Συνήθως είναι αυτοί που θα κάνουν το μεγάλο άλμα στο κενό, μπορεί και να σπάσουν κάποιο χέρι ή πόδι, αλλά θα αντέξουν τον πόνο και θα πάνε παρακάτω στην επόμενη ταινία, στην επόμενη δύσκολη πίστα με φλεγόμενα αυτοκίνητα, εκρήξεις, πυροβολισμούς…. Είναι οι φύλακες –άγγελοι των ηθοποιών-σταρ, οι περίφημοι κασκαντέρ που τους αντικαθιστούν στις επικίνδυνες σκηνές δράσης (stunts), αλλιώς και doubles στην ορολογία των ταινιών.
Παρά την τεράστια συνεισφορά τους, ωστόσο, στην εξέλιξη του Χόλιγουντ δεν παίρνουν προσκλήσεις για τα βραβεία Oσκαρ. Και φυσικά ούτε λόγος για κατηγορία οσκαρικής αναγνώρισης από την Ακαδημία Κινηματογράφου για το καλύτερο «stunt», δηλαδή για τους/τις κασκαντέρ που έχουν καταφέρει το ακατόρθωτο σε τόσες και τόσες ακριβοθώρητες παραγωγές. Κι όμως η ρομαντική περιπέτεια «Ο Κασκαντέρ» με τους Ράιαν Γκόσλινγκ και Έμιλι Μπλαντ ως πρωταγωνιστικό δίδυμο, φιλοδοξεί να διορθώσει αυτή την αδικία. Όπως είπε και ο Γκόσλινγκ στην πρεμιέρα της στο Λος Άντζελες, «Αυτή η ταινία είναι μια γιγάντια εκστρατεία για να δώσουμε στα stunts ένα Όσκαρ!»
Μακρύς ο δρόμος ως την κορυφή των Όσκαρ
Στη μακρά ιστορία του Χόλιγουντ ορισμένοι stuntmen έγιναν σκηνοθέτες με επιτυχία, ενώ ταινίες σαν το The Stunt Man (1980) του Ρίτσαρντ Ρας υποκλίθηκαν στο επάγγελμα, περίπου όπως έκανε και ο Κουέντιν Ταραντίνο στο «Κάποτε στο Χόλιγουντ» με τον Μπραντ Πιτ στον ρόλο του αντικαταστάτη -κασκαντέρ, που του χάρισε μάλιστα το δεύτερο Όσκαρ της καριέρας του. Αν δούμε τα στοιχεία και χρονολογικά, πάνω από 30 χρόνια μετράνε μέχρι σήμερα οι προσπάθειες της κοινότητας των επαγγελματιών κασκαντέρ να αποκτήσουν τη θέση που τους αξίζει στο βάθρο της οσκαρικής αναγνώρισης ενώ η Ακαδημία τηρούσε σιγή ιχθύος για το θέμα, μέχρι πρόσφατα.
Μπροστάρης στην τωρινή καμπάνια για τη στήριξη και αναγνώριση των επαγγελματιών που έχουν τον κίνδυνο στο αίμα τους και φυσικά ρισκάρουν τις ζωές τους καθημερινά, είναι ο πρώην κασκαντέρ και κάποτε αντικαταστάτης του Μπραντ Πιτ στις δύσκολες σκηνές, νυν σκηνοθέτης Ντέιβιντ Λιτς, που υπέγραψε την σκηνοθεσία του «Κασκαντέρ» ενώ στο πλευρό του στέκεται με πυγμή η σύζυγός του παραγωγός Κέλι ΜακΚόρμικ.
Οι Ράιαν Γκόσλινγκ και Έμιλι Μπλαντ στον «Κασκαντέρ».
Το σενάριο της ταινίας είναι στην ψυχή του ρομαντικό: o κασκαντέρ Κολτ Σίβερς που έχει αποσυρθεί για να φροντίσει την υγεία του επιστρέφει, μετά από σοβαρό ατύχημα, στο πλατό της ταινίας που γυρίζει η πρώην σύντροφός του (Έμιλι Μπλαντ) καθώς αγνοείται η τύχη του πρωταγωνιστή (Άαρον Τέιλορ Τζόνσον) και πρέπει να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Το σενάριο αποτελεί προσαρμογή του δημοφιλούς τηλεοπτικού σόου της δεκαετίας του ’70 «The Fall Guy».
