«Η μικρή ήταν ντυμένη πειρατής και η μεγάλη νίντζα-γάιδαρος. Καθίσαμε σε ένα τραπέζι και αρχίσαμε να μιλάμε». Είχαν μόλις επιστρέψει από ένα αποκριάτικο πάρτι και μπήκαν στην αίθουσα δραστηριοτήτων των Παιδικών Χωριών SOS στη Βάρη για να συναντήσουν τη γυναίκα που θα τα αγκάλιαζε με όλη της τη δύναμη. Τη γυναίκα που θα γινόταν οικογένειά τους.
Η Διεθνής Ημέρα της Οικογένειας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Μαΐου με σκοπό να ευαισθητοποιήσει τη διεθνή κοινότητα και να αναδείξει κοινωνικά, δημογραφικά και οικονομικά θέματα που επηρεάζουν την οικογένεια.
Τι σημαίνει όμως οικογένεια; Τα κυρίαρχα αφηγήματα δεν αφήνουν πολλά περιθώρια όμως η ίδια η ζωή έρχεται με τρόπο σαρωτικό να αποδείξει ότι οι οικογένειες δεν χωρούν σε καλούπια.
Η Μ. (θέλει για λόγους προσωπικούς να διατηρήσει την ανωνυμία της – το ΒΗΜΑ έχει στη διάθεσή του τα πλήρη στοιχεία της) ακολούθησε συνειδητά τον δρόμο της υιοθεσίας για να δημιουργήσει τη δική της οικογένεια, τη δική τους οικογένεια.
Γιατί τι είναι τελικά η οικογένεια, αν όχι δρόμος που οδηγεί στην αγάπη και στη φροντίδα; Και οι δρόμοι είναι πολλοί, αρκεί να ανακαλύψεις ποιος είναι αυτός που είσαι διατεθειμένος να διασχίσεις.
Η Μ. μιλάει στο ΒΗΜΑ για το ταξίδι που ξεκίνησε στις αρχές Οκτωβρίου του 2020, όταν για πρώτη φορά μπήκε στο πληροφοριακό σύστημα αναδοχής και υιοθεσίας. Έναν χρόνο αργότερα θα πατούσε το κουμπί της τελικής υποβολής και πέντε ημέρες μετά θα δεχόταν ένα τηλεφώνημα από την κοινωνική λειτουργό της περιφέρειας που θα αναλάμβανε την υπόθεσή της.
Σήμερα οι φωνές δύο έφηβων κοριτσιών γεμίζουν το σπίτι και την ψυχή της. Σήμερα μπορεί να με σιγουριά να δηλώσει ότι «η ζωή μου έχει αλλάξει. Έχει γίνει πιο ουσιαστική, πιο γεμάτη».
Πότε γεννήθηκε μέσα σας η επιθυμία/η ανάγκη να υιοθετήσετε ένα παιδί;
Νομίζω ότι δεν μου «γεννήθηκε» ακριβώς. Απλά ήταν εκεί, μέσα μου. Είχα χώρο πάντα στη ζωή μου και στην καρδιά μου. Έδινα όλη την ενέργειά μου στη δουλειά μου και στους μαθητές μου, ιδιαίτερα την περίοδο της καραντίνας.
Τότε, ένας γονιός μου είπε «Εσείς που δεν έχετε παιδιά, μπορείτε να ασχοληθείτε περισσότερο με τα δικά μας παιδιά». Αυτή η φράση ήταν ένα είδος αφύπνισης. Είχα την επιλογή να δώσω φροντίδα και αγάπη, να έχω τη χαρά να βιώσω όλη τη διαδικασία και να πάρω χαρά από αυτό.
Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας; Υπήρξαν στιγμές που χάσατε την ελπίδα σας;
Μπήκα πρώτη φορά στο anynet.gr, την περίοδο της καραντίνας, στις 8 Οκτωβρίου 2020, και όπως ήταν λογικό, η προσπάθεια να συγκεντρώσω τα απαραίτητα χαρτιά για να ολοκληρώσω την αίτηση μου ήταν δύσκολη.
