Με τον Νίκο Παπανδρέου είπαμε να μιλήσουμε μόνο για την Ευρώπη. Να αφήσουμε εκτός ατζέντας την εγχώρια πολιτική ατζέντα. Άλλωστε η πρώτη μου επισήμανση ήταν ότι από την προεκλογική συζήτηση απουσιάζει η Ευρώπη. Όμως δεν συμφώνησε. Υπάρχει συζήτηση για την Ευρώπη, παρατήρησε. Στις συζητήσεις μας στη Θεσσαλία κυριαρχεί η Ευρώπη. Ναι, υπάρχει στην ατζέντα τα υψηλά ενοίκια, η ακρίβεια αλλά υπάρχει και συζήτηση για την Ευρώπη. «Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη για να μας βοηθήσει;» είναι το ερώτημα που κυριαρχεί όπου συναντάμε πολίτες. Και όχι μόνο στη Θεσσαλία που υπέστη καταστροφές βιβλικές ή το Λασίθι την Κρήτη που ακόμα προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του χτυπήματος του Εγκέλαδου. Το «πώς μπορεί να μας βοηθήσει η Ευρώπη» ή «τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη για εμάς, το ακούς και στις συζητήσεις στα Ιωάννινα που θέλουν να εξελιχθούν σε τεχνολογικό κόμβο των Βαλκανίων, το ακούς παντού.

Ο ακροδεξιός κίνδυνος

Ένα από τα ζητήματα που απασχολούν τις συζητήσεις όσων επιμένουν να ασχολούνται με την Ευρώπη είναι ο ακροδεξιός κίνδυνος. Για τον κ. Παπανδρέου η Ευρώπη είναι ήδη συντηρητική. Έχουν, αυτή τη στιγμή το «πάνω χέρι» συντηρητικές δυνάμεις στις οποίες ασκούν μεγάλη επιρροή οι ΗΠΑ. Ο συσχετισμός αυτός δεν είναι και τόσο ευνοϊκός για τη χώρα μας. Όχι γιατί οι συντηρητικοί, κυρίως οι βόρειοι, μάλλον εξακολουθούν να μας θεωρούν ολίγον τι βαλκάνιους. Αλλά γιατί οι πολιτικές των συντηρητικών κυβερνήσεων μας φορτώνουν με βάρη, όπως για παράδειγμα στο μεταναστευτικό. Όταν κινούνται στη λογική ότι εμείς δεν θα δεχθούμε κανένα μετανάστη τότε, επί της ουσίας φορτώνουν το βάρος. Εμείς έχουμε τα σύνορα. Το μεταναστευτικό είναι υπαρκτό και σοβαρό ζήτημα για όλη την Ευρώπη.Σε αυτό οφείλεται κατά πολλούς, αυτή η στροφή στα δεξιά και ακροδεξιά κόμματα. Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Παπανδρέου επισημαίνει ότι η προσέγγιση του μεταναστευτικού δεν μπορεί να γίνεται με εύκολα λόγια και κορώνες λαϊκισμού.

Ουκρανία, ΝΑΤΟ και Τράμπ

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και το ερώτημα κατά πόσον ο Πούτιν αποτελεί μια εν δυνάμει απειλή για την Ευρώπη έφερε ξανά στο τραπέζι τις συζητήσεις για την αμυντική Ευρώπη, το ζήτημα της ύπαρξης και άσκησης μιας κοινής αμυντικής πολιτικής. Ο κ. Παπανδρέου τάσσεται υπέρ μιας κοινής αμυντικής πολιτικής. Θεωρεί ένα καλό βήμα την προώθηση της ενιαίας αμυντικής βιομηχανίας. Και εκτιμά ότι οι συζητήσεις ενδεχομένως να αλλάξουν πεδίο στην περίπτωση που εκλεγεί στις ΗΠΑ ο Τράμπ και θελήσει, πράγματι, να βάλει σε περιπέτειες το ΝΑΤΟ. Ο Τράμπ είναι φίλος του Πούτιν και του Ερντογάν και το ΝΑΤΟ είναι σημαντικός παράγοντας στις σχέσεις μας με την Τουρκία.

Η απειλή Πούτιν και ο Ερντογαν

Είναι απειλή για την Ευρώπη ο Πούτιν; Χώρες όπως η Φινλανδία και η Σουηδία έσπευσαν να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ. Προφανώς, παρατηρώ, αυτό έχει να κάνει το με πώς ζυγίζουν τις μελλοντικές κινήσεις του Πούτιν. Ο κ. Παπανδρέου στέκεται στην αλλαγή συνόρων. Αυτό κάνει ο Πούτιν. Και από μόνο του, εμάς, ως χώρα θα πρέπει να μας βρίσκει κάθετα αντίθετους. «Πάει να αλλάξει τα σύνορα και δείχνει να έχει επεκτατικές βλέψεις». Μια νίκη του Πούτιν στην Ουκρανία είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στις χώρες που κάποτε ήταν υπό τη σοβιετική επιρροή. Σε μια συζήτηση για την Ευρώπη χωράνε πολλά. Από τον Ερντογάν «που μπορεί να τον χαλιναγωγήσει η Ευρώπη» μέχρι τη Βόρεια Μακεδονία και την «ημιτελή» Συμφωνία των Πρεσπών» μέχρι και το αν ο Μακρόν μπορεί, όπως θέλει να αναδειχθεί σε ηγέτη της Ευρώπης.

Το ευρωπαϊκό κοινωνικό συμβόλαιο

Αλλά η σημαντικότερη ίσως παράμετρος είναι αυτή του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Συμβολαίου. Για να αποτραπεί η υποχώρηση του κοινωνικού κράτους στην Ευρώπη. Όπως επισημαίνει ο κ. Παπανδρέου και η πανδημία ανέδειξε τα προβλήματα που, για παράδειγμα, υπάρχουν σε όλα τα συστήματα υγείας των ευρωπαϊκών χωρών. Αυτή η επένδυση στο κοινωνικό κράτος μπορεί να χρηματοδοτηθεί από ένα φόρο στους μεγάλους τεχνολογικούς κολοσσούς. Μια χώρα μόνη της είναι δύσκολο να το πράξει η Ευρώπη μπορεί.