Ο Μπαρτ Ρέινολντς είχε μπει σε άλλες εποχές, πίσω στα ’70s, στα δύσκολα ακροβατικά των κασκαντέρ στην κωμική περιπέτεια «Hooper» (1978), τροποντινά συνέχεια της επιτυχίας «Smokey and the bandit» από τον θρυλικό Χαλ Νίνταμ, σούπερ σταρ των κασκαντέρ με το πιο ακριβοπληρωμένο στον χώρο του κασέ όλων των εποχών. Σήμερα ο «Κασκαντέρ» με τον αξιαγάπητο Ράιαν Γκόσλινγκ και το κωμικό του μπρίο μπορεί να ευθυγραμμίζονται στο πνεύμα με την σύμπραξη Νίνταμ και Ρέινολντς, όμως η νέα παραγωγή εύστοχα προωθεί τους μαχητές πίσω από την κάμερα, τους βιρτουόζους των επικίνδυνων σκηνών, Λόγκαν Χόλαντεϊ και Τρόι Λίντσεϊ Μπράουν, που έκαναν τη σκληρή δουλειά αντί του Γκόσλινγκ, προκειμένου να αναδείξει τη στόφα του αληθινού κασκαντέρ.
Στην πρεμιέρα του «Κασκαντέρ» στο Βερολίνο η ομάδα έστειλε κύματα αδρεναλίνης και ζέστης περνώντας μέσα από ένα τούβλινο παραπέτασμα με έναν άλλον κασκαντέρ, τον Μπεν Τζένκινς, στο καπό ενός φορτηγού, ενώ στο Λονδίνο ο Χόλαντεϊ πρόσφερε θέαμα πάνω σε μια μοτοσικλέτα και ο Τζένκινς πέρασε μέσα από εύθραυστο γυαλί. Στο Λος Άντζελες ο εντυπωσιασμός και ο ενθουσιασμός χτύπησε κόκκινο με επικίνδυνες ακροβασίες, γροθομαχίες εις τριπλούν μέσα από ψεύτικους γυάλινους τοίχους και τον Τρόι Λίντσεϊ Μπράουν να βουτά από ύψος σχεδόν 14 μέτρων πάνω σε ειδικό στρώμα αλλά και τον Μπεν Τζένκινς να ‘’πετάει’’ από κάποιο θεωρείο του Dolby Theatre στη σκηνή.
Όλη αυτή η εκστρατεία προώθησης των κασκαντέρ για την αναγνώρισή τους στα Όσκαρ, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο να πειστεί η Ακαδημία ότι χρειάζεται επιτέλους μια κατηγορία επιβράβευσης των κασκαντέρ. Το στούντιο της Universal υποστηρίζει το εγχείρημα – δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη γι’ αυτό από την ατάκα του Γκόσλινγκ στο φιλμ που αποκαλεί τους κασκαντέρ «αφανείς ήρωες» (άνευ πρόσβασης στα Όσκαρ). Την ίδια ώρα ο σεναριογράφος Ντρου Πιρς βάζει όλη του την καλή διάθεση στις συνεντεύξεις του λέγοντας αλήθειες, όπως ότι «Δεν υπάρχουν πολλά μέλη σε ένα συνεργείο κινηματογραφικής παραγωγής που να είναι διατεθειμένα να σπάσουν τη μέση τους πηγαίνοντας στη δουλειά κάθε μέρα».
Ένα πρότζεκτ που πολλοί αγάπησαν
Είναι μεγάλη η απόσταση που έχουν διανύσει οι κασκαντέρ στο Χόλιγουντ μέχρι σήμερα. Το επιτυχημένο τηλεοπτικό σόου «The Fall Guy» από όπου αντλεί έμπνευση και η ταινία, προβλήθηκε για πέντε σεζόν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και οι επικές σκηνές δράσης που περιλάμβαναν μεταξύ άλλων άλματα με φορτηγά και πτώσεις από μεγάλο υψόμετρο, αποδείχθηκαν πηγή έμπνευσης για πολλούς, τόσο για όσους σήμερα είναι στη μέση ηλικία και κυριάρχησαν ή κυριαρχούν ακόμα στην κοινότητα των κασκαντέρ, αλλά και για νεότερους που δεν τα κατάφεραν στον χώρο, βρήκαν όμως μια άλλη θέση στο Χόλιγουντ, όπως ο παραγωγός του «Κασκαντέρ», Γκίμον Κάσαντι.
Ο Κάσαντι απέκτησε πριν από 20 χρόνια τα δικαιώματα της σειράς The Fall Guy από τον δημιουργό της Γκλεν Α. Λάρσον, αλλά το πρότζεκτ παράδερνε ανάμεσα σε διάφορες εκδοχές με πιθανούς πρωταγωνιστές από τον Ντουέιν Τζόνσον μέχρι τον Νίκολας Κέιτζ. Το 2019 ο Κάσαντι αναθέρμανε την πραγματοποίηση της ταινίας με τον Ντέιβιντ Λιτς στη σκηνοθεσία, ο οποίος πέτυχε λαχείο ως σκηνοθέτης του John Wick (2014) και συνέχισε με σερί επιτυχιών. Την περίοδο που του προτάθηκε το πρότζεκτ για τον Κασκαντέρ ήταν στις ετοιμασίες του Bullet Train (με τον Μπραντ Πιτ). Η ιδέα των Κάσαντι και Λιτς δρομολογήθηκε κατόπιν ως ταινία – φόρος τιμής στην παραγνωρισμένη αυτοθυσία και τέχνη των κασκαντέρ.
