«Ζγκρουντ!» «Γρούμφ!» και φυσικά «Μούμπλε μούμπλε!». ‘Ολα αυτά τα επιφωνήματα προβληματισμού και υπόκωφης γκρίνιας που ίσως έρχονται στο μυαλό κάποιων από εμάς (του γράφοντος σίγουρα) σε ανύποπτες στιγμές αναποδιάς και αδιεξόδων της καθημερινότητάς μας οφείλονται σε μια από τις πιο γοητευτικές προσωπικότητες του κόσμου των κόμικ, τον Ντόναλντ Ντακ, που σήμερα γίνεται 90 χρονών.

Ο Ντόναλντ, γνωστότερος με την ιδιότητα του πολύπαθου ανιψιού του θρυλικού Σκρουτζ ΜακΝτακ, υπήρξε γιος του Κουάκμορ Ντακ (Quackmore Duck) και της Ορτάνς ΜακΝτακ (Hortense McDuck) αδερφής του Σκρουτζ. Από την αδερφή του Ντέλλα Ντακ απέκτησε τα τρία επίσης θρυλικά ανίψια του, Χίουι, Λιούι, Ντιούι των οποίων την κηδεμονία, ανέλαβε πλήρως και αποκλειστικώς.

To γενεαλογικό δέντρο των Ντακ (“Duck Family Tree”) από τον Don Rosa

Η πρώτη εμφάνιση βέβαια του Ντόναλντ στον δικό μας κόσμο, των ανθρώπων, ήταν πολύ πιο απλή και χωρίς καν να έχει γεννηθεί ακόμα στη φαντασία του δημιουργού του, του Γουόλτ Ντίσνεϊ, ο μαγικός κόσμος των Ντακ και της Λιμνούπολης.

Ήταν 9 Ιουνίου του 1934, όταν o Nτόναλντ έκανε την πρώτη του εμφάνιση στην ταινία της Disney «Η σοφή μικρή κότα» (The wise little hen) και ήδη από τα πρώτα δευτερόλεπτα της παρουσίας του, μας «συστήνεται» ως αυτό που πραγματικά είναι: Ελάχιστα, αν όχι καθόλου, πρόθυμος να βοηθήσει.

Τα πρώτα βήματα

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 4ης Οκτωβρίου 1999:

«Τα χρόνια εκείνα (σ.σ. μέσα δεκαετίας ’30) στην Αμερική, ήταν της μόδας οι χάρτινοι ήρωες που συμπεριφέρονταν σαν άνθρωποι. Επιπλέον, ήταν συνήθης η παραγωγή ημερησίων στριπ (κόμικς συνεχείας που δημοσιεύονταν καθημερινά στις εφημερίδες και για να τονώνουν το ενδιαφέρον, έπρεπε σε μια σειρά τριών ως πέντε καρέ να ολοκληρώσουν ένα κωμικό γκαγκ).

»Ο Ντόναλντ την επόμενη κιόλας χρονιά έγινε πρωταγωνιστής σε ένα απ’ αυτά, που σχεδίαζε ο Αλ Ταλιαφέρο.

»Τεμπέλης και γκαφατζής, ήταν ο ιδανικός χαρακτήρας για το ηθικοπλαστικό πλαίσιο στο οποίο ξεδιπλώνονταν οι ιστορίες του Ντίσνεϊ.

»Σύντομα μάλιστα, επειδή ο Ντόναλντ άρχισε να γίνεται δημοφιλής, ο σχεδιαστής του ένιωσε την ανάγκη να εμπλουτίσει τις ιστορίες του και με άλλα πρόσωπα που να μπορούν να συμμετέχουν στις ιστορίες του.

Η παπιοπαρέα μεγαλώνει

»Τον Οκτώβριο του 1937 γνωρίζουμε και τα ανιψάκια του, τον Χιούι, τον Λιούι και τον Ντιούι, τα τρία σκανδαλιάρικα παιδιά της εξαδέλφης του Ντόναλντ, της Ντέλα, η οποία του τα έστειλε “πεσκέσι” να τα προσέχει διότι έβαλαν ισχυρή ποσότητα πυροτεχνημάτων τινάζοντας στον αέρα την καρέκλα του πατέρα τους, ενώ εκείνος καθόταν πάνω της.

»Του Ταλιαφέρο δημιούργημα είναι και η Νταίζη, η γλυκιά ερωμένη του Ντόναλντ.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 4.10.1999, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο δεύτερος «πατέρας» του Ντόναλντ, Καρλ Μπαρκς

»Το 1940 ήδη ο Ντόναλντ ήταν εξαιρετικά διάσημος και τα στριπ του Ταλιαφέρο δημοσιεύονταν στις εφημερίδες όλου του κόσμου. Ωστόσο, χρειάστηκε το 1943 να πάρει μετεγγραφή από τα κινούμενα σχέδια στα περιοδικά με κόμικς του Ντίσνεϊ ένας σημαντικός, όπως αποδείχτηκε παραμυθάς και εικονογράφος, ο Καρλ Μπαρκς, για να αποκτήσει ο Ντόναλντ σύνθετο και ενδιαφέροντα χαρακτήρα.