Είχα επιμονή και υπομονή και στις 24 Σεπτέμβρη 2021, σχεδόν ένα χρόνο μετά, έκανα την τελική υποβολή. Πέντε μέρες αργότερα, δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από την κοινωνική λειτουργό της περιφέρειας που θα αναλάμβανε την υπόθεσή μου και θα έκανε την κοινωνική έρευνα. Όλοι οι φόβοι μου, οι ανασφάλειες μου και οι αδυναμίες μου θα έπρεπε να μπουν στο μικροσκόπιο και να αναλυθούν.
Έπρεπε να αποδείξω σε έναν άγνωστο άνθρωπο, που έβλεπα πρώτη φορά στη ζωή μου, ότι ήθελα πραγματικά να βάλω στη ζωή μου ένα παιδί και ότι ήμουν ικανή να αντεπεξέλθω σε όποια δυσκολία προέκυπτε.
Το γεγονός ότι δεν είχα σύντροφο ήταν ένα θέμα που έπρεπε να συζητήσουμε αρκετά, καθώς έπρεπε να υπάρχει κάποιος στο κοντινό μου περιβάλλον που θα έπρεπε να εγγυηθεί ότι θα είναι δίπλα μου.
Το θέμα είναι ότι στο τέλος όλα πήγαν καλά. Μετά την αξιολόγηση ακολούθησε το πρόγραμμα εκπαίδευσης θετών γονέων που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά τον Φεβρουάριο του 2022. Μετά από περίπου δύο χρόνια που ακολουθούσα τα βήματα της υιοθεσίας, έπρεπε να σταματήσω και να περιμένω να χτυπήσει το τηλέφωνο.
«Θα ξέρουν ότι πάντα θα υπάρχει μια οικογένεια να τις περιμένει και να τις υποστηρίζει».
Είναι σημαντικό να πούμε ότι υιοθετήσατε δύο παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας. Πώς το αποφασίσατε και ποιες ήταν οι προκλήσεις αυτής της συνθήκης;
Αρχικά να πω ότι, ως άνθρωπος, δεν ένιωσα ποτέ την ανάγκη να με αποκαλεί ένα παιδί «μαμά». Ούτε περίμενα ότι τα κορίτσια μου θα ήθελαν τόσο πολύ να με λένε «μαμά», από το ξεκίνημα της σχέσης μας.
Νομίζω ότι οι περισσότεροι θετοί γονείς προτιμούν μικρά παιδιά γιατί θεωρούν ότι αυτό θα τους εξασφαλίσει ένα μεγαλύτερο περιθώριο σύνδεσης μαζί τους, την ευκαιρία να περάσουν από όλα τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού και φυσικά, ότι το τραύμα που έχει περάσει θα είναι μικρότερης κλίμακας.
Κατά τη γνώμη μου, όλα αυτά είναι σχετικά. Ένα παιδί, ακόμα και στα 15 ή στα 16 του, παραμένει ένα παιδί που έχει χάσει την ευκαιρία να αναπτυχθεί μέσα σε μια οικογένεια. Έχει χάσει την ευκαιρία να έχει ένα σταθερό περιβάλλον που θα το στηρίζει σε όλη του τη ζωή.
Κατά τη διάρκεια της κοινωνικής έρευνας, συμπληρώνοντας ένα ερωτηματολόγιο για το προφίλ του παιδιού που θεωρούσα ότι μπορούσα να μεγαλώσω, έπρεπε να «τικάρω» σε κουτάκια ως προς το φύλο, την ηλικία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα υγείας, καθώς και τον αριθμό των παιδιών που θα είχα τη δυνατότητα να στηρίξω.
