Το σύστημα αυτό εφαρμόζεται ώστε να ενθαρρύνει τη μείωση των απορριμμάτων και να προάγει την ανακύκλωση. Σε εφαρμογή του συστήματος αυτού, ο υπολογισμός του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού μπορεί να γίνεται και στη βάση της παραγωγής αποβλήτων ανά νοικοκυριό ή κτιριακό συγκρότημα, επαγγελματική δραστηριότητα, πολεοδομική ή δημοτική ενότητα, υπό την προϋπόθεση ότι ο οικείος Ο.Τ.Α. α ́ βαθμού διαθέτει σύστημα μέτρησης των παραγομένων αποβλήτων ή για κάποιο από τα ρεύματα των παραγόμενων αποβλήτων.
Με την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος, οι πολίτες θα κληθούν να υιοθετήσουν μια νέα φιλοσοφία όσον αφορά στην παραγωγή αποβλήτων και την ανακύκλωση, καθώς όσο περισσότερα απορρίμματα οδηγούνται στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) τόσα περισσότερα θα πληρώνουν.
Ο Νόμος 4819/2021, που ορίζει το Ολοκληρωμένο πλαίσιο διαχείρισης των αποβλήτων, προβλέπει ότι οι Δήμοι υποχρεούνται να εφαρμόσουν από τον Ιανουάριο του 2023 σύστημα ΠοΠ με πληθυσμό:
- άνω των 100.00 κατοίκων για το σύνολο των παραγόμενων αποβλήτων
- άνω των 20.000 κατοίκων για τα βιοαπόβλητα που παράγουν οι επιχειρήσεις
- εστίασης υπό την προϋπόθεση ότι βρίσκεται σε λειτουργία Μονάδα Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ).
- άνω των 10.000 για τα αστικά απόβλητα που παράγουν τα ξενοδοχειακά καταλύματα άνω των εκατό (100) κλινών, καθώς και από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις
Το σύστημα προφανώς και απαιτεί περίοδο προσαρμογής στα δεδομένα των Δήμων, διότι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης Α΄ Βαθμού χρειάζεται αρχικά να έχουν τον αναγκαίο εξοπλισμό, το απαραίτητο εκπαιδευμένο προσωπικό καθώς και τις δυνάμεις να εκπαιδεύσουν τους δημότες. Σήμερα, με τα προβλήματα της υποστελέχωσης των δήμων να φαντάζουν ανυπέρβλητα, τους πόρους των δήμων να μην επαρκούν για βασικές υπηρεσίες προς τους πολίτες αλλά και μια δημοτική φαρέτρα «φουλ της αρμοδιότητας» χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το πραγματικό δυναμικό των δήμων, απαιτείται συνολική αναπροσαρμογή στόχων που πρέπει να επιτευχθούν.
Μιχάλης Γεράνης: Αυτό το σύστημα επιτρέπει στους πολίτες να πληρώνουν μειωμένα δημοτικά τέλη
Στο cityhub επικοινωνήσαμε με τον Πρόεδρο του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και μέλος του ΔΣ του Δήμου Πυλαίας – Χολαρτιάτη, Μιχάλη Γεράνη, φορέα που έχει αποσπάσει θετικά σχόλια για την εν γένει λειτουργία του, ο οποίος δήλωσε: «Ο ΦοΔΣΑ ΚΜ στο πλαίσιο του Προγράμματος ανάπτυξης δικτύων χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων για τους Δήμους της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας «ΚΑΦΕ ΚΑΔΟΣ» με ένταξη στο ΕΣΠΑ και Φορέα Χρηματοδότησης το Υπουργείο Περιβάλλοντος έχει προμηθεύσει τους Δήμους με βασικό εξοπλισμό που περιλαμβάνει κάδους και απορριμματοφόρα χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων. Η προμήθεια αυτού του εξοπλισμού είναι κρίσιμη για την εφαρμογή του συστήματος «πληρώνω όσο πετάω». Αυτό το σύστημα επιτρέπει στους πολίτες να πληρώνουν μειωμένα δημοτικά τέλη, ως επιβράβευση για τη συμμετοχή τους στη χωριστή
συλλογή και τη μείωση των αποβλήτων. Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται ο στόχος της πρόληψης και μείωσης των αποβλήτων, ενώ ενθαρρύνονται οι πολίτες να συμμετέχουν ενεργά στην ορθή διαχείριση των απορριμμάτων».
