Τομή στα ενεργειακά και οικονομικά ζητήματα των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού αναμένεται να αποτελέσει το νέο πρόγραμμα με την ονομασία «Απόλλων» που προωθείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος.
Στόχος του προγράμματος είναι να καλυφθούν με πράσινη/καθαρή ενέργεια, οι ανάγκες, των Περιφερειών, των Δήμων, των Οργανισμών Έγγειών Βελτιώσεων, των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Άρδευσης, αλλά και οι ενεργειακές ανάγκες των οικονομικά ασθενέστερων συμπολιτών μας. Συγκεκριμένα το πρόγραμμα προβλέπει αφενός την ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων νοικοκυριών μέσω της κάλυψης του 90% των ενεργειακών τους καταναλώσεων, αφετέρου στη μείωση του κόστους του ρεύματος κατά 50% στους υπόλοιπους δικαιούχους (ΟΤΑ, ΤΟΕΒ, ΔΕΥΑ).
Το πρόγραμμα χωρίζεται σε δύο σκέλη. Στο ένα που θα υλοποιηθεί κυρίως μέσω των 13 Περιφερειών, προβλέπονται ως δυνητικοί δικαιούχοι Περιφέρειες, Δήμοι, ΤΟΕΒ και Δημοτικές επιχειρήσεις Ύδρευσης. Στο άλλο, το οποίο θα υλοποιηθεί μέσω της ΚΕΔΕ ή της ΕΕΤΑΑ, δυνητικοί δικαιούχοι είναι όσοι διαθέτουν Κοινωνικό Οικιακό Τιμολογίου Α’ (νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα κάτω των 5.400 ευρώ). Εκτιμάται ότι οι δικαιούχοι θα φθάσουν στους 127.500 (όσοι λαμβάνουν το Κοινωνικό Τιμολόγιο Α), μαζί με τις 13 Περιφέρειες, τους 332 Δήμους της χώρας, καθώς και 9.455 παροχές των ΔΕΥΑ και 3.750 παροχές των ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ. Στο σύνολό τους η μείωση του κόστους αναμένεται να ανέλθει σε 150 εκατ. Ευρώ.
Αντικείμενο του προγράμματος, αποτελεί η εγκατάσταση σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (πχ φωτοβολταϊκά) από τρίτους παρόχους, οι οποίοι θα προκύψουν μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών.
Με την εγκατάσταση των συστημάτων ΑΠΕ, ο στόχος θα είναι να καλυφθεί το σύνολο ή μέρος των ενεργειακών αναγκών των ωφελούμενων, με ή χωρίς σταθμό αποθήκευσης και μέσω της εφαρμογής εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού (net-billing). Αξίζει να σημειωθεί ότι η θέση των εγκαταστάσεων μπορεί να είναι σε διαφορετικό χώρο από τις εγκαταστάσεις κατανάλωσης και σε οποιαδήποτε Περιφέρεια, ενώ ειδικά για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά, δίνεται η δυνατότητα οι σταθμοί Α.Π.Ε. να εγκαθίστανται στο αντίστοιχο Ηλεκτρικό Σύστημα, λαμβάνοντας υπόψη τα σχετικά περιθώρια απορρόφησης ισχύος έργων Α.Π.Ε.
Στο πρόγραμμα Απόλλων, υπάρχει σαφές περιβαλλοντικό όφελος καθώς μέσω της κάλυψης των ενεργειακών αναγκών από ανανεώσιμες πηγές, θα μειωθεί η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων. Ταυτόχρονα όμως, προκύπτει και ένα προφανές οικονομικό όφελος για τις Περιφέρειες και τους Δήμους, καθώς εφόσον υλοποιηθεί ομαλά, θα πρόκειται ουσιαστικά για μία έμμεση μορφή οικονομικής ενίσχυσης των Δήμων και των Περιφερειών της χώρας από το κεντρικό κράτος. Εάν υποθέσουμε, ότι μία Περιφέρεια ή ένας Δήμος, καταφέρουν μέσω του προγράμματος να μειώσουν στο μισό την ετήσια δαπάνη ρεύματος, θα εξοικονομήσουν πολύτιμους οικονομικούς πόρους που σήμερα αναλώνονται για να πληρώνουν τους λογαριασμούς του οδοφωτισμού, των σχολείων, των γηροκομείων, των αντλιοστασίων κλπ. Ακολούθως οι πόροι που θα έχουν εξοικονομηθεί, θα μπορούν να αξιοποιηθούν σε άλλα έργα αστικών υποδομών ή κοινωνικών παρεμβάσεων, ή ακόμα και να οδηγήσουν σε μειώσεις των ανταποδοτικών τελών.
Φορέας υλοποίησης του Προγράμματος είναι η Διεύθυνση Α.Π.Ε. και Εναλλακτικών Καυσίμων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ η εφαρμογή του προγράμματος είναι σύνθετη και θα απαιτήσει τόσο την ενεργό συμμετοχή όσο και εξειδικευμένη γνώση τεχνική και διαχειριστική, ενώ το κόστος δεν αναμένεται να επιβαρύνει τους δικαιούχους.
Για την υλοποίηση του, μεγάλο βάρος θα πέσει στις Περιφέρειες όπου θα πρέπει αρχικά να συστήσουν Ενεργειακές Κοινότητες. Ακολούθως οι Ενεργειακές Κοινότητες θα εκδώσουν πρόσκληση ενδιαφέροντος, για τη συμμετοχή των δικαιούχων και την συγκέντρωση των απαιτούμενων στοιχείων. Μετά την επιλογή των δικαιούχων και τη συλλογή των στοιχείων, θα ακολουθήσει η φάση του σχεδιασμού όπου θα μελετηθούν τα απαιτούμενα έργα που θα οδηγήσουν στην κάλυψη των αναγκών των δικαιούχων. Με το πέρας των μελετών προκηρύσσονται οι διαγωνισμοί, επιλέγονται τα έργα ΑΠΕ και συνάπτονται οι απαιτούμενες συμβάσεις. Για λόγους ταχύτητας στους διαγωνισμούς προβλέπεται ότι θα συμμετέχουν σταθμοί που θα έχουν υψηλή ωριμότητα, δηλαδή που έχουν οριστική προσφορά σύνδεσης και αναμένουν τιμή αποζημίωσης για να υλοποιηθούν.
Αξίζει να αναφερθεί ότι μετά το πέρας της διάρκειας των συμβάσεων, οι σταθμοί θα μεταβιβάζονται στις εκάστοτε ενεργειακές κοινότητες. Αυτό σημαίνει ότι κάθε Περιφέρεια και τα ωφελούμενα μέλη της, αποκτούν ένα σημαντικό περιουσιακό στοιχείο το οποίο, μετά από τις απαραίτητες αναβαθμίσεις, θα συμβάλλει στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών τους στο μακροπρόθεσμο μέλλον, ενισχύοντας την βιωσιμότητα και την ενεργειακή αυτοδυναμία τους.
Το πρόγραμμα Απόλλων αποτελεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα με άμεσο οικονομικό και περιβαλλοντικό όφελος για τους Δήμου και τις Περιφέρειες της χώρας. Η εφαρμογή του θα αποτελέσει μία πραγματική πρόκληση αλλά όσοι Δήμοι και Περιφέρειες καταφέρουν να το υλοποιήσουν, αφενός θα ελαχιστοποιήσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα, αφετέρου θα εξοικονομήσουν σημαντικούς οικονομικούς πόρους, που θα μπορούν να αξιοποιήσουν προς όφελος των πολιτών τους.
Αλέξανδρος Τσιατσιάμης
Πρόεδρος ΑΤ Management
