Ερευνητές από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ ανέπτυξαν μια νέα τεχνολογία εμβολίων η οποία, σε πειράματα σε ποντίκια, φάνηκε να παρέχει προστασία ενάντια σε μια μεγάλη «γκάμα» κορωνοϊών που έχουν τη δυναμική να προκαλέσουν μελλοντικές επιδημίες (ή και πανδημίες) – συμπεριλαμβανομένων μάλιστα κορωνοϊών που μας είναι ακόμη άγνωστοι καθώς δεν έχουν αναδυθεί!
Η «προληπτική εμβολιολογία»
Η νέα αυτή προσέγγιση ανάπτυξης εμβολίων ονομάζεται «προληπτική εμβολιολογία» και αφορά την παρασκευή εμβολίων τα οποία θα μπορούν να προσφέρουν κάλυψη ενάντια σε εν δυνάμει επικίνδυνα παθογόνα τα οποία δεν έχουν καν εμφανιστεί ακόμη.
Στόχευση οκτώ διαφορετικών κορωνοϊών
Το καινούργιο πειραματικό εμβόλιο δρα εκπαιδεύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να αναγνωρίζει συγκεκριμένες περιοχές οκτώ διαφορετικών κορωνοϊών, συμπεριλαμβανομένων του SARS-CoV-2 ο οποίος ήταν ο «ένοχος» για την πρόσφατη κορωνο-πανδημία καθώς και κάποιων κορωνοϊών που αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν στις νυχτερίδες και φαίνεται να έχουν τη δυναμική να μεταπηδήσουν στον άνθρωπο και να προκαλέσουν μια πιθανή πανδημία.
Προστασία και ενάντια σε άγνωστους κορωνοϊούς
«Κλειδί» της αποτελεσματικότητας του συγκεκριμένου εμβολίου είναι το ότι στοχεύει περιοχές των κορωνοϊών που είναι κοινές σε πολλούς από αυτούς. Ετσι, μέσω της εκπαίδευσης του ανοσοποιητικού συστήματος ώστε να επιτίθεται σε αυτές τις περιοχές, το νέο εμβόλιο παρέχει ουσιαστικώς προστασία και ενάντια σε κορωνοϊούς που δεν «εκπροσωπούνται» σε αυτό – συμπεριλαμβανομένων και κορωνοϊών που δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί.
Για παράδειγμα το νέο εμβόλιο δεν περιλαμβάνει τον κορωνοϊό SARS-CoV-1 ο οποίος προκάλεσε την επιδημία του Σοβαρού Οξέος Αναπνευστικού Συνδρόμου (SARS) το 2003, αλλά επάγει ανοσολογική απόκριση και ενάντια σε αυτόν τον ιό.
Στόχος ένα εμβόλιο έτοιμο πριν από μια μελλοντική κορωνο-πανδημία
«Στόχος μας είναι να αναπτύξουμε ένα εμβόλιο το οποίο θα μας προστατεύσει από την επόμενη πανδημία που θα οφείλεται σε κορωνοϊό και να έχουμε έτοιμο αυτό το εμβόλιο πριν καν ξεκινήσει η μελλοντική πανδημία» ανέφερε ο Ρόρι Χιλς, ερευνητής στο Τμήμα Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και πρώτος συγγραφέας της νέας σχετικής μελέτης η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Nanotechnology» και προσέθεσε: «Δημιουργήσαμε ένα εμβόλιο το οποίο παρέχει προστασία ενάντια σε πολλούς και διαφορετικούς κορωνοϊούς, συμπεριλαμβανομένων κορωνοϊών τους οποίους δεν γνωρίζουμε ακόμη».
Από την πλευρά του ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Μαρκ Χάουαρθ από το Τμήμα Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ σημείωσε ότι «δεν χρειάζεται να περιμένουμε την ανάδυση νέων κορωνοϊών. Γνωρίζουμε αρκετά πράγματα για τους κορωνοϊούς και για τις διαφορετικές ανοσολογικές αποκρίσεις σε αυτούς ώστε να μπορούμε να προχωρούμε στην ανάπτυξη προληπτικών εμβολίων ενάντια σε άγνωστους αυτή τη στιγμή κορωνοϊούς».
