Η αποβιομηχάνιση, η απώλεια ανταγωνιστικότητας, η αδυναμία διεκδίκησης πρωταγωνιστικού ρόλου στην τεχνολογία αλλά και η απουσία συνοχής και οράματος καθώς και η έλλειψη ηγετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση προβληματίζουν τις ευρωπαϊκές και ελληνικές επιχειρήσεις. Τα θεμέλια του σπιτιού τους τρίζουν και δεν είναι λίγες που οδηγήθηκαν είτε στο λουκέτο είτε στην υπερατλαντική μετανάστευση της έδρας τους.
Οι ευρωεκλογές για την ανάδειξη πολιτικής ηγεσίας και οργάνων της Ε.Ε. την περίοδο 2024 – 2029 αποτελούν μίας πρώτης τάξεως ευκαιρία – ίσως και να είναι και η τελευταία – σύμφωνα με τις μεγάλες πολυεθνικές της Γηραιάς Ηπείρου, για την επανεκκίνηση της λειτουργίας του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Θέτουν ως ορίζοντα της αφύπνισης, μέσα από μεταρρυθμίσεις και ριζοσπαστικές αλλαγές των ευρωπαϊκών δομών, το 2030.
Οι γεωπολιτικές απειλές
Οι απειλές, κυρίως γεωπολιτικές, είναι πρωτόγνωρες που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Και για τους πλέον δύσπιστους, οι επιχειρηματίες της Ελλάδας και της Ε.Ε. θυμίζουν τους πολέμους που είναι σε εξέλιξη στα σύνορα. Στα βορειοανατολικά με τη Ρωσία να έχει εισβάλει στην Ουκρανία και στα νοτιοανατολικά με τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή (Ισραήλ – Χαμάς).
Και πέραν των υπαρκτών απειλών για την ασφάλεια της Ε.Ε. λιγότερο ορατές – αλλά εξίσου επικίνδυνες απειλές – είναι οι εμπορικοί πόλεμοι στον πλανήτη. Με κορυφαίο αυτόν ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ, που αφήνει τραύματα στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
ΣΕΒ και BusinessEurope
Ο ΣΕΒ, η κορυφαία εργοδοτική οργάνωση της χώρας κινούμενη στη γραμμή της BusinessEurope (της Συνομοσπονδίας των Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων που εκπροσωπεί 40 εθνικές οργανώσεις της βιομηχανίας και των εργοδοτών της Ε.Ε.) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: «Η Ευρώπη, το σπίτι μας», όπως συχνά, πυκνά τονίζει και ο πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, «πασχίζει να βρει το βηματισμό της σε έναν κόσμο που αλλάζει γρήγορα. Αλλά τα πράγματα δεν πάνε καλά», υπογράμμισε σε πρόσφατη εκδήλωση του Συνδέσμου για τις Ευρωεκλογές 2024.
Και οι επιχειρηματίες της Ε.Ε., της Ένωσης που από τότε που γεννήθηκε πρόσφερε στους πολίτες της ένα ιδανικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας, επικαλούνται ένα μόνο οικονομικό μέγεθος για να αναδείξουν το δομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η πάλαι ποτέ ατμομηχανή της παγκόσμιας ανάπτυξης: «Ενώ σε όρους αγοραστικής δύναμης, η οικονομία της ΕΕ το 2008 ήταν 5,8% ισχυρότερη των ΗΠΑ, το 2022 η αμερικάνικη οικονομία είναι ισχυρότερη της ΕΕ κατά 4,7%».
Οι 16 δείκτες
Οι μεγάλες ευρωπαϊκές και ελληνικές επιχειρήσεις έχουν συγκεντρώσει 16 οικονομικούς δείκτες και στατιστικά στοιχεία για να αναδείξουν τις αδυναμίες πολιτικής που λαμβάνει το κέντρο αποφάσεων της Ε.Ε. Και δεν είναι άλλο από τις Βρυξέλλες οι οποίες κινούνται με βάση τις επιλογές των πολιτικών ηγεσιών των 27 κρατών μελών.
Ενιαία αγορά
Η πρόσφατη έκθεση του Ενρίκο Λέτα δείχνει ότι μετά από 30 χρόνια εφαρμογής η ενιαία αγορά χρειάζεται προσαρμογές.
Οι υπερ-ρυθμίσεις, η δυσκαμψία μπροστά στις ταχύτητες της ψηφιακής εποχής και οι καθυστερήσεις στην επίλυση παραβάσεων μειώνουν την ελκυστικότητά της για επενδύσεις.
Ειδικότερα:
100 μήνες είναι σήμερα ο μέσος χρόνος για τη διερεύνηση παραβάσεων στην ενιαία αγορά, την εξέταση της παράβασης από το ευρωπαϊκό δικαστήριο και την εφαρμογή των αποφάσεων από τα κράτη-μέλη.
