Ως λάτρης των Κυκλάδων, μίλησα με μία επαγγελματία του χώρου που γνωρίζει τι σημαίνει νησί στο Αιγαίο, υπερανάπτυξη, ανεξέλεγκτη δόμηση και όλα αυτά που κάνουν την αειφόρο ανάπτυξη και βιώσιμη, οικολογική κουλτούρα απαραίτητη αν θέλουμε να ζούμε και να απολαμβάνουμε τη μαγεία τους στα επόμενα χρόνια.
Για πολλούς, οι Κυκλάδες με τα άσπρα σπιτάκια και τις μαγευτικές θάλασσες είναι συνώνυμο του ελληνικού καλοκαιριού. Αυτό ως γνωστόν έχει δημιουργήσει μία έξαρση της τουριστικής ανάπτυξης, που δείχνει να απειλεί την μοναδική ομορφιά τους και τον αυθεντικό τους χαρακτήρα. Πάνω σε αυτό το θέμα μιλήσαμε με την Διευθύντρια Στρατηγικής Ανάπτυξης και Δημοσίων Σχέσεων του ξενοδοχειακού Ομίλου Calilo, Έρικα Μιχαλοπούλου.
Και γιατί από το Calilo;
Μία επίσκεψη στην ιστοσελίδα του Calilo φτάνει για να καταλάβεις πόσο διαφορετική, πρωτοποριακή και ουσιαστικά βιώσιμη επιχείρηση είναι. Για όσους αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα με εικόνες υπάρχουν διάφορες στον ιστοχώρο που θα σας κάνουν να θέλετε να διακτινιστείτε εκεί, για όσους την καταλαβαίνουν με νούμερα σας διαβάζω σχετικά: «Η επίδρασή μας στο περιβάλλον: Πάνω από 68,842 δέντρα και θάμνοι φυτεύτηκαν. Αφήνουμε το 99% της γης μας άκτιστο. Οι χώροι μας είναι κατασκευασμένοι από υλικά που εξάγονται από το έδαφος της οικοδομής. Δεν υπάρχουν εκτεθειμένα καλώδια ηλεκτρικού στις ιδιοκτησίες μας. Κάθε χώρος μας διαθέτει μια πολύ μεγάλη υπόγεια δεξαμενή νερού».
Περισσότερα όμως για τις αγαπημένες Κυκλάδες και το μαγευτικό Calilo παρακάτω.
Ας ξεκινήσουμε με το μεγάλο πρόβλημα της ανεξέλεγκτης δόμησης, Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο και τι κινήσεις θεωρείτε ότι θα πρέπει να γίνουν για να διορθωθεί το πρόβλημα; Η δική σας φιλοσοφία ως επαγγελματίες του τουρισμού, ποια είναι;
Είναι αλήθεια ότι ο τουριστικός τομέας στην Ελλάδα έχει καταφέρει να θεωρείται από τις σημαντικότερες βιομηχανίες που συμβάλλουν στην οικονομία της χώρας, δεν έχει ωστόσο επικεντρωθεί ισάξια εξίσου στη βιώσιμη ανάπτυξη, γεγονός που αποδεικνύεται και από το φαινόμενο που αναφέρετε. Η αυξανόμενη ζήτηση για τουριστική διαμονή, ο τρόπος έκδοσης των οικοδομικών αδειών με την απουσία αυστηρού ελέγχου και η ανάγκη του επιχειρείν για συνεχή ανάπτυξη δραστηριοτήτων, δημιουργούν ένα περιβάλλον που ευνοεί την υπερδόμηση σε όλες τις τουριστικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των Κυκλάδων, και μάλιστα με ανεξέλεγκτο τρόπο. Η χρυσή βίζα και τα Airbnb, είναι και αυτοί ισχυροί παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση ακινήτων στις Κυκλάδες, αυξάνοντας την πίεση στην αγορά, οδηγώντας εν τέλει σε άναρχες δομές ανάπτυξης και χρήσης ακινήτων.
