Ο ωκεανός παράγει το 50% του οξυγόνου που χρειαζόμαστε, απορροφά το 25% όλων των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και δεσμεύει το 90% της πλεονάζουσας θερμότητας που παράγεται από αυτές τις εκπομπές. Οι ωκεανοί καταλαμβάνουν πάνω από το 70% της επιφάνειας της Γης.
Δεν είναι απλώς «οι πνεύμονες του πλανήτη», αλλά και η μεγαλύτερη «δεξαμενή άνθρακα», ενός ζωτικής σημασίας ρυθμιστικού στοιχείου έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Ο ωκεανός έχει κεντρική σημασία για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη σταθεροποίηση του κλίματος της Γης.
Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών 2024: «Αναλαμβάνοντας δράση για τον ωκεανό και το κλίμα μας»
Η Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών είναι μία γιορτή και μία ισχυρή υπενθύμιση. Ο πλανήτης νοσεί κι εκπέμπει SOS. Οφείλουμε να δράσουμε άμεσα.
Το επίσημο θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ωκεανών 2024 είναι «Αναλαμβάνοντας δράση για τον ωκεανό και το κλίμα μας». Με την ανάπτυξη του κινήματος μέσω της μετασχηματιστικής συνεργασίας, στοχεύουμε στη δημιουργία όχι μόνο ενός υγιούς γαλάζιου πλανήτη αλλά και μιας πιο δίκαιης, ισότιμης και βιώσιμης κοινωνίας.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 1992. Θεσμοθετήθηκε στις 8 Ιουνίου της ίδιας χρονιάς, κατά τη διάρκεια της Συνόδου για τη Γη στο Ρίο Ντε Ζανέιρο. 150 ηγέτες απ’ όλο τον κόσμο υπέγραψαν τη Συνθήκη για την Βιοποικιλότητα, σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν την εξαφάνιση σπανίων ειδών από το ζωικό και φυτικό βασίλειο. Από το 2009, η
Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών τελεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Στόχος της Ημέρας Ωκεανών είναι η προώθηση της εφαρμογής των παγκόσμιων στόχων βιώσιμης βνάπτυξης και η προσέλκυση του δημόσιου ενδιαφέροντος για την προστασία των ωκεανών και τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων του.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών:
- Οι ωκεανοί περιέχουν σχεδόν 200.000 αναγνωρισμένα είδη, αλλά οι πραγματικοί αριθμοί μπορεί να είναι εκατομμύρια είδη.
- Οι ωκεανοί απορροφούν το 30% του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, περιορίζοντας έτσι τις επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου.
- Από τους ωκεανούς προέρχεται περισσότερο από το μισό του οξυγόνου που αναπνέουμε.
- H αλιεία άμεσα ή έμμεσα απασχολεί 200 εκατομμύρια ανθρώπους.
- Περίπου 40% των ωκεανών επηρεάζονται σημαντικά από τις ανθρώπινες δραστηριότητες (θαλάσσια ρύπανση, εξάντληση αλιευτικών πόρων, εξαφάνιση παράκτιων οικοσυστημάτων, αύξηση οξύτητας ωκεανών).
- Το κλίμα, πολλή από την τροφή μας ακόμα και το οξυγόνο που αναπνέουμε παρέχεται ή ρυθμίζεται από τη θάλασσα.
- Στην ιστορία του ανθρώπου η θάλασσα έπαιξε και παίζει σημαντικό ρόλο στο εμπόριο και τις μεταφορές.
- Η προσεκτική διαχείριση αυτού του παγκόσμιου αγαθού είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για μια βιώσιμη ανάπτυξη.
Απαιτείται μια στοχευμένη και κοινή δράση ώστε να επιταχύνουμε μια δίκαιη μετάβαση σε καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια, να σταματήσουμε την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και του άνθρακα.
Να επιτύχουμε τη γρήγορη και δίκαιη σταδιακή κατάργηση της υφιστάμενης παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών μιας χρήσης.
Να δράσουμε για την προστασία και αποκατάσταση των φυσικών παράκτιων και ωκεάνιων οικοσυστημάτων (και στην ξηρά) με τη δημιουργία ισχυρά προστατευόμενων περιοχών που θα καλύπτουν τουλάχιστον το 30% των εδαφών και των υδάτων μας έως το 2030.
Σύμφωνα με την Greenpeace:
- Το 76% των ψαριών στον κόσμο κινδυνεύει άμεσα από την εντατική αλιεία.
- Το 90% των μεγάλων ψαριών, όπως ο τόνος, ο ξιφίας και ο μπακαλιάρος, αλιεύονται πέρα από τα ασφαλή όρια για την επιβίωσή τους.
- Το 2002 οι συνολικές αλιεύσιμες ποσότητες των ψαριών με μεγάλη εμπορική αξία, όπως οι μπακαλιάροι του Ατλαντικού και της Μεσογείου, ήταν στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1967, εξαιτίας της υπεραλίευσης.
- 300 τράτες βυθού οργώνουν καθημερινά με τα δίχτυα τους μια έκταση μεγέθους 1.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, καταστρέφοντας μερικά από τα πιο ποικιλόμορφα και ευαίσθητα οικοσυστήματα του πλανήτη.
- 300.000 κητώδη (φάλαινες, δελφίνια και φώκαινες) πεθαίνουν κάθε χρόνο παγιδευμένα σε δίχτυα.
- 6,8 εκατομμύρια ως 27 εκατομμύρια τόνοι ψαριών απορρίπτονται στη θάλασσα ετησίως, αμέσως μετά την αλίευσή τους, επειδή δεν έχουν επαρκή εμπορική αξία.
- 800 χιλιόμετρα αφρόδιχτων κατασχέθηκαν από την iταλική αστυνομία το 2005. Χιλιάδες χιλιόμετρα αφρόδιχτων, όμως, συνεχίζουν να σκορπίζουν τον θάνατο στη Μεσόγειο.
- 4 δισ. δολάρια κερδίζει η πειρατική αλιεία κάθε χρόνο εις βάρος φτωχών κρατών.
- 300 εκατομμύρια δολάρια στερείται κάθε χρόνο η Σομαλία από τους πειρατές.
- 12.000 τόνοι ερυθρού τόνου, 37% περισσότερο από το επιτρεπόμενο όριο, αλιεύονται παράνομα στη Μεσόγειο και τον Ανατολικό Ατλαντικό.
Εθνικός στόχος μας η προστασία των θαλασσών
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην 9η διεθνή διάσκεψη «Our Ocean Conference» για τους ωκεανούς, η οποία διοργανώθηκε στην Αθήνα, ανακοίνωσε την εξασφάλιση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για το Ταμείο Απανθρακοποίησης.
«Κυβερνήσεις, πολίτες και οργανισμοί πρέπει να δουλέψουμε μαζί για την προστασία των ωκεανών», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης.
Η Ελλάδα θα δαπανήσει 780 εκατ. ευρώ για 21 δεσμεύσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν την απαγόρευση της αλιείας με τράτα βυθού σε όλες τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές της χώρας.
Η χώρα μας δεσμεύτηκε επίσης να δημιουργήσει δύο ακόμη θαλάσσια πάρκα, ένα στο Αιγαίο Πέλαγος για την προστασία των θαλασσοπουλιών και ένα στο Ιόνιο Πέλαγος για την προστασία των θαλάσσιων θηλαστικών, τα οποία θα καλύψουν περισσότερα από 4.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα περιοχών που προστατεύονται από το δίκτυο περιοχών Natura 2000 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