Επιπλέον 713 δισ. ευρώ στην οικονομία της ΕΕ μέχρι το 2029 από την άρση ακόμα περισσότερων φραγμών στην ενιαία αγορά.
Γραφειοκρατία
Όπως δείχνει η πρόσφατη έρευνα της BusinessEurope, το πολύπλοκο ρυθμιστικό πλαίσιο στην ΕΕ επιβαρύνει τη λειτουργία των επιχειρήσεων, ειδικά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δυσχεραίνοντας την προσέλκυση επενδύσεων, αλλά και τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
Ενδεικτικά:
Στο 4% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ τα διοικητικά βάρη για τις επιχειρήσεις.
Από 1 ως 6 χρόνια για ολοκλήρωση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Στις 850 νέες ρυθμιστικές υποχρεώσεις σε 5.400 σελίδες νομοθεσίας για επιχειρήσεις (2017-2022).
Το 51% της νομοθεσίας δεν αξιολογεί τις επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
Αποβιομηχάνιση
Πρόσφατες πρωτοβουλίες της ΕΕ, όπως τo Green Deal Industrial Plan, το Net Zero Industry Act, το Critical Raw Materials Act, το AI Act αποτελούν θετικά βήματα στην ανάκτηση της βιομηχανικής δυναμικής της ΕΕ.
Όπως υποστηρίζει ο ΣΕΒ, παρ’ ό,τι δεν διακρίνονται για την τόλμη τους, έρχονται σε μια περίοδο όπου η βιομηχανία -και ιδιαίτερα η ενεργοβόρος- αντιμετωπίζει υπαρξιακό ζήτημα ανταγωνιστικότητας.
Το τρίγωνο «ενεργειακό κόστος – κόστος πράσινης μετάβασης – διεθνής ανταγωνιστικότητα» βρίσκεται σε προφανή έλλειψη ισορροπίας, εντείνοντας τον κίνδυνο αποβιομηχάνισης στην ΕΕ.
Ανάλογες είναι οι προκλήσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, με τις καινοτόμες τεχνολογίες να ανοίγουν νέες ανάγκες μετασχηματισμού της παραγωγής.
Ενδεικτικά:
Στο 25% του ΑΕΠ η βιομηχανία της ΕΕ το 2000 έναντι 16,3% το 2020.
Μειώθηκαν (- 66%) οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις στην ΕΕ έναντι αύξησης (+66%) στις ΗΠΑ (2019-2021).
Μειώθηκαν (-2%) οι επενδύσεις εκ του μηδενός (greenfield investments) στην ΕΕ, αυξήθηκαν (+19%) στις ΗΠΑ.
Το 75% των επιχειρήσεων της ΕΕ αναφέρει το κόστος ενέργειας ως τη μεγαλύτερη πρόκληση.
Στο 2,2% του ΑΕΠ οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης στην ΕΕ, έναντι 3,5% στις ΗΠΑ και 3,3% στην Ιαπωνία.
Αγορά εργασίας, δεξιότητες και κατάρτιση
Οι επιχειρήσεις αναζητούν νέους τρόπους αύξησης της δεξαμενής διαθέσιμων ταλέντων λόγω της εντεινόμενης δημογραφικής γήρανσης και του σημαντικού χάσματος δεξιοτήτων.
Πέρα από τις επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα, οι ελλείψεις καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού οδηγούν σε αύξηση του εσωτερικού ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών-μελών.
Επίσης, τα τελευταία 5 χρόνια χαρακτηρίστηκαν από την αυξανόμενη ρύθμιση του εργασιακού περιβάλλοντος σε ζητήματα που αποτελούν παραδοσιακά εθνική αρμοδιότητα. Αυτή η προσέγγιση συχνά δεν έλαβε υπόψη τον αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα της ΕΕ (ειδικά στις ΜμΕ).
Ενδεικτικά:
Στους 265 εκατομμύρια ανέρχονταν οι πολίτες σε εργασιακή ηλικία το 2022 έναντι πρόβλεψης για μόνο 258 εκατομμύρια το 2030.
Το 54% των πολιτών της ΕΕ έχει βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Στο 44% για τους άνω των 55 ετών.
Στο -25% είναι η παραγωγικότητα της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ.
Στο 46% των επιχειρήσεων, η έλλειψη χεριών με ψηφιακές δεξιότητες περιορίζει τις παραγωγικές δυνατότητες.
PISA 2022: Επιδείνωση σε σχέση με το 2018, στα μαθηματικά και λοιπές θετικές επιστήμες.
Πηγή: ot.gr
