Ρις Γουίδερσπουν: Η βιβλιοφάγος που έχτισε μια αυτοκρατορία

«Το διάβασμα είναι το αντίδοτο στο μίσος και την ξενοφοβία. Ενισχύει την ενσυναίσθηση και την αντίληψή μας για τον κόσμο», σχολιάζει η Ρις Γουίδερσπουν καθισμένη στο γραφείο της στην πόλη Νάσβιλ του Τενεσί, όπου μεγάλωσε και πέρασε τα μαθητικά της χρόνια και τώρα σε αυτή ζει, εργάζεται αλλά και χρησιμοποιεί ως έδρα των επιχειρηματικών της δραστηριοτήτων. Στα 48 της, η σταρ του Χόλιγουντ έχει φτιάξει μια θαυμαστή λογοτεχνική αυτοκρατορία, το Reece’s Book Club, μια λέσχη βιβλίου, η οποία πλέον μετράει μία δεκαετία, στη διάρκεια της οποίας πέτυχε να βγάλει κυριολεκτικά από την αφάνεια το αγαπημένο χόμπι πολλών γυναικών και να το τοποθετήσει στην καρδιά της αγοράς του βιβλίου.

Τα συστατικά της επιτυχίας

Στις τηλεοπτικές παραγωγές των Big Little Lies, Little Fires Everywhere και The Last Thing He Told με τη σφραγίδα της βραβευμένης με Οσκαρ, δύο Χρυσές Σφαίρες και βραβείο Εμι ηθοποιού, εδραιώθηκαν τα θεμέλια της Λέσχης που ανάγει τη βιβλιοφαγία σε απολαυστικό σπορ με σημαντικές απολαβές για όλους: τόσο για τις συγγραφείς που συμπεριλαμβάνονται στο περίφημο Reece’s Book Club όσο και για τις ίδιες τις αναγνώστριες που απολαμβάνουν τα επιλεγμένα βιβλία.

Βιβλιο-επιλογές που τυχαίνει να παραμένουν για εβδομάδες, ακόμα και μήνες στη λίστα των κορυφαίων μπεστ σέλερ – στην περίπτωση του μεταφερμένου και στον κινηματογράφο «Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες», για χρόνια. Το 2023 οι πωλήσεις των βιβλίων που αποτέλεσαν επιλογές της λέσχης βιβλίου της Ρις Γουίδερσπουν άγγιξαν τα 2,3 εκατομμύρια σε αντίτυπα, ξεπερνώντας ακόμα και το ακριβοθώρητο Book Club της Όπρα Γουίνφρεϊ (Oprah’s Book Club) αλλά και το Read With Jenna της Αμερικανίδας τηλεπαρουσιάστριας Τζένα Μπους Χέιγκερ.

Τo βιβλίo που θα ενταχθεί στο πλαίσιο των προτάσεων του Reece’s Book Club υπογράφει συνήθως μια γυναίκα συγγραφέας, η οποία βάζει το γυναικείο φύλο στο επίκεντρο της δράσης και φυσικά ενδιαφέρεται να σώσει την ηρωίδα της, να της χαρίσει ένα τέλος θετικό, αντάξιο των προσπαθειών και των προσδοκιών της.  «Πρέπει να είναι αισιόδοξο», λέει η Γουίδερσπουν σε μακροσκελή συνέντευξή της στους New York Times. «Πρέπει να μπορείς να το μοιραστείς. Να κλείνεις το βιβλίο και να αναρωτιέσαι, «ξέρω ακριβώς σε ποιον θέλω να το χαρίσω;». Κι αυτά δεν είναι λόγια του αέρα αλλά μια συνειδητοποιημένη στρατηγική για την πολυαγαπημένη «Legally blonde» και επιχειρηματία, «καθώς αυτό οφείλουν να κάνουν οι γυναίκες, κανένας δεν θα έρθει να μας σώσει».

