Την Τετάρτη η Ολομέλεια της ΑΔΑΕ θα κληθεί να αντιμετωπίσει ένα κρίσιμο δίλημμα στην υπόθεση των υποκλοπών. Αν θα καλέσει η όχι την ΕΥΠ σε ακρόαση, μετά την άρνησή της να απαντήσει για ποιόν λόγο παρακολουθούσε τον Νίκο Ανδρουλάκη. Δεν πρόκειται για εμμονή της ανεξάρτητης αρχής, αλλά για ένα ζήτημα με σοβαρές νομικές περιπλοκές.

Να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο Ν. Ανδρουλάκης όταν τον Αύγουστο του 2021 επιβεβαιώθηκε ότι ήταν θύμα παρακολούθησης από την ΕΥΠ και το Predator ζήτησε ενημέρωση για τους λόγους της παρακολούθησής του από την αρμόδια αρχή, δηλαδή την ΑΔΑΕ.

Ωστόσο, η ΑΔΑΕ δεν μπορούσε να τον ενημερώσει επειδή η κυβέρνηση, τον Μάρτιο του 2021, είχε ψηφίσει με εκπρόθεσμη τροπολογία σε πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας, ρύθμιση, η οποία απαγόρευε αναδρομικά στην Ανεξάρτητη Αρχή να παράσχει οποιαδήποτε ενημέρωση σε όσους τέθηκαν υπό παρακολούθηση για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Στη συνέχεια ο Ν. Ανδρουλάκης προσέφυγε στο ΣτΕ κατά της άρνησης της ΑΔΑΕ να τον ενημερώσει. Στις αρχές Απριλίου το ΣτΕ με την απόφαση 465/2024 της Ολομέλεια του αποφάνθηκε ότι η πλήρης απαγόρευση ενημέρωσης του θιγόμενου, η οποία θεσπίστηκε με το άρθρο 87 του νόμου 4790/2021, είναι ανίσχυρη διότι «αποτελεί υπέρμετρο περιορισμό του απαραβίαστου της επικοινωνίας, που δεν δικαιολογείται στο πλαίσιο της λειτουργίας του κράτους δικαίου».

Σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ η αίτηση του Ν. Ανδρουλάκη για ενημέρωση έπρεπε να γίνει εν μέρει δεκτή και η υπόθεση να αναπεμφθεί στην ΑΔΑΕ για «νέα, νόμιμη κρίση» σύμφωνα με τον προηγούμενο νόμο 2225/1994, και ειδικότερα «σύμφωνα με τη διάταξη της  παρ. 9». Ο επόμενος νόμος (5002/2022) δεν μπορούσε να εφαρμοστεί αναδρομικά σε ζητήματα που εκκρεμούσαν πριν από την ψήφισή του.

Η ΑΔΑΕ πράγματι συνεδρίασε και εφαρμόζοντας την απόφαση του ΣτΕ και την παράγραφο 9 του νόμου 2225/1994, που ρητά ορίζει ότι στη διάταξη άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών περιλαμβάνονται το όνομα του προσώπου και η αιτιολογία επιβολής της άρσης, ζήτησε να πληροφορηθεί την αιτιολογία για την παρακολούθηση του προέδρου του ΠαΣοΚ.

Η μη απάντηση της ΕΥΠ

Η ΕΥΠ στην απαντητική επιστολή της δεν έδωσε διευκρινήσεις για τους λόγους παρακολούθησης του Ν. Ανδρουλάκη, ενώ προηγουμένως ο εισαγγελέας της ΕΥΠ ενημέρωσε ότι οι εκάστοτε εποπτεύοντες την ΕΥΠ εισαγγελείς δεν τηρούν φακέλους υποθέσεων και ότι εκείνος δεν έχει πρόσβαση στα στοιχεία ούτε εικόνα για την παρακολούθησή του προέδρου του ΠαΣοΚ.

Ο τρόπος που επέλεξε να (μην) απαντήσει η ΕΥΠ δεν είναι απλός, διότι, σύμφωνα με νομικές πηγές, συνιστά μη εφαρμογή δικαστικής απόφασης και μάλιστα Ανωτάτου Δικαστηρίου. Η σοβαρότητα της απόφασης της ΕΥΠ να γράψει στα παλιά της τα παπούτσια την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας γίνεται φανερή από το γεγονός ότι, λόγω της κακής παράδοσης της δημόσιας διοίκησης, ο συνταγματικός νομοθέτης στην αναθεώρηση του 2001 περιέλαβε στο Σύνταγμα (άρθρο 95 παρ. 5) ειδική ρύθμιση. Σύμφωνα με αυτή «η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις. Η παραβίαση της υποχρέωσης αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο, όπως νόμος ορίζει».

Ο εκτελεστικός νόμος 3068/2002  προβλέπει ότι όταν η διοίκηση δεν συμμορφώνεται με μια δικαστική απόφαση, συγκροτείται τριμελές συμβούλιο από τον πρόεδρο του οικείου δικαστηρίου, στη συγκεκριμένη περίπτωση το ΣτΕ, και μέλη ανώτατους δικαστές. Το τριμελές συμβούλιο επιβάλλει πρόστιμα.

Η ΕΥΠ, δηλαδή, προκειμένου να μην απαντήσει για τους λόγους παρακολούθησης του Ν. Ανδρουλάκη, παραβιάζει και τον νόμο και το Σύνταγμα, κάτι που αυξάνει περαιτέρω τα ερωτήματα γιατί αρνείται τόσο επίμονα τη λογοδοσία και τη διαφάνεια.  Και, επιπλέον, γιατί η κυβέρνηση καλύπτει αυτή την έκνομη συμπεριφορά καταργώντας το κράτος δικαίου σε αυτή την υπόθεση.

Οι λεπτές ισορροπίες στην ΑΔΑΕ

Την Τετάρτη η Ολομέλεια της ΑΔΑΕ θα κληθεί να ψηφίσει για το αν θα καλέσει σε ακρόαση την ΕΥΠ. Μετά τις αλλαγές που έγιναν στη σύνθεσή της με την άρον άρον διαδικασία στη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής, υπάρχει μια σαφής φιλοκυβερνητική πλειοψηφία.

Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο που θα καταλήξει η διαδικασία, καθώς ο διοικητής της ΕΥΠ και όσα μέλη της ΑΔΑΕ εμποδίσουν με την ψήφο τους την εφαρμογή της απόφασης του ΣτΕ θα έχουν διαπράξει το ποινικό αδίκημα της παράβασης καθήκοντος και ο Ν. Ανδρουλάκης έχει ήδη δηλώσει ότι θα στραφεί προσωπικά κατά όσων συμβάλλουν στη διατήρηση της ομηρείας του σε αυτή την δυσώδη υπόθεση.