Αρχές της δεκαετίας του 80 και οι πρώτοι Έλληνες ευρωυπάλληλοι φτάνουν στις Βρυξέλλες.

Εικόνες από το παρελθόν της ευρωπαϊκής γειτονιάς με τα ψηλά κτίρια των θεσμών που μοιάζει να χάνει τη ζωντάνια της μέσα στο Σαββατοκύριακο όταν η δουλειά σταματά για λίγο επιστρέφουν από το παρελθόν μέσα από τη διήγηση που μας κάνει ο Θεόδωρος Καλλιάνος, ένας από τους πρώτους Έλληνες που στελέχωσαν την Κομισιόν.

Θυμάται ένα από τα φημισμένα ξενοδοχεία της της δεκαετίας του 80 και του 90, το οποίο ήταν γνωστό και ως σημείο συνάντησης των αποστολών για διαπραγματεύσεις και ζυμώσεις που όμως στο πέρασμα των χρόνων και όσο η ΕΕ διευρυνόταν έδωσε τη θέση του σε μία από τις υπηρεσίες της Κομισιόν.

«Όταν πιέστηκε πάρα πολύ γεωγραφικά το κέντρο των διοικητικών οργάνων με τις συνεχείς προσχωρήσεις και άλλων κρατών μελών, υπήρξε αυτή η ανάγκη. Θεωρήθηκε από τους ιδιοκτήτες ότι δεν είχε συμφέρον να υπάρχει και ότι θα ήταν καλύτερο να γίνει ένα από τα κτίρια που υπάρχουν σήμερα και είναι μια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εγώ όμως το έζησα σε μεγάλες στιγμές αυτό το ξενοδοχείο».

Ο Ναυπλιώτης Θεόδωρος Καλλιάνος, επισκέπτης καθηγητής ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στο πανεπιστήμιο της Βόννης και από τους πρωτεργάτες για τις πρωτοβουλίες υπέρ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο εν όψει της ενιαίας αγοράς του 1992, εργαζόταν σε οικονομικό ινστιτούτο στο Αμβούργο όταν έγινε ο πρώτος διαγωνισμός για ελληνόφωνους υπαλλήλους που θα στελέχωναν υπηρεσίες της Κομισιόν με την ένταξη της Ελλάδας.

«Ο διαγωνισμός έγινε το 1979-1980 για να μπορέσουμε να είμαστε έτοιμοι όταν άρχισε η λειτουργία της Ελλάδος ως μέλος και να μπορέσουμε να είμαστε εδώ σε διοικητικές θέσεις. Υπήρχαν και κάποιοι Έλληνες που είχαν έρθει πολύ πιο μπροστά και «νομιμοποιήθηκαν» κατά κάποιον τρόπο με την ένταξη.

Ήταν η μεγάλη ομάδα των Ελλήνων μεταφραστών που μετέφρασε τις περίφημες 40.000 του κοινοτικού κεκτημένου, δηλαδή τα νομικά κείμενα που έπρεπε μεταφραστούν για να μπορέσει να περάσει η συνθήκη ένταξης από το ελληνικό κοινοβούλιο. Έπρεπε να είναι στα ελληνικά. Αυτοί ήταν όλοι στο Λουξεμβούργο. Όταν έγινε η πραγματική ένταξη, οι περισσότεροι από αυτούς έγιναν κανονικοί υπάλληλοι. Εγώ λοιπόν ήρθα με τους πρώτους που ήρθαμε εδώ. Ήμουν στο περιφερειακό ταμείο υπεύθυνος για τα θέματα της Ελλάδος».

«Τα πρώτα χρόνια έπρεπε τα πάντα ακόμη και το πιο μικρό έργο να φτάσει σαν τέτοιο στις Βρυξέλλες. Δηλαδή δεν ήταν ένα πρόγραμμα που σήμερα το έκανε η περιφέρεια σε συνεργασία πάντα με τα όργανα, αλλά η απόφαση έπρεπε να παρθεί από εδώ και μόνο για οποιοδήποτε έργο» εξηγεί ο κ. Καλλιάνος.

Μιλά για «κρίσεις σημειακές», αλλά και συγκρουσιακές σχέσεις. Όπως μας περιγράφει, δεν είναι λίγες οι φορές που οι εθνικές αρχές των κρατών-μελών δυσκολεύονται να συνεννοηθούν με τις κοινοτικές υπηρεσίες και κάνει αναδρομή σε μία διαμάχη που είχε προκύψει με την Γαλλία.

«Ήταν τα πρώτα μου χρόνια εδώ, μεταξύ των υπηρεσιών που έδιναν επιδοτήσεις στη Γαλλία και των υπηρεσιών της Επιτροπής. Οι Γάλλοι αρνήθηκαν κάποιους ελέγχους. Δημιουργήθηκε μια συγκρουσιακή σχέση, σημειακή μεν, αλλά υπήρξε μία άρνηση συνεργασίας σε μεγάλο βαθμό για αυτά τα θέματα από ένα από τα κράτη σαν τη Γαλλία. Μάλιστα οι Γάλλοι δεν μετείχαν σε συσκέψεις. Ήταν η πολιτική της κενής καρέκλας, ας πούμε, όπου πολλοί λέγανε τότε για κρίση θεσμική. Μπορεί να έχεις πραγματικά συγκρουσιακές σχέσεις.

Το ζούμε τώρα με την Ουγγαρία για παράδειγμα, αλλά σε θέματα επιχειρησιακής καθημερινότητας νομίζω ότι είναι πολύ υπερβολικό. Τότε λοιπόν με τη Γαλλία ήταν μια μορφή κρίσεως που μεγεθύνθηκε τότε από το τίποτα».

Όσον για την ένταξη και την αποχώρηση από την ΕΕ, φέρνει το παράδειγμα του Brexit: «Όταν οι φίλοι μας οι Βρετανοί υλοποίησαν το Brexit, ο πρώτος κλάδος που υπέφερε ήταν τα γεωργικά προϊόντα, τα λουλούδια. Όλα αυτά εξαφανίστηκαν από την αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου.

Διότι όλες αυτές οι σχέσεις συνεργασίας που είχαν δημιουργηθεί 40 χρόνια και ξαφνικά με μια πολιτική απόφαση διαγράφηκαν. Άλλο μάθημα που πρέπει να πάρει κανείς από μια ελεύθερη βούληση λαού. Το ήθελαν, γνώριζαν. Υπήρχε διαδικασία. Ευτυχώς λέω εγώ, γιατί όταν ξεκίνησε η γενιά μου υπήρχε και ο μπαμπούλας. Μπήκες μέσα στο μαντρί και δεν μπορείς να βγεις. Ωραία, μπήκες μέσα στο μαντρί. Μπορείς να βγεις, αλλά θα έχεις και το αποτέλεσμα. Μπορείς να βγεις. Όταν έχεις την οικονομία και την κοινωνία σου τόσα πολλά χρόνια σε ένα σχήμα που το ήθελες και δεν σε έβαλαν με το ζόρι και ξαφνικά λες για λόγους πολιτικούς βγαίνω. Αυτό έχει ένα κόστος άμεσο και φαίνεται».

Ο Θόδωρος Καλλιάνος πλέον έχει ολοκληρώσει την καριέρα του στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ωστόσο την εμπειρία του και σημαντικά ορόσημα τα καταγράφει στο βιβλίο του «Χωρίς πυξίδα; 30+ Βήματα για την Ευρώπη».