Η κοινωνική λειτουργός της περιφέρειας με βοήθησε πολύ σε αυτό το βήμα για να επιλέξω αυτό που θα ήταν καλό για μένα και που θα μπορούσε να μου δώσει μια χαρούμενη οικογένεια. Τότε, σκέφτηκα τη δουλειά μου και το γεγονός ότι είχα μια συνεχή τριβή με έφηβους. Αυτό με έκανε να τσεκάρω το κουτί μέχρι 12 ετών. Ίσως, αν επέστρεφα σήμερα σε εκείνη τη στιγμή, με τη γνώση και την εμπειρία που έχω τώρα, να τσέκαρα και μεγαλύτερη ηλικία.
Οι προκλήσεις ήταν πολλές, γιατί ή εφηβεία από μόνη της είναι εξουθενωτική, αλλά οι χαρές ήταν ακόμα περισσότερες.
Και για να πω την αλήθεια, τα κορίτσια μου έχουν μια φοβερή ικανότητα να γίνονται από 14 ετών, 4 ετών μέσα σε λίγα λεπτά, και να ζητάνε την στοργή που δεν χόρτασαν στα παιδικά τους χρόνια.
Εγώ είμαι εδώ για να τους δώσω αυτό που τους λείπει και να το ζήσω και εγώ μαζί τους.
Πώς δέχθηκε το στενό σας περιβάλλον την απόφαση αυτή; Είχατε και έχετε την υποστήριξή τους;
Ενημέρωσα την οικογένειά μου όταν ολοκλήρωσα την αίτησή μου. Ήταν όλοι πολύ θετικοί και υποστηρικτικοί. Με έκαναν να νιώσω ότι μπορώ να τα καταφέρω και δεν τους έκανε καμία εντύπωση που είχα επιλέξει αυτόν τον δρόμο.
Ήξερα ότι δεν μπορούσαν να καταλάβουν απόλυτα τι σημαίνει η δέσμευση που ήμουν διατεθειμένη να κάνω, αλλά ήξερα ότι θα ήταν δίπλα μου, και είναι δίπλα μου, σε ό,τι χρειάζομαι. Εγώ είμαι η μαμά των κοριτσιών, εκείνη που έχει την ευθύνη τους, αλλά όλοι γύρω μας, μάς έχουν περιβάλλει με απόλυτη αγάπη και αποδοχή και αυτό βοηθάει να ριζώσει η οικογένεια μας.
Θα θέλατε να μας περιγράψετε την πρώτη φορά που συναντήσατε τα παιδιά; Ποιες ήταν οι σκέψεις σας λίγο πριν και μετά τη συνάντηση;
Περίμενα στον χώρο δραστηριοτήτων του Παιδικού Χωριού SOS Βάρης. Είχα μεγάλη ανησυχία για το πώς θα φαινόμουν στα κορίτσια, τι θα μου έλεγαν, πώς θα με κοίταζαν. Είχα φανταστεί ότι θα ήταν ένας κεραυνοβόλος έρωτας… αλλά, φυσικά, δεν ήταν έτσι και δεν θα έπρεπε να είναι έτσι.
Άνοιξε η πόρτα της αίθουσας και μπήκαν δυο κοριτσάκια, κολλημένα πάνω στην κοινωνική λειτουργό τους, αγχωμένα και ανήσυχα, ίσως πιο ανήσυχα από ό,τι εγώ. Δυο μικρά πλασματάκια ντυμένα αποκριάτικα, γιατί μόλις είχαν γυρίσει από το πάρτι του σχολείου τους. Η μικρή ήταν ντυμένη πειρατής και η μεγάλη νίντζα-γάιδαρος. Καθίσαμε σε ένα τραπέζι και αρχίσαμε να μιλάμε.
Η κοινωνική λειτουργός και ο παιδαγωγός τους ήταν μαζί μας και βοηθούσαν την κουβέντα. Απάντησα σε κάθε τους ερώτηση με απόλυτη ειλικρίνεια. Είχαμε την ευκαιρία να χτίσουμε μια ουσιαστική και αληθινή σχέση και δεν υπήρχε χώρος για ωραιοποίηση της πραγματικότητας. Τα κορίτσια είχαν ζήσει ήδη μια σκληρή πραγματικότητα και τους άξιζε μια νέα ευκαιρία.
