Πόθεν Εσχες: Μια παράσταση αναρωτιέται πού κονομήσαμε όλες αυτές τις παθογένειες

Λαθρεμπόριο, κομπίνες και υπεξαιρέσεις, μπουζούκια, γιουρομπάσκετ και τηλεόραση, Τσερνόμπιλ, τηλεφωνικές υποκλοπές και λοβιτούρες: τα ’80s ήταν πλούσια. Και σε ρευστό και σε γεγονότα και, κυρίως, σε σκάνδαλα. Χωράει άραγε αυτός ο «πλούτος» σε μια θεατρική παράσταση; Με την προϋπόθεση πως το κείμενο αυτής υπογράφει η Νεφέλη Μαϊστράλη, η απάντηση είναι ναι.

Μετά τους «Αριστερόχειρες», τις «Σπυριδούλες» και την «Κακούργα Πεθερά», η πολυγραφότατη δημιουργός γράφει την πρώτη της πολιτική κωμωδία με τίτλο «Πόθεν Έσχες» που ανεβαίνει στο θέατρο Βεάκη σε σκηνοθεσία Γιώτας Σερεμέτη και Κώστα Φιλίππογλου.

Με διάθεση ανάλαφρη αλλά πιστή στην ταυτότητα που έχει χτίσει στη μακρά της πορεία, η ομάδα 4Frontal φέρνει επί σκηνής άλλο ένα αμφιλεγόμενο κεφάλαιο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και κάνει μια γενναία προσπάθεια να αρθρώσει πολιτικό για τα μεγαλύτερα πολιτικά και οικονομικά σκάνδαλα των μεταπολιτευτικών χρόνων, τα οποία σε μεγάλο βαθμό συνεχίζουν να διαμορφώνουν το παρόν μας, χωρίς όμως να επιβάλουν στο κοινό μια σκληρή ερμηνεία των πραγμάτων.

Εμπνευση των όσων διαδραματίζονται στη σκηνή αποτελούν τα γεγονότα που σημάδεψαν την δεκαετία του ’80 – μια εποχή κατά την οποία, για το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, τούτος ο τόπος υπήρξε για λίγο επίγειος παράδεισος. Ήταν μια εποχή που η πολυπόθητη ευημερία κατέβηκε και λίγο προς τα μέρη μας, φούσκωσε τις τσέπες όλων – άλλων περισσότερο και άλλων λιγότερο, ανάλογα πόσα ήταν διατεθειμένος καθείς να κάνει – ξεμυάλισε και τους πλέον μετριόφρονες.

Όχημα σε αυτό το ταξίδι πίσω στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, πίσω εκεί όπου σήμερα βρίσκει πλήθος πολιτικών αναλυτών τις απαρχές των μεγαλύτερων και διαχρονικότερων παθογενειών που μαστίζουν ακόμη και σήμερα την ελληνική κοινωνία, η ιστορία του Φώντα Κουτελάνου.

Γεννημένος το 1959 στο Ξινό Νερό Φλωρίνης, ο πρωταγωνιστής γλυκαίνεται νωρίς από τις υποσχέσεις της εποχής του για εύκολο και γρήγορο χρήμα. Τα οικονομικά σκάνδαλα εκείνης της περιόδου, τον εμπνέουν και γιγαντώνουν τις προσδοκίες του. Βάζει στόχο να εκμεταλλευτεί στο έπακρο την νέα «πράσινη» εποχή που ανατέλλει και σύντομα, καταφέρνει να αναρριχηθεί, πρωταγωνιστώντας σε μερικά από τα μεγαλύτερα οικονομικά και πολιτικά εγκλήματα, των τελευταίων τριάντα ετών. Μέσα σε λίγα χρόνια γίνεται μεγιστάνας, ο Σερ Φώντας με το όνομα.

Μέχρι που δίνεται εντολή άνωθεν για την σύλληψή του κατ’ επάγγελμα και συνήθεια κομπιναδόρου και ξεκινά μια πολύκροτη δίκη, στην οποία προσέρχεται πλήθος μαρτύρων. Ο μίτος της ιστορίας θα ξετυλιχθεί πόντο-πόντο επί σκηνής ακολουθώντας τις μαρτυρίες, που δεν φθάνουν στο ακροατήριο απαραίτητα με χρονολογική σειρά. Αυτό από μόνο του δίνει στην αφήγηση δομή πιο κινηματογραφική.

Κάθε αναδρομή ζωντανεύει στη σκηνή με χιούμορ. Οι χαρακτήρες που ανεβαίνουν στο εδώλιο λίγο πολύ μας είναι οικείοι. Τους τρόπους τους, την εκφορά του λόγου τους, πολλές από τις φράσεις τους κάπου τις έχουμε ξανακούσει. Οι αφηγήσεις τους μπλέκονται με γεγονότα της ιστορίας, με λαϊκά άσματα, τους στίχους των οποίων πολλοί από εμάς θυμόμαστε ακόμα και σήμερα, και την γενικότερη cult κουλτούρα.

Η επιτυχία της παράστασης των 4Frontal έγκειται αφενός στην πολύ δυνατή πένα της Νεφέλης Μαϊστράλη – μία από τις δυνατότερες αυτή τη στιγμή στα ελληνικά θεατρικά δρώμενα – αλλά και στην ξεχωριστή δυναμική αυτής της εξαιρετικής ομάδας ηθοποιών που δρα ως σύνολο για την ανάδειξη της ουσίας πίσω από την ιστορία του Φώντα Κουτελάνου. Μαζί ανοικοδομούν τα ελληνικά ’80s των ατομικών επιδιώξεων, της δημοκρατίας των απολαύσεων, της υπεραξιοδότησης της κατανάλωσης, των 7/7 γεμάτων νυχτερινών κέντρων, προσφέροντας στο κοινό μια αίσθηση της πρόσφατης ιστορίας  πέρα από τη γνώση των βιβλίων και των αφηγήσεων των γονέων.

Το κείμενο είναι ζωντανό και οι εναλλαγές γρήγορες. Η ενσωμάτωση βιντεοπροβολών στην αφήγηση κατά το μεγαλύτερο μέρος της λειτουργεί και προσθέτει, σε αντίθεση με την ασυνεπή και άνευ λόγου χρήση παντομίμας που ευτυχώς περιορίζεται στο πρώτο μόνο μέρος της παράστασης – μικρή σκηνοθετική αστοχία σε μια κατά τα άλλα αξιόλογη δουλειά.

Εν τέλει, η ιστορία μοιράζεται με το κοινό αγόγγυστα, το χιούμορ είναι ουσιαστικό και κάνει τη δουλειά του. Το κοινό γελά αυθόρμητα, ενώ μετά το τέλος της παράστασης, εκτός της θεατρικής αίθουσας ανοίγει ένας ζωηρός διάλογος για όλα όσα μας κληροδότησαν οι δεκαετίες 80-90, για τη νοοτροπία του τότε και κατά πόσο έχει αλλάξει κάτι σήμερα ή όχι. Μια παράσταση που σίγουρα αξίζει καθώς κάνει μια σπάνια, απολαυστική αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν, διερευνώντας ανοιχτά τη σχέση μεταξύ των όσων συνέβησαν τότε και των όσων συμβαίνουν σήμερα.

INFO Η παράσταση «Πόθεν Εσχες» ανεβαίνει στο θέατρο Βεάκη κάθε Τετάρτη και Κυριακή στις 19:00, και κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 21:00. Περισσότερες πληροφορίες και κράτηση εισιτηρίων εδώ.