Μια ημερίδα στην μνήμη της πρώην υπουργού Πολιτισμού Μυρσίνης Ζορμπά και θέμα τους «Πολιτισμικούς διαμεσολαβητές της Ιταλίας στη μακρά δεκαετία του ’60» ολοκληρώθηκε με επιτυχία τις προηγούμενες ημέρες στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης Sapienza.
Η hμερίδα, που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα Roma Sapienza σε συνεργασία με το Εργαστήριο Νεοελληνικών Σπουδών Μυρσίνη Ζορμπά (ΕΝΣ) ξεκίνησε με τους χαιρετισμούς των πανεπιστημιακών αρχών που μίλησαν για τη σημασία της δωρεάς του αρχείου της Μυρσίνης Ζορμπά για τη Sapienza, αναφέρθηκαν στο στενό δεσμό που συνδέει πλέον το όνομα της Ελληνίδας διανοούμενης με το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Ευρώπης, ενώ επανέλαβαν τη δέσμευσή τους η Sapienza σύντομα να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους μελετητές του έργου και του αρχείου της Ζορμπά.
Μάλιστα, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Roma Sapienza, Eugenio Gaudio, ανακοίνωσε την έναρξη των διαδικασιών για τη δημιουργία ενός μόνιμου «Κληροδοτήματος Μυρσίνη Ζορμπά» στη Sapienza που θα υπάγεται στο Ίδρυμα του πανεπιστημίου το οποίο θα αναλάβει την ευθύνη συλλογής πόρων που θα προορίζονται για την προώθηση της μελέτης του έργου και του «Αρχείου Μυρσίνη Ζορμπά», για τη διοργάνωση επιστημονικών και πολιτισμικών εκδηλώσεων, αλλά και για τη δημιουργία βραβείων και υποτροφιών για νέες και νέους μελετητές που θέλουν να θελήσουν να μελετήσουν το περιεχόμενο του, είτε να σπουδάσουν στο Πανεπιστήμιο της Sapienza.
Οι εργασίες του Συνεδρίου ξεκίνησαν με την επίσημη παρουσίαση της Δωρεάς Μυρσίνη Ζορμπά στο ΕΝΣ της Sapienza από τους Χρήστο Μπιντούδη και Francesca Zaccone οι οποίοι περιέγραψαν και τα πρώτα συμπεράσματα που προέκυψαν από τη μελέτη ενός μέρους του Αρχείου.
Στην διάρκεια της ημερίδας συγκινητική υπήρξε η παρέμβαση-μαρτυρία της Sonia Antonini, φίλη της Μυρσίνης Ζορμπά, με την οποία γνωρίστηκαν στην Πάργα το καλοκαίρι του 1971, έμειναν σε επαφή μέσω αλληλογραφίας για χρόνια και ανέπτυξαν στενή φιλία. Η ίδια μάλιστα διάβασε στο κοινό μερικά συγκινητικά μηνύματα που είχε λάβει από τη Ζορμπά στις αρχές τις δεκαετίας 2010 και του 2020.
Ακολούθησαν οι εισηγήσεις των Antonello Biagini και του ιστορικού Αντώνη Λιάκου με τον πρώτο να αναφέρεται στο περιβάλλον της Ρώμης και της Ιταλίας κατά την περίοδο που η ίδια έφτασε στην ιταλική πρωτεύουσα για να συνεχίσει τις σπουδές της στη Φιλοσοφία του Δικαίου και τον δεύτερο να σκιαγραφεί τους βασικούς τομείς του έργου και της δράσης της και της πορείας της Ελληνίδας διανοούμενης.
Ο ομότιμο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του πανεπιστημίου Αθηνών Νίκος Αλιβιζάτος, μίλησε για τη μετάφραση του Γκράμσι στα ελληνικά στα χρόνια της δικτατορίας και για το πολιτικό πλαίσιο εκείνης της εποχής στην Ελλάδα και στην Ιταλία, ενώ ο ιστορικός Κωστής Κορνέτης αναφέρθηκε στη δημιουργία της προσωπικότητας της Μυρσίνης Ζορμπά μέσα στη Δικτατορία και κατά την περίοδο της Μεταπολίτευσης περιγράφοντας το ελληνικό πνευματικό και εκδοτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο η νεαρή Μυρσίνη διαμορφώθηκε. Επίσης η Λίζυ Τσιριμώκου ασχολήθηκε με την εκδοτική δραστηριότητα στον Οδυσσέα κατά τις δεκαετίες ‘70-‘80, εστιάζοντας την προσοχή της στην προσφορά του στον εμπλουτισμό της ελληνικής αναγνωστικής σκηνής με νέους ξένους τίτλους μέσα από το πλούσιο μεταφραστικό πρόγραμμά του εκδοτικού οίκου, ενώ η Μαρία Βλάχου και η Ιωάννα Λαλιώτου παρουσίασαν ανακοινώσεις για την πολιτισμική θεωρία και πολιτική, σχολιάζοντας τις θεωρητικές και πρακτικές της παρεμβάσεις.
Μεταξύ άλλων, ο Salvatore Cingari, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Περούτζια και μελετητής του Γκράμσι, μίλησε για την πρόσληψη, κατά τη μακρά δεκαετία του ’60, του γκραμσιανού έργου και για τις αγγλικές μεταφράσεις του, εστιάζοντας στη φιγούρα του Μαλτέζου διαμεσολαβητή και μεταφραστή του Γκράμσι, Joe Buttigieg. Απο την πλευρά του, ο Guido Liguori, καθηγητής Πολιτικής σκέψης του Πανεπιστημίου της Καλαβρίας και Πρόεδρος της International Gramsci Society, ασχολήθηκε με τον Βραζιλιάνο διαμεσολαβητή, μεταφραστή και μελετητή του Γκράμσι, Carlos Nelson Coutinho, ο οποίος διαμορφώνεται μέσα στο περιβάλλον της Ιταλίας την ίδια περίοδο που η Ζορμπά βρίσκεται στη Ρώμη.
Τα συμπεράσματα της επιστημονικής συνάντησης οδήγησαν στην απόφαση της έκδοσης των πρακτικών της ημερίδας που θα κυκλοφορήσουν στην Ιταλία. Επίσης, κατά το κλείσιμο των εργασιών του Συνεδρίου ανακοινώθηκε πως πριν το τέλος του 2024 θα κυκλοφορήσει στα ιταλικά και ένας τόμος με κείμενα της Ζορμπά από την περίοδο 1973-1978.
Την ημερίδα παρακολούθησαν μελετητές, πανεπιστημιακοί και φοιτητές που ασχολούνται με διάφορα επιστημονικά πεδία, αναδεικνύοντας τον διεπιστημονικό και διαπολιτισμικό χαρακτήρα της Ημερίδας που αποτέλεσε τον μεθοδολογικό πυρήνα στη διοργάνωση της επιστημονικής συνάντησης μέσα από την οποία προέκυψε πως η προσέγγιση αυτή απαιτείται γενικότερα στη μελέτη της φιγούρας κάθε πολιτισμικού διαμεσολαβητή, και ειδικότερα της Μυρσίνης Ζορμπά.