Πόσο έχει αλλάξει πια η καθημερινότητά σας από εκείνη την πρώτη συνάντηση;
Η ζωή μου έχει αλλάξει! Έχει γίνει πιο ουσιαστική, πιο γεμάτη. Εκεί που ήμουν αφοσιωμένη στη δουλειά μου, τώρα είμαι αφοσιωμένη στα κορίτσια μου. Η δουλειά μου έχει πάρει δεύτερη θέση, ίσως και τρίτη.
Τρεις άγνωστοι άνθρωποι βρέθηκαν κάτω από τυχαίες συνθήκες και κατάφεραν να συνδεθούν και να φτιάξουν μια οικογένεια.
Αυτό για μένα είναι το απόλυτο θαύμα της ζωής. Χαίρομαι κάθε στιγμή που έχω την ευκαιρία να τους μάθω κάτι, να τους δείξω κάτι, αλλά περισσότερο απολαμβάνω να βλέπω το πόσο προοδεύουν και αλλάζουν. Σίγουρα, χρειάζομαι ακόμα δουλειά στο να βρω μια ισορροπία στο πώς αφιερώνω τον χρόνο μου γιατί η ζυγαριά κλίνει περισσότερο προς τα κορίτσια παρά σε μένα.
Οι πρώτες σας οικογενειακές διακοπές;
Οι πρώτες μας οικογενειακές διακοπές ήταν άβολες. Μιλάμε για δύο μεγάλα παιδιά που έχουν την προσωπικότητά τους, τις συνήθειές τους, τα δεδομένα τους, τα οποία έρχονται σε σύγκρουση με τα δικά μου βιώματα. Οι πρώτες μας διακοπές ήταν σίγουρα η ευκαιρία να γνωριστούμε, να ζήσουμε πολλές πρώτες εμπειρίες μαζί, να εξοικειωθούμε.
Ήταν δύσκολα αλλά και όμορφα μαζί. Υπήρξαν πολλές εντάσεις και έντονη ανασφάλεια. Αλλά τα καταφέραμε. Η κοινωνική λειτουργός, από τα Παιδικά Χωριά SOS, ήταν πάντα δίπλα μας. Ήταν για μένα ο αερόσακός μου και για τα παιδιά η σιγουριά ότι υπάρχει κάποιος να τα στηρίζει στον νέο δρόμο που πήραν.
Ακόμα και μετά από τόσο καιρό, δεν μπορώ να κατανοήσω τη θέση στην οποία βρέθηκαν τα κορίτσια μου όταν έπρεπε να αποχωριστούν τους ανθρώπους που τους αγαπούσαν και τους μεγάλωσαν για να βρεθούν σε ένα ξένο περιβάλλον και να δώσουν μια ευκαιρία σε αυτούς τους άγνωστους ανθρώπους ώστε να γίνουν μια οικογένεια.
Και οι πιο ωραίες σας στιγμές, μέχρι στιγμής;
Οι ωραιότερες αναμνήσεις σε μια οικογένεια νομίζω βρίσκονται στην καθημερινότητα. Το πιο ωραίο για μένα είναι το πώς κλείνουμε τη μέρα μας, όταν πέφτουν στο κρεβάτι τους και κάθομαι μαζί τους στο δωμάτιο τους και μιλάμε για τη μέρα μας, όταν λέμε καληνύχτα και λέμε «σ’ αγαπώ» η μια στην άλλη, όταν φεύγω από το δωμάτιό τους στις μύτες των ποδιών μου για να μην τις ξυπνήσω και τις κοιτάζω να κοιμούνται ήρεμα.
Μιλήστε μας για τον ρόλο των Παιδικών Χωριών SOS και τα στάδια της σωστής προετοιμασίας για να υπάρξει επιτυχημένη έκβαση μιας υιοθεσίας.
