Ο θάνατος ενός επιβάτη και ο τραυματισμός δεκάδων άλλων σε επιβατική πτήση της Singapore Airlines από το Λονδίνο στη Σιγκαπούρη φέρνει και πάλι στο προσκήνιο τους κινδύνους από τις αναταράξεις κατά τη διάρκεια των πτήσεων. Τι προκαλεί όμως τις αναταράξεις, πόσο κίνδυνο ενέχουν και είναι αλήθεια ότι η κλιματική κρίση τις επιδεινώνει;

Πόσο σπάνιοι είναι οι θάνατοι από αναταράξεις;

Όπως αναφέρει σε άρθρο του ο Guardian, στις διεθνείς πτήσεις, οι θάνατοι που προκαλούνται άμεσα από αναταράξεις είναι απίστευτα σπάνιοι. Οι πιλότοι είναι συνήθως σε θέση να προειδοποιούν εκ των προτέρων για τους περισσότερους τύπους αναταράξεων και να διασφαλίζουν ότι όλοι οι επιβαίνοντες είναι δεμένοι.

Σε μικρότερα ιδιωτικά αεροπλάνα ή επαγγελματικά τζετ, οι σοβαροί τραυματισμοί ή οι θάνατοι είναι πιο συχνοί, με το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών των ΗΠΑ να καταγράφει περισσότερους από 100 τραυματισμούς και δεκάδες θανάτους σε λίγο περισσότερο από μια δεκαετία σε εσωτερικές πτήσεις, αν και οι θάνατοι έχουν σημειωθεί ως επί το πλείστον από τη συντριβή των αεροπλάνων.

Σε μεγαλύτερα αεροπλάνα, οι αναταράξεις είναι πιθανό να προκαλέσουν τραυματισμούς στο κεφάλι ή άλλους τραυματισμούς σε άτομα που δεν είναι κατάλληλα δεμένα. Επίσης είναι πιθανό λόγω των αναταράξεων αντικείμενα να φύγουν από τη θέση τους και να χτυπήσουν κάποιον επιβάτη. Το πλήρωμα του αεροσκάφους διατρέχει ιδιαίτερο κίνδυνο και μεταξύ των πληρωμάτων καταγράφεται και ο μεγαλύτερος αριθμός τραυματισμών.

Τι είναι οι αναταράξεις και πώς μπορούν τα αεροπλάνα να τις αποφύγουν;

Σε γενικές γραμμές, οι αναταράξεις προκαλούνται από τη συνάντηση του αέρα σε διαφορετικές θερμοκρασίες, πίεση ή ταχύτητα, όπου συγκρούονται διαφορετικά μοτίβα ανέμου – κάτι σαν σκάφη που συναντούν ξαφνικά ταραγμένα νερά.

Ενώ ορισμένες καιρικές και γεωγραφικές συνθήκες, όπως καταιγίδες, οροσειρές και η εμφάνιση ορισμένων νεφών, μπορούν να σηματοδοτήσουν αναταράξεις, υπάρχουν επίσης «αναταράξεις στον καθαρό αέρα», που μπορεί να αιφνιδιάσουν τους πιλότους αεροπλάνων και να συμβούν χωρίς προειδοποίηση.

Ο Stuart Fox, διευθυντής πτήσεων και τεχνικών επιχειρήσεων στον παγκόσμιο αεροπορικό οργανισμό Iata, λέει ότι οι προβλέψεις που δείχνουν τα εισερχόμενα καιρικά μέτωπα ή τη ροή αέρα πάνω από τα βουνά θα μπορούσαν να καταδείξουν μεγαλύτερη πιθανότητα αναταράξεων σε καθαρό αέρα. «Αλλά δεν μπορείς να το δεις», λέει. «Η ισχύς και η κατεύθυνση της ροής αέρα μπορούν να αλλάξουν γρήγορα και οι προβλέψεις μπορούν μόνο να υποδείξουν την πιθανότητα». Τέτοια ψαλίδια ανέμου μπορούν να εκτρέψουν τα αεροπλάνα από την πορεία τους, να τα αναγκάσουν να χάσουν υψόμετρο γρήγορα ή να παρασυρθούν βίαια.

Οι πιλότοι μπορούν πλέον να καθοδηγούνται από αναφορές από προπορευόμενα αεροσκάφη. Η Iata φιλοξενεί μια πλατφόρμα που χρησιμοποιείται από μια σειρά ανταγωνιστών αερομεταφορέων για την ανταλλαγή δεδομένων, λέει η Fox: «Δίνει άμεσες πληροφορίες για άτομα που θα μπορούσαν να πετούν στην ίδια αναταραχή».

Όμως, ενώ περιοχές όπως ο Κόλπος της Βεγγάλης είναι γνωστές για αναταράξεις, οι επιλογές των πιλότων μπορεί να είναι περιορισμένες, λέει ο Μάρκο Τσαν, πρώην εμπορικός πιλότος και λέκτορας αεροπορίας στο Buckinghamshire New University. Λέει ότι το περιστατικό της Singapore Airlines έλαβε χώρα «εντός της διατροπικής ζώνης σύγκλισης, όπου οι καταιγίδες είναι διαβόητες. Οι καταιγίδες εμφανίζονται ευδιάκριτα στην οθόνη πλοήγησης των πιλότων – αλλά μπορεί να μην είναι δυνατό να παρακάμψετε πλήρως το σύμπλεγμα καταιγίδων καθώς μπορούν να εκτείνονται πάνω από 50 ναυτικά μίλια».

Επιδεινώνει τις αναταράξεις η κλιματική κρίση;

Ναι, σύμφωνα με τουλάχιστον μία μελέτη. Οι επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ δήλωσαν ότι η έρευνά τους έδειξε ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης οδηγούν σε σημαντικές αυξήσεις των αναταράξεων στις υπερατλαντικές πτήσεις.

Τα περιστατικά έντονων αναταράξεων αυξήθηκαν κατά 55% μεταξύ 1979 και 2020, βρήκαν, λόγω των αλλαγών στην ταχύτητα του ανέμου σε μεγάλα υψόμετρα.

Ο καθηγητής Paul Williams, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, είπε ότι έδειξε ότι οι προβλεπόμενοι ουρανοί έχουν ήδη φτάσει. Πρόσθεσε ότι η αεροπορική βιομηχανία χρειάζεται να επενδύσει σε καλύτερα συστήματα για την πρόβλεψη και τον εντοπισμό αναταράξεων.

Πόσο πρέπει να ανησυχούν οι επιβάτες;

Τα επεισόδια αναταράξεων είναι σίγουρα ανησυχητικά – αλλά οι κίνδυνοι σοβαρού τραυματισμού στα μεγάλα αεροσκάφη δεν ήταν τόσο πιθανοί, τουλάχιστον μέχρι το τραγικό συμβάν στην πτήση SQ321 της Singapore Airlines την Τρίτη. Το τελευταίο επιβεβαιωμένο θύμα που προκλήθηκε από αναταράξεις ήταν το 1997, σε πτήση της United Airlines από το Τόκιο στη Χονολουλού.