Πώς συνέβη όμως και η Ρις Γουίδερσπουν, μια ηθοποιός που παράτησε το κολέγιο, έγινε ένας από τους πιο επιδραστικούς ανθρώπους στην αμερικανική βιομηχανία του βιβλίου, η οποία δεν φημίζεται για το εύκολο περιβάλλον της; Όλα ξεκίνησαν από την απογοήτευσή της σε σχέση με την αναπαράσταση των γυναικών στην κινηματογραφική βιομηχανία. Αλήθεια, γιατί κανείς δεν έγραφε για ιδιαίτερα έμπειρες, δυνατές, έξυπνες, γενναίες, μυστηριώδεις, περίπλοκες και επικίνδυνες γυναίκες;

«Όταν ήμουν περίπου 34, σταμάτησα να διαβάζω ενδιαφέροντα σενάρια», σχολιάζει στη συνέντευξή της. Η μετατόπιση του ενδιαφέροντος του Χόλιγουντ στις πλατφόρμες streaming και η μεγάλη οικονομική αλλαγή που συντελέστηκε, έβαλε στη γωνία τον πιο αδύναμο κρίκο, τη «μεσαία τάξη» – ας την πούμε έτσι – των σεναρίων που αφορούσαν τις γυναίκες, τα είδη της ρομαντικής κομεντί, του οικογενειακού δράματος, τον χώρο που κατοικούσε κυρίως το γυναικείο φύλο, και φυσικά οι γυναίκες ηθοποιοί.

Έτσι, με το Οσκαρ ανά χείρας για το βιογραφικό δράμα «Walk the line», η Ρις Γουίδερσπουν αποφάσισε να ιδρύσει τη δική της εταιρεία για να χρηματοδοτεί τις παραγωγές που ήθελε, όπως και έγινε. Ξεκίνησε το 2012 την Pacific Standard με την Μπρούνα Παπάντρεα και δύο χρόνια μετά βρισκόταν πίσω από τις κινηματογραφικές μεταφορές βιβλίων, όπως το Κορίτσι που Eξαφανίστηκε του Ντέιβιντ Φίντσερ από το Gone Girl της Τζίλιαν Φλιν καθώς και το Wild («Άγρια») από το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Σέριλ Στρέιντ.

Την αξία των βιβλίων η Γουίδερσπουν την έμαθε καλά παίρνοντας το «μικρόβιο της βιβλιοφαγίας» από τη γιαγιά της αλλά και από τη βιβλιοθήκη του Νάσβιλ όπου κατανάλωσε πολλά μυθιστορήματα (αγαπημένη της συγγραφέας η Ντανιέλ Στιλ). Στο γυμνάσιο έμενε ως αργά, μετά το μάθημα, απασχολώντας την καθηγήτρια της για αναγνώσματα που ήταν εκτός της διδακτέας ύλης και αργότερα, όταν μετακόμισε στο Λος Άντζελες, πολύτιμοι οδηγοί σαν το The Making of the African Queen της Κάθριν Χέπμπορν, τη βοήθησαν να αντιμετωπίσει το χάος στα γυρίσματα των ταινιών στις οποίες πρωταγωνίστησε. Φυσικό και επόμενο ήταν, λοιπόν, όταν η ηθοποιός μπήκε στο Instagram να αρχίσει να μοιράζεται με τους followers συστάσεις για βιβλία, είχε όλα τα προσόντα να το κάνει. Η ιδέα άρεσε στους συγγραφείς και οι αναγνώστες παρακινήθηκαν για να αγοράσουν λογοτεχνικούς τίτλους ανάλογα με την περίσταση.

Από τα social media προς την αγορά του βιβλίου, η μετάβαση έγινε το 2017, όταν το Reece’s Book Club έγινε επισήμως μέρος της νέας εταιρείας που άνοιξε η ηθοποιός και παραγωγός με την ονομασία Hello Sunshine. «Ο κόσμος του βιβλίου χρειαζόταν ένα έναυσμα για να αυξήσει τις πωλήσεις του με κάτι διαφορετικό», σχολιάζει εύστοχα η Πάμελα Ντόρναν, εκδότρια του οίκου Pamela Dorman Books/Viking, η οποία επιμελήθηκε την πρώτη επιλογή της λέσχης βιβλίου της Ρις Γουίδερσουν, το βιβλίο Eleanor Oliphant is Completely Fine της Γκέιλ Χόνεϊμαν.