»Ο Μπάρκς ξεκίνησε να σχεδιάζει δεκασέλιδες ιστορίες με τα παπιά στο περιοδικό “Disney Comics and Stories” τον Απρίλιο εκείνης της χρονιάς και συνέχισε να κάνει την ίδια δουλειά για κοντά 30 χρόνια».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 10.1.1999, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

»Ο Καρλ Μπαρκς έφερε στον κόσμο του Ντόναλντ και στον κόσμο μας ένα ολόκληρο σύμπαν ηρώων. Τον θείο Σκρουτζ, τον Γκαστόνε, τη μάγισσα Μάτζικα ντε Σπελ, τον Κύρο Γρανάζη κ.α.»

Όπως αναφέρει η Λώρη Κέζα στο «ΒΗΜΑ» της 10ης Ιανουαρίου 1999 «Ο Καρλ Μπαρκς περιγράφει τον εαυτό του ως “άξεστο χωριάτη”, χωρίς πανεπιστημιακές σπουδές, που δεν έχει ταξιδέψει καθόλου, έχει παρακολουθήσει ελάχιστες ταινίες και θεατρικά έργα και έχει διαβάσει λιγοστά βιβλία.

Ο Ντόναλντ στην πιο συχνή συναισθηματική του κατάσταση

»Για την ερευνητική δουλειά που φαίνεται να έχει γίνει προτού γραφεί η κάθε ιστορία αναφέρει: “Είναι αποτέλεσμα κοπιαστικής αναδίφησης στα ράφια με τους τόμους του Νational Geographic και της εγκυκλοπαίδειας Μπριτάννικα”.

»Τα ανθρωπομορφικά παπιά υπήρξαν φορείς των βιωμάτων του Μπαρκς που δοκίμασε διάφορες ειδικότητες προτού αναζητήσει την τύχη του κοντά στον Γουόλτ Ντίσνεϊ:

“Oι καουμπόηδες, οι αγρότες, οι ξυλοκόποι και οι εργάτες χάλυβα κοντά στους οποίους δούλευα προτού πέσω στα μαλακά κάνοντας τον καρτουνίστα είχαν όλοι τους μια πολύ έντονη σατιρική διάθεση.

“Είχαν την ικανότητα να διακωμωδούν ακόμη και τις φοβερότερες δυστυχίες τους”.

Η αγάπη του Μπαρκς για τη ζωγραφική εκδηλώθηκε από την παιδική ηλικία του αλλά βρισκόταν πάντοτε στο περιθώριο των δραστηριοτήτων του, ώσπου αποφάσισε να ζητήσει μια θέση στα στούντιο του Γουόλτ Ντίσνεϊ. (…) Άρχισε να δουλεύει ως “ενδιάμεσος ανιμέιτορ”. (…) Από το 1943 μετακόμισε στα νότια του Λος Αντζελες και άρχισε μια συνεργασία με τη Γουέστερν Πάμπλισινγκ, για την οποία σχεδίαζε μια δεκασέλιδη ιστορία με τον Ντόναλντ Ντακ κάθε μήνα».

Ο Φάντομ Ντακ

Φάντομ Ντακ

Μοιραία, αν θέλουμε να παρουσιάσουμε ολοκληρωμένα τον Ντόναλντ Ντακ θα πρέπει να αποκαλύψουμε και το μυστικό του alter ego, τον Φάντομ Ντακ. Τον σούπερ ήρωα και τιμωρό του κακού στον οποίο μεταμορφώνεται ο Ντόναλντ τις νύχτες, που η παρέμβασή του είναι αναγκαία.

Όπως αναφέρει το πολύ καλά ενημερωμένο komix.fandom.com, ο Ντόναλντ έγινε Φάντομ Ντακ εξαιτίας ενός κρυφού ημερολογίου.

«Το κρυφό ημερολόγιο ενός κλέφτη αριστοκράτη που βρήκε σε μια εγκαταλειμμένη βίλλα ήταν εκείνο που ώθησε τον Ντόναλντ να μεταμορφωθεί σε υπερασπιστή του δικαίου και να εκδικηθεί όλους αυτούς που του καταδυναστεύουν την ζωή.

»Στην συνέχεια αποφάσισε να γίνει υπερασπιστής του δικαίου. Έτσι με την βοήθεια του Κύρου, ο οποίος τον προμηθεύει εξοπλισμό και μυστικά όπλα τελευταίας τεχνολογίας, ο Φάντομ Ντακ κινείται τις νύχτες στους σκοτεινούς δρόμους της πόλης και ξετρυπώνει τους εγκληματίες».

Είναι ο Ντόναλντ προπαγανδιστής ;

Άλλοτε πιο ήπια και άλλοτε εντονότερα ο Ντόναλντ χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως ένα ακόμα εργαλείο έμμεσης προπαγάνδας της αμερικανικής κουλτούρας και του καταναλωτισμού.

Καθώς όμως τα χρόνια πέρασαν ο Ντόναλντ καθιερώθηκε ως το πρότυπο ενός καθημερινού τύπου που βαλλόμενος από παντού (οικογενειακό περιβάλλον, ανέχεια, κακοτυχία) προσπαθεί σε μια δυτικού τύπου κοινωνία να ευημερήσει ή τουλάχιστον να ξεκλέψει λίγη ώρα ξεγνοιασιάς και ξεκούρασης κάτω από τον ίσκιο, στην «αγκαλιά» της αγαπημένης του αιώρας.

Ο Ντόναλντ κατά τη διάρκεια της πιο αγαπημένης του δραστηριότητας