Το παράδειγμα του δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης
Το 2021 0 Δήμος 3Β ξεκίνησε πρώτος την πιλοτική εφαρμογή του ΠΟΠ, εξετάζοντας για 6 μήνες τρεις διαφορετικές μεθόδους εφαρμογής του σε 300 νοικοκυριά στα Πηγαδάκια Βούλας. Οι τρεις τρόποι εφαρμογής που εξετάστηκαν ήταν η μεθοδολογία του προπληρωμένου κάδου, της προπληρωμένης σακούλας και του ευφυούς κάδου. Τελικά για τα νοικοκυριά του δήμου επιλέχθηκε η μεθοδολογία της προπληρωμένης σακούλας και του ευφυούς κάδου, ενώ για τις επιχειρήσεις του δήμου, η μεθοδολογία του προπληρωμένου κάδου. Τα νοικοκυριά του κάθε κτιρίου θα έχουν ένα κλειδί για τον αντίστοιχο κάδο που εξυπηρετεί το κτίριο τους. Στους μεγάλους παραγωγούς αποβλήτων θα δοθεί ξεχωριστός κάδος για τα οργανικά απορρίμματα, με κλειδαριά που θα εξυπηρετούν τον καθένα αποκλειστικά.
Ταυτόχρονα ο δήμος συνεργάζεται με μια τοπική επιχείρηση για την δημιουργία και τη σωστή λειτουργία ενός ευφυούς κάδου. Ο χρήστης του κάδου ξεκλειδώνει τον κάδο χρησιμοποιώντας ένα ειδικό μαγνητικό κλειδί μέσω του οποίου θα γίνεται η ταυτοποίηση του παραγωγού, να ανοίγει το καπάκι, να εναποθέτει τα σύμμεικτα απορρίμματα του και να κλείνει το καπάκι. Αφού το καπάκι του κάδου κλείσει, ο κάδος πραγματοποιεί την διαδικασία ζύγισης των απορριμμάτων που μόλις άφησε ο δημότης και στέλνει τα δεδομένα ταυτοποίησης και ζύγισης σε μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων του δήμου. Με αυτό τον τρόπο ο κάθε δημότης χρεώνεται για τα απορρίμματα που παράγει. Την πιλοτική εφαρμογή του ΠΟΠ στο Δήμο 3Β ακολούθησε ο νόμος 4819/2021(άρθρο 37) με το οποίο θεσπίστηκε το «Πληρώνω Όσο Πετάω» ως το σύστημα με το οποίο οι παραγωγοί αποβλήτων χρεώνονται με βάση την πραγματική ποσότητα των παραγόμενη από αυτούς αποβλήτων.
Μείωση κατά 20% του τέλους εισόδου για ταφή στη χωματερή
Το πρόγραμμα LIFE-IP CEI-Greece «Εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα» αποτελεί ένα ολοκληρωμένο έργο που εκπονείται στην Ελλάδα με 19 εταίρους κομμάτι του οποίου είναι το Πληρώνω όσο Πετάω. Η διάρκεια του έργου είναι συνολικά 8 έτη, με προϋπολογισμό 16,7 εκατ. Ευρώ και συμμετέχουν εκτός του δήμου 3Β άλλοι 8 Δήμοι. Η πρώτη φάση του προγράμματος ολοκληρώθηκε το 2021 και αφορούσε την ανάπτυξη οικονομικών εργαλείων για την διαχείριση των οικιακών απορριμμάτων μέσω της διαλογής στην πηγή σε ξεχωριστά ρεύματα ανακύκλωσης και την εφαρμογή για πρώτη φορά σε επίπεδο δήμων του οικονομικού «εργαλείου» στην μείωση αποβλήτων, Πληρώνω όσο Πετάω. Η μεθοδολογία ΠΟΠ πολλαπλασιάζει τις ποσότητες απορριμμάτων που ανακυκλώθηκαν προσφέροντας οικονομικά οφέλη όπως η μείωση της εισφοράς και του περιβαλλοντικού τέλους στον ΦοΔΣΑ Αττικής λόγω της μείωσης των ποσοτήτων σύμμεικτων απορριμμάτων που οδηγήθηκαν σε ταφή στη χωματερή.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν αναφερθεί 9.040,79 τόνοι απορριμμάτων εκτράπηκαν από τον ΧΥΤΑ το 2022 (21,31%), 6.405,44 τόνοι περισσότεροι από το 2016, έτος κατά το οποίο δεν εφαρμόσαμε αυτή τη μεθοδολογία. Με αυτό τον τρόπο ο Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της Περιφέρειας Αττικής, μείωσε κατά 20% το τέλος εισόδου (τιμή χρέωσης ανά τόνο) των απορριμμάτων.
