παραλία. Ή αν προτιμάτε τα μουσεία τέχνης, λογικά θα επιδιώξετε να επισκεφθείτε όσο το δυνατόν περισσότερα μουσεία και να δείτε όσους περισσότερους πίνακες μπορείτε.

Ακούγεται λογικό – αλλά μόνο αν θέλετε να κάνετε όχι και τόσο ευχάριστες διακοπές τελικά. Θα έλεγε κανείς ότι όσο πιο διασκεδαστικές είναι οι εμπειρίες τόσο το καλύτερο, αλλά, η πραγματικότητα είναι ότι συχνά δεν είναι έτσι. Πράγματι, ένας από τους πρωταρχικούς λόγους που οι διακοπές – ή οποιαδήποτε ευχάριστη δραστηριότητα – αποτυγχάνουν, είναι εξαιτίας μιας αναφαίρετης αλήθειας για την ηδονική κατανάλωση: Η απόλαυση μειώνεται με το χρόνο.

Όσο περισσότερο καταναλώνουμε κάτι, σχεδόν πάντα, τόσο λιγότερο το απολαμβάνουμε. Η πρώτη μπουκιά σοκολατόπιτα είναι θεϊκή, αλλά η τελευταία είναι απλώς νόστιμη. Ένα μασάζ ξεκινάει με την αίσθηση ότι είναι καταπληκτικό και αναζωογονητικό, αλλά στο τέλος της ώρας, συχνά βαριόμαστε και είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε. Και η ολοήμερη ανάπαυλα στην παραλία ξεκινά ως μια ευτυχισμένη απόδραση από την πραγματικότητα, αλλά συχνά καταλήγει με ενόχληση για τον καυτό ήλιο και τη φαγούρα στην άμμο. Όλα τα πράγματα, όσο ευχάριστα κι αν είναι στην αρχή, γίνονται σαφώς λιγότερο ευχάριστα με τον καιρό.

Πώς καταπολεμούμε λοιπόν αυτή την αναπόφευκτη μείωση της απόλαυσης; Η έρευνά μου καταλήγει σε μια γενική σύσταση: Κάντε λιγότερα!

Πράγματι, οι συνάδελφοί μου και εγώ έχουμε εντοπίσει τρεις τρόπους με τους οποίους μπορείτε να κάνετε λιγότερα: μέσω της ποσότητας , της ποικιλίας και του timing . Για την ποσότητα, η σύσταση είναι αρκετά απλή: Ακόμα και όταν μπαίνετε στον πειρασμό να μείνετε στην παραλία για περισσότερη ώρα, απλά μην το κάνετε. Κλείστε σε μια καλή στιγμή, ακόμη και αν η παραμονή σας για περισσότερο χρόνο μπορεί να σας φαίνεται καλή ιδέα εκείνη τη στιγμή. Αυτό θα αποτρέψει την αναπόφευκτη μείωση της απόλαυσης που θα ακολουθήσει σύντομα και θα έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι θα σας αφήσει με πιο θετικές αναμνήσεις από το ταξίδι σας.

Για ποικιλία, όταν προγραμματίζετε τις διακοπές σας, προσπαθήστε να συνδυάσετε τα πράγματα όσο το δυνατόν περισσότερο, ακόμη και μέσα σε μία μόνο ημέρα. Αντί να περνάτε μια ολόκληρη μέρα στην παραλία και μετά μια μέρα κάνοντας πεζοπορία, προτιμήστε να τα συνδυάσετε μέσα σε μια μέρα- χαλαρώστε στην παραλία το πρωί και κάντε πεζοπορία το απόγευμα. Ακόμα κι αν μειώσετε τον χρόνο σας στην παραλία, όσο περισσότερη ποικιλία εισάγετε, τόσο μικρότερη θα είναι η αίσθηση ότι η απόλαυση για κάθε εμπειρία φθίνει.

Και όσον αφορά το timing, εδώ είναι που τα πράγματα γίνονται ακόμη λιγότερο διαισθητικά: Κάντε διαλείμματα ακόμα και από τις πιο ευχάριστες εμπειρίες. Αν έχετε προγραμματίσει ένα μασάζ, ζητήστε από τη μασέρ να κάνει ένα πεντάλεπτο διάλειμμα κάπου στη μέση του μασάζ. Ναι, θα έχετε λιγότερο συνολικό χρόνο μασάζ, αλλά θα απολαύσετε το δεύτερο μισό του μασάζ σας πολύ περισσότερο. Αυτό συμβαίνει επειδή το διάλειμμα μηδενίζει το φθίνον της απόλαυσης και το δεύτερο μισό του μασάζ ξεκινάει σχεδόν το ίδιο ευχάριστα όπως και τα πρώτα λεπτά.