Αυτό το κάτι διαφορετικό ήταν το Book Club της Γουίδερσπουν όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια: το «Eleanor Oliphant» παρέμεινε 85 εβδομάδες στη λίστα των μπεστ σέλερ για χαρτόδετα βιβλία. Η δεύτερη επιλογή του κλαμπ, «The Alice Network», έμεινε σχεδόν τέσσερις μήνες στις εβδομαδιαίες λίστες των μπεστ σέλερ και δύο μήνες στη λίστα των audio books. Το τρίτο βιβλίο, «The Lying Game», καθηλώθηκε επί 18 εβδομάδες στις εβδομαδιαίες λίστες.

Η χρυσή τομή

Κάπου ανάμεσα στη λογοτεχνία και την εμπορική μυθοπλασία, η Ρις Γουίδερσπουν βρήκε τη χρυσή τομή ενσωματώνοντας στη λέσχη βιβλίου της, επιλογές δοκιμίων και απομνημονεύματα. Το όνομά της στον χώρο αναδείχτηκε σε σημείο αναφοράς για τις αναγνώστριες και τους αναγνώστες σε αναζήτηση έξυπνης λογοτεχνικής ψυχαγωγίας. Για τους πιο πολυάσχολους και απαιτητικούς, η Γουίδερσπουν έβαλε ως στόχο να βγάλει τη λέσχη βιβλίου online, να την κάνει εξωστρεφή και εύκολα προσβάσιμη σταχυολογώντας τους τίτλους.

Το πιο αξιοσημείωτο μέρος αυτής της διαδικασίας ήταν το οικονομικό όφελος που είχε η έξυπνη επιχειρηματική της κίνηση στις ζωές των συγγραφέων. «Μία από τις συγγραφείς έγινε η πρώτη ιδιοκτήτρια σπιτιού στην οικογένειά της. Μου έστειλε φωτογραφία του κλειδιού της. Έβαλα τα κλάματα» εξομολογείται συγκινημένη η σταρ.

Η Γουίδερσπουν και η ομάδα της εξετάζουν μια χούφτα βιβλίων κάθε μήνα. Τις υποβολές από τους εκδότες χειρίζονται η Sarah Harden, διευθύνουσα σύμβουλος της Hello Sunshine, η Gretchen Schreiber, διευθύντρια και «βιβλιοφάγος» και η Jon Baker, που με την Baker Literary Scouting χτενίζει την αγορά για πολλά υποσχόμενα χειρόγραφα.

Η Γουίδερσπουν συνεχίζει σήμερα όχι μόνο να εστιάζει σε ιστορίες γυναικών, αλλά επίσης, όπως λέει η ίδια, «τίποτα δεν την κάνει πιο χαρούμενη από το να συστήνει στον κόσμο ένα βιβλίο που θα μπορούσε να χαθεί».

Όταν η διαμάχη για τα δικαιώματα των διεμφυλικών ήταν στα πρωτοσέλιδα του κόσμου το 2018, το Reece’s Book Club επέλεξε το This Is how It Always Is, το μυθιστόρημα της Laurie Frankel για μια οικογένεια που παλεύει με σχετικά ζητήματα. «Παρακολουθούμε τη μακριά λίστα των επιλογών της λέσχης βιβλίου μας και το συγκεκριμένο, χωρίς στιγμή αποτυχίας, συνεχίζει να πουλάει», σχολιάζει η Jon Baker.

Περιστασιακά η ομάδα της λέσχης βιβλίου επιλέγει ένα που δεν είναι ολοκαίνουργιο, όπως έγινε τον περασμένο Απρίλιο με το The Most Fun We Ever Had του 2019. Όταν η συγγραφέας του Κλερ Λομπάρντο έμαθε ότι το σχεδόν 5 ετών μυθιστόρημά της είχε πάρει το χρίσμα, σκέφτηκε ότι είχε γίνει λάθος. Άλλωστε, το νέο της βιβλίο, Same As it Ever Was, κυκλοφορεί τον επόμενο μήνα. «Είναι τρελό», σχολιάζει η Λομπάρντο, «δεν είναι κάτι που περίμενα». Και πώς να το περιμένει καθώς ήταν τέτοια η ζήτηση που προέκυψε μετά την ανακοίνωση που οι πωλήσεις του The Most Fun We Had αυξήθηκαν κατά 10.000 τοις εκατό! Μέσα στις δύο πρώτες εβδομάδες της συμπερίληψής του στη λίστα του Reece’s Book Club πουλήθηκαν 27.000 αντίτυπα. Το βιβλίο έχει αγοραστεί σήμερα από την εταιρεία της Γουίδερσπουν, Hello Sunshine.