Η δική μου εμπειρία από τη συνεργασία με τα Παιδικά Χωριά SOS ήταν άψογη. Η όλη διαδικασία της υιοθεσίας είναι τόσο εύθραυστη που θεωρώ ότι ο παράγοντας της τύχης και της συγκυρίας είναι βασικά συστατικά. Θέλω επίσης να πιστεύω ότι από όλες τις πλευρές υπάρχει καλή βούληση για μια καλή έκβαση.
Έχοντας αυτά στο νου, θα έλεγα ότι ήμουν πολύ τυχερή που συνεργάστηκα με τη συγκεκριμένη κοινωνική λειτουργό η οποία πίστεψε σε μια αίσια έκβαση και έκανε τα αδύνατα δυνατά για να δοθούν οι απαραίτητες συνθήκες για μια ομαλή μετάβαση.
Έφτιαξε ένα πρόγραμμα συναντήσεων και δραστηριοτήτων με τα παιδιά ώστε να μπω σιγά σιγά στην καθημερινότητά τους και να γνωριστούμε. Έθεσε τα απαραίτητα όρια και σαφείς κανόνες, ώστε να πάμε μόνο μπροστά στη νέα μας ζωή.
Ήταν δίπλα μας, από την αρχή μέχρι το τέλος, και λειτούργησε θεραπευτικά σε όλους τους φόβους και τις δυσκολίες. Είμαι άνθρωπος που πιστεύει στη δουλειά και την προσπάθεια, αλλά, σε αυτή την περίπτωση, νιώθω πολύ τυχερή που βρήκα αυτά τα δύο παιδιά και τους ανθρώπους των Παιδικών Χωριών SOS. Όλοι μαζί δημιουργήσαμε μια οικογένεια.
Πώς ονειρεύεστε το μέλλον της οικογένειάς σας;
Το μεγαλύτερό μου όνειρο είναι να μεγαλώσουν τα κορίτσια και να γίνουν δύο ανεξάρτητοι, ελεύθεροι και καλοί άνθρωποι, που θα μπορούν να στηριχτούν στα πόδια τους. Θέλω να συνεχίσω να τις βλέπω να ανθίζουν και να πιστεύουν στον εαυτό τους. Θα ξέρουν ότι πάντα θα υπάρχει μια οικογένεια να τις περιμένει και να τις υποστηρίζει.
Τι θα λέγατε σε μια γυναίκα, σε ένα ζευγάρι που μπορεί να σκέφτεται τη δημιουργία οικογένειας μέσω της υιοθεσίας και να διστάζει για οποιονδήποτε λόγο;
Θεωρώ ότι ο δισταγμός είναι υγιής. Κανένας δεν θα έπρεπε να πάρει αυτή την απόφαση επιπόλαια. Πρέπει τα κίνητρα να είναι ξεκάθαρα και να μην υπάρχει ένα συγκεκριμένο όνειρο που οι υποψήφιοι γονείς θα ήθελαν να εκπληρώσουν.
Η υιοθεσία για μένα είναι ένα ταξίδι αγάπης και αποδοχής. Αυτό που θα συμβούλευα τους γονείς είναι να ζήσουν την κάθε στιγμή αυτού του ταξιδιού και σε κάθε δυσκολία να κοιτάνε μέσα τους. Η λύση σε όλα είναι η αποδοχή και η αγάπη για τους άλλους, αλλά και για τον εαυτό μας. Μόνο έτσι, η αγάπη προς τα παιδιά θα έχει νόημα και θα είναι ουσιαστική.
Σίγουρα, για κάποιους μια τέτοια συμβουλή ακούγεται εγωιστική, όμως, είναι ο μόνος τρόπος για να προσφέρουν οι γονείς καρδιάς αυτό που θέλουν στα παιδιά τους. Τα παιδιά βλέπουν περισσότερο την καρδιά μας και ακούνε λιγότερο τα λόγια μας. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε κι εμείς για εκείνα. Να τους μάθουμε να βλέπουν την καρδιά τους και να αγαπήσουν τον εαυτό τους.