Το ίδιο ισχύει και για εκείνη την ημέρα στην παραλία: Αφιερώστε 10 λεπτά για να τσεκάρετε το email σας μέσα στο κλιματιζόμενο λόμπι του ξενοδοχείου. Ακόμη και αν βρίσκεστε σε νυχτερινό κέντρο, πάρτε μαζί σας ένα βιβλίο και, μετά από μια ώρα χορού, διαβάστε για 20 λεπτά πριν επιστρέψετε στην πίστα. Τα διαλείμματα δεν χρειάζεται να είναι μεγάλα, αλλά είναι δυνατόν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό το πόσο θα καταλήξετε να απολαμβάνετε τον χρόνο σας, επειδή αναστέλλουν την πτωτική πορεία της απόλαυσης που είναι σχεδόν αναπόφευκτη χωρίς αυτά.

Περιορίστε τις επιλογές σας

Όταν σχεδιάζετε ένα ταξίδι, είναι σημαντικό να συγκρίνετε ξενοδοχεία, εκδρομές και εστιατόρια για να κάνετε τις καλύτερες δυνατές επιλογές, σωστά; Και πάλι, δεν είναι κάτι που συμβαίνει τόσο γρήγορα. Όταν σχεδιάζετε ένα ταξίδι, είναι πολύ δελεαστικό να εξερευνήσετε όλες τις πιθανές επιλογές. Προσωπικά, θεωρώ τον εαυτό μου ένοχο για το γεγονός ότι ξοδεύω μέρες ολόκληρες βελτιστοποιώντας κάθε στιγμή ενός ταξιδιού, μόνο και μόνο για να βρεθώ απογοητευμένος από τις επιλογές που έκανα.

Ο λόγος είναι ότι, κάνοντας όλη αυτή την προεργασία και εξετάζοντας κάθε επιλογή για κάθε στιγμή του ταξιδιού μου, δημιουργώ έναν νοερό κατάλογο με τα λεγόμενα εναλλακτικά ενδεχόμενα. Μαθαίνω στον εαυτό μου ποιες άλλες επιλογές υπάρχουν.

Στον προγραμματισμό, αυτό μοιάζει σπουδαίο πράγμα: Μπορώ να ζυγίσω προσεκτικά όλα τα υπέρ και τα κατά κάθε επιλογής και στη συνέχεια να επιλέξω αυτή που μου φαίνεται καλύτερη. Αλλά όταν έρχεται η ώρα να ζήσω τις εμπειρίες που έχω επιλέξει, δεν μπορώ απλά να αγνοήσω πως υπάρχουν άλλες τόσες επιλογές. Και αν κάτι πάει απολύτως στραβά με την επιλογή που έχω κάνει, διαθέτω σε εκείνο το νοερό κατάλογο όλες εκείνες τις εναλλακτικές επιλογές με τις οποίες συγκρίνω και επανεξετάζω το αν έκανα τη σωστή επιλογή. Και τότε αρχίζω να αισθάνομαι τύψεις.

Αυτή η «υπερβολική πληθώρα επιλογών», όπως συνηθίζεται να λέγεται, αντιμετωπίζεται εύκολα με το να ενεργείτε ως «ικανοποιητής» – ένα άτομο που όταν βρίσκει την πρώτη αποδεκτή επιλογή ανάμεσα σε ένα σύνολο επιλογών, την αποδέχεται. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με έναν μεγιστοποιητή, ο οποίος, όπως εγώ, εξετάζει κάθε επιλογή που έχει μπροστά του και προσπαθεί να κάνει την καλύτερη δυνατή επιλογή.

Σκεφτείτε έναν ικανοποιητή σαν κάποιον που διαβάζει τον κατάλογο ενός εστιατορίου και παραγγέλνει το πρώτο πιάτο που ακούγεται νόστιμο. Και σκεφτείτε τον μεγιστοποιητή ως το άτομο που πρώτα διαβάζει προσεκτικά κάθε πιάτο στο μενού και μετά κάνει τελικά μια επιλογή. Ο μεγιστοποιητής μπορεί να κάνει μια καλύτερη επιλογή, αλλά αν κάνει μια κακή επιλογή, έχει τόσα άλλα πιάτα που μπορεί να μετανιώσει που δεν τα επέλεξε. Αλλά ο ικανοποιητής απλά δεν ξέρει κάτι καλύτερο και απολαμβάνει το γεύμα. Η άγνοια, εδώ, είναι πραγματικά ευτυχία.