«Χτίσιμο» εμβολίων εκ των προτέρων
Ο καθηγητής Χάουαρθ συμπλήρωσε ότι «οι επιστήμονες έκαναν πολύ καλή δουλειά παράγοντας ένα άκρως αποτελεσματικό εμβόλιο για την COVID κατά την τελευταία πανδημία, παρόλα αυτά ο πλανήτης αντιμετώπισε μια μαζική κρίση με έναν τεράστιο αριθμό θανάτων. Πρέπει να προσπαθήσουμε να τα καταφέρουμε καλύτερα στο μέλλον και ένα βασικό ‘συστατικό’ για να φθάσουμε σε αυτή την επιτυχία είναι να αρχίσουμε να «χτίζουμε» εμβόλια εκ των προτέρων».
Τα νανοσωματίδια και η «πρωτεϊνική κόλλα»
Το νέο εμβόλιο που αποκαλείται από τους «γονείς» του «Quartet Nanocage» βασίζεται σε νανοσωματίδια. Αλυσίδες διαφορετικών αντιγόνων είναι προσδεδεμένες στα νανοσωματίδια με χρήση μιας καινοτόμου «πρωτεϊνικής κόλλας». Πολλαπλά αντιγόνα περιλαμβάνονται στις αλυσίδες και εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του λήπτη ώστε να στοχεύει συγκεκριμένες περιοχές που είναι κοινές σε πολλούς κορωνοϊούς.
Ευρεία ανοσολογική απόκριση στα ποντίκια
Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, το πειραματικό εμβόλιο φάνηκε να επάγει ευρεία ανοσολογική απόκριση σε ποντίκια, ακόμη και σε ποντίκια που είχαν προηγουμένως μολυνθεί με τον πανδημικό κορωνοϊό SARS-CoV-2.
Απλός σχεδιασμός
Το καινούργιο εμβόλιο είναι πολύ πιο απλό στον σχεδιασμό σε σύγκριση με άλλα εμβόλια για τους κορωνοϊούς που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε φάση ανάπτυξης, γεγονός που, σύμφωνα με τους δημιουργούς του, θα συμβάλει στην επιτάχυνση της πορείας του προς τις κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.
Μάλιστα η τεχνολογία που ανέπτυξαν οι ερευνητές μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη εμβολίων που θα προστατεύουν και από πολλά άλλα παθογόνα.
Οι μελλοντικές κλινικές δοκιμές και οι προκλήσεις
Να σημειωθεί ότι η έρευνα αυτή αποτελεί «τέκνο» της συνεργασίας ερευνητών του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech) και προσφέρει μια βελτιωμένη πρόταση που «πατά» επάνω σε προηγούμενη ερευνητική δουλειά των επιστημόνων της Οξφόρδης και του Caltech η οποία αφορά την ανάπτυξη ενός καινοτόμου «καθολικού» εμβολίου για τους κορωνοϊούς. Μάλιστα το εμβόλιο που αναπτύχθηκε από την Οξφόρδη και το Caltech αναμένεται να περάσει σε κλινικές δοκιμές φάσης 1 στις αρχές του 2025 – ωστόσο η πολύπλοκη δομή του δημιουργεί προκλήσεις σε ό,τι αφορά την παραγωγή του σε ευρεία κλίμακα.
Το μειονέκτημα των συμβατικών εμβολίων
Τα συμβατικά εμβόλια περιέχουν ένα μόνο αντιγόνο το οποίο εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να στοχεύει έναν συγκεκριμένο ιό. Ετσι δεν μπορούν να είναι επαρκώς αποτελεσματικά ενάντια σε πολλούς και διαφορετικούς υπάρχοντες κορωνοϊούς ή σε κορωνοϊούς που δεν έχουν αναδυθεί ακόμη.
