Η Ιρλανδία, η Νορβηγία και η Ισπανία, που ανακοίνωσαν την Τετάρτη 22/5 ότι θα αναγνωρίσουν το Κράτος της Παλαιστίνης, δεν ήταν ούτε οι πρώτες χώρες στον κόσμο – άλλες 140 το έχουν αναγνωρίσει – ούτε οι πρώτες στην ΕΕ – προηγήθηκαν η Κύπρος, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Πολωνία (όλες το 1988 και έκτοτε έχουν επανεπιβεβαιώσει την αναγνώριση), πιο πρόσφατα η Σουηδία (2014) και το Βατικανό το 2013.

Η Τσεχία, που την είχε αναγνωρίσει όταν αποτελούσε μέρος της Τσεχοσλοβακίας, απέσυρε στη συνέχεια την αναγνώριση. Η Σλοβενία και η Μάλτα έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να αναγνωρίσουν την Παλαιστίνη, ενώ πιστεύεται ότι θα ακολουθήσει το Βέλγιο και ενδεχομένως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Η αναγνώριση είναι μάλλον συμβολική, γιατί δεν αλλάζει την πραγματικότητα στη Δυτική Όχθη, στη Γάζα και στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, αλλά αποτελεί πλήγμα για τη διεθνή εικόνα του Ισραήλ, εντείνοντας την απομόνωσή του. Παράλληλα αποτελεί διπλωματική νίκη των Παλαιστινίων, κρατάει ζωντανή την λύση των δύο κρατών (σοβαρές διαπραγματεύσεις έχουν να γίνουν από το 2009) και αλλάζει την δυναμική Ισραήλ και Παλαιστίνης στην Ευρώπη.

Αν και περίπου το 75% των κρατών-μελών του ΟΗΕ έχουν αναγνωρίσει το Κράτος της Παλαιστίνης, καμία από τις λεγόμενες μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις (ούτε οι ΗΠΑ) δεν το είχαν αναγνωρίσει μέχρι σήμερα, πλην της Σουηδίας. Η συντονισμένη κίνηση από τις κυβερνήσεις της Ιρλανδίας, της Νορβηγίας και της Ισπανίας έχει ειδικό βάρος γιατί πρόκειται για τρεις δυτικές δυνάμεις μαζί σε μια ευαίσθητη συγκυρία: εν μέσω πολέμου στη Γάζα και ενώ η κοινή γνώμη στην Ευρώπη αρχίζει να στρέφεται εναντίον του Ισραήλ.

Τι σημαίνει στην πράξη η αναγνώριση

Στην πράξη, η αναγνώριση της Παλαιστίνης σημαίνει διπλωματικές σχέσεις, ίδρυση πρεσβείας και δυνατότητα υπογραφής διμερών συμφωνιών. Από τις τρεις ευρωπαϊκές χώρες όμως, μόνο το Όσλο ανακοίνωσε ότι η νορβηγική διπλωματική αποστολή στη Δυτική Όχθη θα αναβαθμιστεί σε πρεσβεία. Το Δουβλίνο και η Μαδρίτη έχουν αναφερθεί μέχρι στιγμής μόνο στην ανάγκη για ειρήνη στη Γάζα και εξεύρεση λύσης για την δημιουργία δύο κρατών, αλλά δεν είναι σαφές αν θα προχωρήσουν στην ίδρυση πρεσβείας και πότε.

Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), του Γιασέρ Αραφάτ, ανακήρυξε το Κράτος της Παλαιστίνης τον Νοέμβριο του 1988 και μέχρι να τελειώσει εκείνη η χρονιά, το είχαν ήδη αναγνωρίσει 78 χώρες. Το 2012 το Κράτος της Παλαιστίνης έγινε δεκτό με καθεστώς παρατηρητή από τον ΟΗΕ και άρχισε να χρησιμοποιεί επισήμως το όνομα αυτό. Φέτος στις 10 Μαΐου, ο ΟΗΕ επέκτεινε τα δικαιώματα της Παλαιστίνης εντός του οργανισμού, επιτρέποντάς της να κάθεται με τα πλήρη μέλη, να καταθέτει προτάσεις και να συμμετέχει σε επιτροπές.

Θα οδηγήσει η αναγνώριση του (προς το παρόν ανύπαρκτου) Κράτους της Παλαιστίνης στην δημιουργία ενός πραγματικού κράτους; Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο μέσω διαπραγματεύσεων με το Ισραήλ. Πολλοί παραλληλίζουν την σημερινή διεθνή κατάσταση προς την Παλαιστίνη με το εθελοντικό εμπάργκο όπλων που άρχισε να επιβάλλεται στο καθεστώς του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική στη δεκαετία του ‘60, το οποίο εξελίχθηκε σε επίσημο εμπάργκο όπλων και στη συνέχεια σε οικονομικό και ταξιδιωτικό εμπάργκο ώσπου το απαρτχάιντ έπεσε στις αρχές της δεκαετίας του ‘90.

Πολλές δυτικές χώρες υποστηρίζουν ότι η αναγνώριση κράτους της Παλαιστίνης πρέπει να είναι το επιστέγασμα μιας ειρηνευτικής διαδικασίας που θα οδηγήσει στη λύση των δύο κρατών. Η Ιρλανδία, η Νορβηγία και η Ισπανία υποστηρίζουν ότι η κίνησή τους να αναγνωρίσουν την Παλαιστίνη θα βοηθήσει στο να ξεκινήσει η πολιτική διαδικασία επίλυσης του παλαιστινιακού ζητήματος.

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε πριν από τρεις μήνες ότι η αναγνώριση της Παλαιστίνης δεν αποτελεί ταμπού για τη Γαλλία. Ακόμη και ο υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Ντέιβιντ Κάμερον δήλωσε θετικός προς το ενδεχόμενο να προηγηθεί η αναγνώριση της πολιτικής λύσης με την ελπίδα να της δώσει ένα μομέντουμ.