Οι προσπάθειες των δύο για χρυσή επιβράβευση της κοινότητας των «stuntmen» δεν ήταν φυσικά κάτι καινούριο στην χολιγουντιανή βιομηχανία. Πριν από αυτούς είχε προσπαθήσει ο Τζακ Τζιλ, πάλαι ποτέ κασκαντέρ και μετέπειτα βοηθός σκηνοθέτη που έγινε μέλος της Ακαδημίας Κινηματογράφου το 1991 με στόχο να καταφέρει την πολυπόθητη οσκαρική αναγνώριση για τους συναδέλφους του. Κάποια στιγμή ο Τζιλ πήρε την απάντηση από την Ακαδημία ότι χρειάζονται από 3 έως 4 χρόνια για να θεσπιστεί για τους κασκαντέρ κατηγορία στα Όσκαρ. Μετά σιωπή. Τριάντα τρία χρόνια μετά, είναι ακόμα αισιόδοξος ότι θα δει τους συναδέλφους του να βραβεύονται από την Ακαδημία όσο είναι ακόμα ζωντανός.
Εξάλλου το γεγονός ότι ο Κρις Ο’ Χάρα, ο οποίος ενορχήστρωσε τη δράση στον «Κασκαντέρ» απέκτησε τον τίτλο «stunt designer» (συντονιστής επικίνδυνων σκηνών) με τη βούλα της έγκρισης από τα Σωματεία Αμερικανών Ηθοποιών και Σκηνοθετών, είναι τίτλος – έμβλημα, ένα σημαντικό βήμα για περαιτέρω θεσμικές αναγνωρίσεις της τέχνης των κασκαντέρ, που τον φέρνει στην ίδια γραμμή με άλλα τμήματα της κινηματογραφικής παραγωγής όπως είναι ο σχεδιασμός της παραγωγής και τα κοστούμια.
Κάθε αλυσίδα της κινηματογραφικής παραγωγής, ειδικά στα αχανή πλατό των υπερπαραγωγών, μετράει. Αν οι λεγόμενοι (και δικαίως) »μάγοι» των ειδικών εφέ βάζουν την πινελιά τους στη δημιουργία υπερθεαμάτων, τότε γιατί όχι και οι κασκαντέρ; Χωρίς αυτούς το ακατόρθωτο στις δύσκολες σκηνές θα παρέμενε ακατόρθωτο – δεν είναι όλοι οι ηθοποιοί σαν τον Τομ Κρουζ που επιμένει να σκαρφαλώνει σε ουρανοξύστες και να τα κάνει όλα μόνος του.
Σύμφωνα με τα στοιχεία η Ακαδημία έχει ενσωματώσει στα μέλη της μέχρι σήμερα, 101 κασκαντέρ. Ολοι τους αποτελούν μέρος του Τμήματος Παραγωγής και Τεχνολογίας που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων κολορίστες, επιβλέποντες σεναρίων και παραγωγούς. Το αισιόδοξο μελλοντικό σενάριο θέλει τη μάχη της παρασκηνιακής πίεσης με σκοπό την εισαγωγή κατηγορίας για τους κασκαντέρ στα Όσκαρ, να κερδίζεται έχοντας ως εφαλτήριο το εν λόγω Τμήμα της Ακαδημίας και τέλειο σύμμαχο των «Κασκαντέρ».
Αφού δόθηκε χώρος και χρόνος στη σκηνή του Dolby Theatre για το ντουέτο των Έμιλι Μπλαντ και Ράιαν Γκόσλινγκ και το ειδικό τους αφιέρωμα στους αφανείς επαγγελματίες των stunts κατά την τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ τον Μάρτιο, φαίνεται ότι η πόρτα της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου έχει ανοίξει. Έξτρα μπόνους στην επιχειρηματολογία της οσκαρικής καμπάνια των κασκαντέρ; Η αναγνώριση της σημασίας του κάστινγκ σε μια παραγωγή και η ενσωμάτωση του στις κατηγορίες των χρυσών βραβείων του Χόλιγουντ από το 2026.
*Θες περισσότερο σινεμά; Άκου το Podcast του Βήματος «Σινεμά στη σέντρα».*