Αντίστοιχα, αν εξετάσετε κάθε επιλογή ξενοδοχείου και αυτό που επιλέξατε δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες σας, θα έχετε πολλά άλλα ξενοδοχεία για τα οποία θα μετανιώσετε που προσπεράσατε. Σε γενικές γραμμές, οι έρευνες δείχνουν ότι οι ικανοποιητές είναι πιο ευτυχισμένοι στη ζωή, επειδή αποφεύγουν την υπερφόρτωση επιλογών.

Κάντε κάτι άβολο

Οι διακοπές συχνά έχουν σκοπό να μας χαλαρώσουν και να μας αναζωογονήσουν. Η ξεκούραση είναι μέρος του στόχου, οπότε είναι λογικό να αποφεύγετε οτιδήποτε αρνητικό.

Για να καταλάβετε γιατί αυτό το είδος σκέψης μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, σκεφτείτε ότι οι άνθρωποι, από τη φύση τους, είναι πλάσματα της σύγκρισης. Συγκρίνουμε τους μισθούς μας με εκείνους των συνομηλίκων μας. Συγκρίνουμε τα αυτοκίνητά μας με αυτά των γειτόνων μας. Και συγκρίνουμε ακόμη και τα πιάτα που επιλέγουμε σε ένα εστιατόριο με τα πιάτα που επέλεξαν οι σύντροφοί μας στο δείπνο. Αυτές οι συγκρίσεις είναι που μας κάνουν ευτυχισμένους… ή όχι.

Τώρα, σκεφτείτε τις διακοπές. Αν το μόνο που περιλαμβάνουμε στις διακοπές μας είναι θετικές εμπειρίες, τότε είναι πιθανό να έχουμε μόνο αυτή τη σύγκριση, με αποτέλεσμα οποιαδήποτε σύγκριση να μην είναι και τόσο θετική.

Τι θα γινόταν όμως αν κάνατε κάτι εντελώς διαφορετικό και εισάγατε σκόπιμα κάποιες λιγότερο ευχάριστες εμπειρίες; Εξετάστε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσετε τα τοπικά μέσα μαζικής μεταφοράς αντί για ταξί. Θα είναι λίγο λιγότερο άνετο, αλλά αυτό είναι το ζητούμενο. Αντί να μείνετε στο ωραιότερο ξενοδοχείο, πηγαίνετε λίγο πιο κάτω από το επίπεδο της αγοράς. Συγκριτικά, ό,τι άλλο κάνετε θα λάμψει. Αφήστε το τηλέφωνό σας στο ξενοδοχείο και απλά χαθείτε λίγο μέσα στην πόλη. Μπορεί να νιώσετε κάποιο άγχος, αλλά τότε η χαρά της εξερεύνησης θα είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Η ιδέα είναι να εισάγετε λίγη αρνητικότητα – λίγη δυσκολία – για να κάνετε ό,τι άλλο κάνετε να ξεχωρίζει συγκριτικά. Αυτή η αντίθεση που δημιουργείτε θα ανεβάσει τη χαρά που παίρνετε από όλες τις θετικές πτυχές των διακοπών σας πέρα από αυτό που θα είχατε βιώσει διαφορετικά.

Συνδυάστε τα όλα μαζί

Σε τι αθροίζονται όλα αυτά; Διακοπές που είναι αντιφατικές – και πιο απολαυστικές.

Δεν προγραμματίζετε τόσο πολύ, κάνετε λιγότερα από αυτά που σας αρέσουν, κάνετε ένα διάλειμμα από τη διασκέδαση και αναγκάζετε τον εαυτό σας να κάνει πράγματα που είναι πραγματικά άβολα. Αν αυτό ακούγεται σαν συνταγή για ένα άθλιο ταξίδι, είναι λογικό. Αλλά η επιστήμη υποδεικνύει το αντίθετο. Έτσι, η συμβουλή μου είναι να ξεχάσετε αυτό που σας φαίνεται ως το πλέον λογικό και να υιοθετήσετε το αντίθετο. Το αποτέλεσμα μπορεί κάλλιστα να είναι ιστορίες που θα λατρέψετε και θα μοιράζεστε για πολύ καιρό μετά την επιστροφή σας.

Ο Jeff Galak είναι αναπληρωτής καθηγητής μάρκετινγκ στο Tepper School of Business του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο reports@wsj.com.