Αν αμφέβαλε κανείς για την αύξηση της επιρροής της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, η απάντηση ήλθε από την Ολλανδία μόλις τρεις εβδομάδες πριν από τις ευρωεκλογές. Η πιο ακροδεξιά κυβέρνηση στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας είναι στα σκαριά με τη μορφή ενός συνασπισμού που έχει ισχυρό αντιμεταναστευτικό πρόσημο και πρώτο βιολί τον νικητή των εκλογών του Νοεμβρίου, αρχηγό του Κόμματος της Ελευθερίας (PVV), Γκερτ Βίλντερς.
Η συμφωνία για τη δημιουργία κυβέρνησης
Μετά από έξι μήνες διαπραγμάτευσης και ένα τελικό παζάρι 16 ωρών, ο Βίλντερς ανακοίνωσε περιχαρής την περασμένη Τετάρτη – λίγο πριν λήξει η προθεσμία – την προκαταρκτική συμφωνία για τη σύμπραξη τεσσάρων κομμάτων σε έναν νέο κυβερνητικό συνασπισμό που ελέγχει 88 από τις 150 έδρες της Βουλής, αφήνοντας όμως για τις επόμενες ημέρες την ανακοίνωση του ονόματος του πρωθυπουργού που θα διαδεχθεί τον Μαρκ Ρούτε.
Ο αντιισλαμιστής Βίλντερς «συμβιβάστηκε» να μην αναλάβει ο ίδιος την πρωθυπουργία αλλά ουδείς αμφιβάλει ότι εκείνος θα έχει τον πρώτο λόγο στην χάραξη της κυβερνητικής πολιτικής ως επικεφαλής του μεγαλύτερου κόμματος που μετέχει στον συνασπισμό με 37 έδρες.
Δεύτερη δύναμη στον κυβερνητικό συνασπισμό είναι το φιλελεύθερο-συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) του απερχόμενου πρωθυπουργού Ρούτε, με 24 έδρες και επικεφαλής την κουρδικής καταγωγής πρόσφυγα Ντιλάν Γεσιλγκιόζ, η οποία είχε διαφύγει με την οικογένειά της από την τουρκική χούντα του Εβρέν στην Ολλανδία μέσω του Αιγαίου. Ο Ρούτε, που υπήρξε επικεφαλής τεσσάρων κυβερνήσεων συνεργασίας, έχει ανακοινώσει ότι θα εγκαταλείψει την ολλανδική πολιτική σκηνή ενώ η συμμετοχή της Γεσιλγκιόζ στην κυβέρνηση θα λείαινε την ξενοφοβική εικόνα της.
Τρίτος εταίρος είναι το Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο (NSC) με επικεφαλής τον Πίτερ Όμτζικτ. Το κεντροδεξιό κόμμα ιδρύθηκε τον περασμένο Αύγουστο, μόλις τρεις μήνες πριν από τις εκλογές στις οποίες απέσπασε 20 έδρες με υποσχέσεις για χρηστή διακυβέρνηση και ενίσχυση της κοινωνικής ασφάλειας. Στην κυβέρνηση συμμετέχει επίσης το δεξιό λαϊκιστικό Κίνημα Αγροτών-Πολιτών (ΒΒΒ), που ιδρύθηκε στον απόηχο αγροτικών κινητοποιήσεων το 2019, έχει ως αρχηγό την Καρολίνα βαν ντερ Πλας, δημοσιογράφο ειδικευμένη σε αγροτικά θέματα και διαθέτει 7 έδρες.
Ο κοινός παρονομαστής του κυβερνητικού συνασπισμού
Κοινός παρονομαστής και των τεσσάρων κομμάτων που υπέγραψαν τη συμφωνία «ελπίδας, θάρρους και υπερηφάνιας», όπως την περιέγραψε ο Βίλντερς, είναι η περαιτέρω αυστηροποίηση στο μεταναστευτικό και στις απελάσεις, ακόμα και η μείωση του αριθμού των ξένων που σπουδάζουν στην Ολλανδία. Προβλέπονται επίσης αυστηρότερες ποινές για τα βαριά εγκλήματα, μέτρα για την κοινωνική στέγη καθώς και ανώτατα όρια στη φορολόγηση περιουσιών.
Αποδίδοντας την κρίση του κράτους πρόνοιας στους μετανάστες και όχι στις περικοπές δαπανών, τα κόμματα υπόσχονται να βάλουν σε τάξη το σύστημα και να στηρίξουν τους ασθενέστερους ολλανδούς πολίτες.
Προλειαίνοντας το έδαφος για την σύμπραξή του με τους ολλανδούς φιλελεύθερους και συντηρητικούς, ο ακροδεξιός Βίλντερς χαμήλωσε αισθητά τη ρητορική του τους τελευταίους μήνες ενώ μαζί με τις πρωθυπουργικές φιλοδοξίες του, απέσυρε και τις διακηρύξεις για έξοδο της χώρας από την ΕΕ καθώς και την άρνησή του για κάθε είδους στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.
Στην Ευρώπη έχει πέσει προ πολλού το ταμπού της συνεργασίας φιλελεύθερων και συντηρητικών κομμάτων με την ακροδεξιά που ήδη κυβερνά την Ιταλία και την Ουγγαρία, συγκυβερνά στη Φινλανδία, ενώ στηρίζει την κεντροδεξιά κυβέρνηση στη Σουηδία προσφέροντας ανοχή στη Βουλή με αντάλλαγμα την εφαρμογή σκληρής πολιτικής στο μεταναστευτικό.
Η άνοδος της ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές
Περαιτέρω άνοδος της ακροδεξιάς αναμένεται πως θα καταγραφεί στις ευρωκάλπες, από την Ισπανία και την Πορτογαλία μέχρι τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Αυστρία. Παραμένει άγνωστο αν οι δυο βασικές ακροδεξιές ομάδες θα καταφέρουν να δημιουργήσουν μια ενιαία ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να μπλοκάρουν το έργο του, όπως συχνά απειλούν.
Το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα αποφεύγει να τοποθετηθεί ξεκάθαρα απέναντι στο ενδεχόμενο για κάποιου είδους συνεργασία με την ακροδεξιά στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, αν και φλερτάρει με τη λεγόμενη «ήπια» τάση (Αδελφοί της Ιταλίας της Μελόνι, Νόμος και Δικαιοσύνη της Πολωνίας, ισπανικό Vox, Σουηδοί και Φινλανδοί Δημοκράτες) ενώ συγκρούεται περισσότερο με την λεγόμενη «ακραία» τάση (Λεπέν, Σαλβίνι, γερμανική AfD κ.α).
