Σε κλινική της πρωτεύουσας Μπρατισλάβα με σοβαρό τραύμα στην κοιλιακή χώρα νοσηλεύεται ο Ρόμπερτ Φίτσο ύστερα από τη δολοφονική επίθεση που έλαβε χώρα εναντίον του το μεσημέρι της Τετάρτης (15/5) στην πόλη Χαντλόβα από 71χρονο δράστη.
Γεννηθείς τον Σεπτέμβριο του 1964 ο Σλοβάκος πολιτικός είναι σήμερα 59 ετών κι ο μακροβιότερος πρωθυπουργός μετά τη «βελούδινη επανάσταση» του 1989 που οδήγησε στη διάσπαση της Τσεχοσλοβακίας.
Από το ΚΚ στη… νέα Αριστερά
Κάτοχος διπλώματος νομικής από το πανεπιστήμιο Comenius και με μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο, ο Φίτσο εντάχθηκε από τα 22 του στο Κομμουνιστικό Κόμμα της ενωμένης χώρας, αρχίζοντας μια μακρά πολιτική πορεία που αγγίζει πλέον τις τέσσερις δεκαετίες.
Ως στέλεχος του SDL, του κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς που προέκυψε μετά την ανεξαρτητοποίηση της Σλοβακίας, ο Φίτσο εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής το 1992, προτού το 1998 λάβει τη θέση του αντιπροέδρου. Παρόλα αυτά οι εσωκομματικές προστριβές τον οδήγησαν στην αποχώρηση και στην ταυτόχρονη ίδρυση του SMER, μιας νέας παράταξης με αριστερή κατεύθυνση που έλαβε άμεσα το «αόρατο χρίσμα» του βασικού αντιπολιτευτικού πόλου απέναντι στη δεξιά κυβέρνηση.
Οι αδιαπραγμάτευτοι κανόνες που επέβαλε εξ αρχής ο Ρόμπερτ Φίτσο, για την ανέλιξη σε αξιώματα πολιτικών με «καθαρά χέρια», και οι σταδιακές συμμαχίες στα αριστερά του κέντρου βοήθησαν το SMER να γίνει από το 2004 το κυρίαρχο κόμμα στη Σλοβακία κερδίζοντας εν τέλει την εξουσία το 2006.
Οι διαδοχικές θητείες του ως πρωθυπουργός
Έκτοτε ο Φίτσο είναι ο ισχυρότερος πολιτικός παράγοντας της χώρας, ένας πρωθυπουργός που προώθησε φιλοκοινωνικές μεταρρυθμίσεις στην εργασία και στην οικονομία.
Μπήκε βέβαια στη διαδικασία ν’ αναζητήσει πυλώνες στήριξης δεξιότερα του κέντρου και κατακρίθηκε εντόνως γι’ αυτό λόγω του αριστερού παρελθόντος του, ιδίως όταν αποδέχθηκε στην κυβέρνηση στελέχη του εθνικιστικού SNS. Επίσης το όνομά του ενεπλάκη σε σκάνδαλο διαπλοκής, αλλά δεν κατηγορήθηκε ποτέ του επισήμως από τις Αρχές παρά την έρευνα που μεσολάβησε εναντίον του.
Το 2010 το SMER κέρδισε εκ νέου τις εθνικές εκλογές της Σλοβακίας, αλλά όχι την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο με αποτέλεσμα να υποχωρήσει στην αξιωματική αντιπολίτευση. Ο Φίτσο επανήλθε στην πρωθυπουργία το 2012 και παρότι το 2014 έχασε καθαρά τη μάχη για την Προεδρία της χώρας, διατήρησε το άξιωμά του χάρη στην επανεκλογή του το 2016.
Μέσα στην επόμενη διετία προέκυψε πολιτική κρίση στη Σλοβακία κι ο ηγέτης του SMER υποχρεώθηκε σε παραίτηση, προτού ανακτήσει τα ηνία της χώρας τον Οκτώβριο του 2023, ύστερα από ένα μεγάλο διάλειμμα πενταετίας.
Η Ρωσία, ο Όρμπαν και οι δηλώσεις
Συνολικά έχει θητεύσει στο πρωθυπουργικό θώκο για περισσότερα από δέκα χρόνια, συνδυάζοντας τις θητείες του με την ένταξη της Σλοβακίας στην Ευρωζώνη, αλλά και την ταυτόχρονη βελτίωση των διπλωματικών σχέσεων με τη Μόσχα. Λέγεται πως αυτές επανήλθαν στα προ-διάσπασης επίπεδα.
Δεν έχει αποφύγει πάντως δηλώσεις που έχουν επικριθεί έντονα τόσο από πολιτικούς αντιπάλους όσο και από τον Τύπο. Ιδίως με τους δημοσιογράφους η σχέση του δεν ήταν ποτέ αγαστή μέχρι σήμερα. Τους κατηγορεί παντού και πάντα με χαρακτηρισμούς που ενίοτε υπερβαίνουν τα όρια της απλής αποδοκιμασίας.
Αρνητικά έχουν σχολιαστεί επίσης οι ακραίες τοποθετήσεις του κατά γάμου των ομόφυλων ζευγαριών και του μουσουλμανικού στοιχείου. Όπως επίσης η αναγνώριση και η ταύτισή του με την ουγγρική Όρμπαν, τον οποίο στο παρελθόν θεωρούσε πολιτικό εχθρό του, με αποτέλεσμα οι σχέσεις Σλοβακίας-Ουγγαρίας να έχουν εξομαλυνθεί σε μεγάλο βαθμό.
Έχει μεν καταδικάσει τη στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την οποία όμως δεν θέλει στο NATO όντας εντελώς αντίθετος στην αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού, ενώ έχει ταχθεί κατά του πολέμου του Ισραήλ – Χαμάς, κατακρίνοντας δημοσίως την Ευρωπαϊκή Ένωση -και δη την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν- για την απαθή στάση στη Λωρίδα της Γάζας.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν εκ των πρώτων πολιτικών που καταδίκασαν την απόπειρα δολοφονίας κατά του Ρόμπερτ Φίτσο. «Τέτοιες πράξεις βίας δεν έχουν θέση στις κοινωνίες μας», ανέφερε από την πλευρά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δηλώνοντας σοκαρισμένος με το συμβάν.