Αν και η Γουίδερσπουν προτίμησε να μην επεκταθεί στη συνέντευξή της σε ορισμένα θέματα, όπως ο ανταγωνισμός με άλλες κορυφαίες λέσχες βιβλίου, πρέπει να σημειωθεί ότι η λέσχη της δεν αποκτά τα δικαιώματα για όλα τα βιβλία ενώ δεν αποκομίζει τα κέρδη της από τις πωλήσεις των βιβλίων που ενσωματώνει στη λίστα εππιλογών της, αλλά από τις συνεργασίες της με μεγάλες εταιρείες καθώς και από θυγατρικές εταιρείες. Αυτό ισχύει για όλες τις λέσχες βιβλίου διασημοτήτων.

Σίγουρα η συμπερίληψη των βιβλίων σε αυτές τις περίφημες Λέσχες παρέχει στους συγγραφείς μεγάλη ώθηση δημοσιότητας, ωστόσο κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι η λέσχη βιβλίου της Ρις Γουίδερσπουν πασχίζει παραπάνω για τα βιβλία και τις συγγραφείς που επιλέγει από τις υπόλοιπες. Όχι μόνο προωθεί κάθε βιβλίο από το σκληρό εξώφυλλο στο χαρτόδετο, αλλά και υποστηρίζει τις συγγραφείς σε μετέπειτα φάσεις της καριέρας τους. Διαπίστωση που αποτελεί κοινή παραδοχή από τις ίδιες τις γυναίκες συγγραφείς με σοβαρά παραδείγματα στήριξης σε διάφορες φάσεις της δουλειάς τους.

Το μέλλον είναι εδώ

Καθώς το Reese’s Book Club πλησιάζει σε ένα ορόσημο – την 100η επιλογή βιβλίου, που θα ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο – συνεχίζει να προσαρμόζεται στις αλλαγές της αγοράς. Οι πωλήσεις βιβλίων που σχετίζονται με λέσχες βιβλίου κορυφώθηκαν στα 5 εκατομμύρια το 2020 και από τότε έχουν υποχωρήσει. Το 2021, η Candle Media, εταιρεία μέσων ενημέρωσης που υποστηρίζεται από τη Blackstone, αγόρασε τη Hello Sunshine στο ύψος των 900 εκατομμυρίων δολαρίων. Σήμερα η Ρις Γουίδερσπουν είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Candle Media καθώς και συμπαραγωγός στο πρίκουελ του μεγάλου της σουξέ, «Η εκδίκηση της ξανθιάς» για λογαριασμό της Amazon Prime Video.

Το χρυσό κορίτσι της κινηματογραφικής βιομηχανίας νιώθει ότι το Χόλιγουντ έχει αλλάξει και υποστηρίζει ότι «Οι καταναλωτές είναι πιο απαιτητικοί σε ότι αφορά στις ιστορίες που δημιουργούνται από γυναίκες». Αναφέρεται ακόμα συχνά στη γιαγιά της και μιλάει για αγάπη για αυτήν που υπήρξε για εκείνη μια καταλυτική φυσιογνωμία, που την επηρέασε αμετάκλητα και τις άνοιξε ορίζοντες.

Σύντομα το Reese’s Book Club θα αποκαλύψει την αποκλειστική του συνεργασία με την Apple, επιτρέποντας στους αναγνώστες να βρίσκουν όλες τις επιλογές της λέσχης σε ένα τμήμα της εφαρμογής Apple Books. «Θέλω οι άνθρωποι να σταματήσουν να λένε, ‘’δεν το διάβασα πραγματικά, απλώς το άκουσα’’», λέει η ηθοποιός και επιχειρηματίας. «Σταματήστε να το λέτε αυτό. Αν το ακούσατε, τότε το διαβάσατε. Δεν υπάρχει ένας μοναδικός, σωστός τρόπος να κατανοήσετε ένα βιβλίο». Ρις Γουίδερσπουν, σε πιστεύουμε.