Για τη βελτίωση του φαινομένου αυτού, κατά τη γνώμη μου, θα είχε πολλά να προσφέρει ο σχεδιασμός μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής με συνεκτικές πολιτικές συνοδευόμενες από ένα σαφές νομικό πλαίσιο που θα οριοθετεί την αποτελεσματική ρύθμιση και διαχείριση της δόμησης σε τουριστικές περιοχές. Η ασάφεια στο νόμο συχνά οδηγεί σε παρανοήσεις και παρερμηνείες και καθιστά δύσκολο τον προσδιορισμό υπεύθυνων ενεργειών που εξισορροπούν τις ανάγκες ανάπτυξης με σεβασμό στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες των νησιών, τη στιγμή που κινήσεις που θα εισάγουν συμπληρωματικές πολιτικές επενδύσεων ειδικά σχεδιασμένες για τη βιώσιμη ανάπτυξη στην περιοχή των Κυκλάδων, παράλληλα με την έγκριση ξένων άμεσων επενδύσεων (ΞΕ), θα άλλαζαν πολύ το τοπίο.
Ακόμη, καθίσταται αναγκαίο να διευθετηθούν οι πολιτικές περιβαλλοντικής διακυβέρνησης και ανάπτυξης για τον τουρισμό, σε συνδυασμό με μεταρρυθμίσεις για την προσέλκυση επενδυτών που λειτουργούν με σεβασμό στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Επιπλέον, η ενίσχυση των πόρων, των νομικών γνώσεων και της εμπειρογνωμοσύνης σε επίπεδο τοπικών αρχών, στις Κυκλάδες, θα μπορούσε να συμβάλλει στην διαφύλαξη ρυθμισμένης δόμησης στην περιοχή. Ενδεικτικά, θα μπορούσε να συγκεντρωθούν οι αρμοδιότητες σε ένα συγχωνευτικό οργανόγραμμα σε επίπεδο Κυκλάδων, με την τήρηση της κεντρικής αλυσίδας εντολών, βελτιώνοντας τον έλεγχο και την επικοινωνία μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και των τοπικών αρχών.
Αυτό που επιδιώκουμε στον Όμιλο Calilo είναι να προσφέρουμε στους επισκέπτες μας τον χώρο για να απολαύσουν τη φυσική ομορφιά της Ίου, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι το νησί μας θα παραμείνει παρθένο για τις μελλοντικές γενιές. Ως επαγγελματίες στο χώρο του τουρισμού προσπαθούμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές ένα τουριστικό προϊόν που να είναι πρότυπο βιωσιμότητας, με υψηλής ποιότητας προδιαγραφές και περιορισμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, που να ενσωματώνεται αρμονικά στο οικοσύστημα της Ίου.
Υπάρχει θεωρείτε ένα επαρκές και μελετημένο χωροταξικό πλαίσιοπρος τους ενδιαφερόμενους επενδυτές, προκειμένου να αποτραπούν φαινόμενα υπερκορεσμού σε περιοχές μεγάλου ενδιαφέροντος σαν τα νησιά μας;
Δυστυχώς μέχρι και σήμερα, δεν έχει εφαρμοστεί κανένα πλαίσιο. Μάλιστα πολλοί προορισμοί έχουν ήδη υποστεί ζημιές σε ό,τι αφορά το φυσικό τοπίο, την αυθεντική ομορφιά και το περιβάλλον, εξαιτίας αυτής της έλλειψης. Καθότι δεν είμαστε πλέον σε θέση να αναιρέσουμε τις αρνητικές αυτές επιπτώσεις, η μόνη λύση είναι να προχωρήσουμε με την εκκίνηση ενός οργανωμένου, ρυθμιστικού πλαισίου, ώστε όλοι οι φορείς σε αυτήν την αγορά να μπορούν να ανταγωνιστούν σε ένα επίπεδο δίκαιο και βιώσιμο.
Στόχος είναι να εξακολουθήσουμε να δημιουργούμε αξία για την επιχειρηματικότητα, τον τουριστικό τομέα και την εγχώρια οικονομία, αλλά και για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα του ελληνικού προϊόντος.
Έως ότου θεσπιστεί αυτό το πλαίσιο, οι καταναλωτές, οι επενδυτές, οι developers και οι ταξιδιώτες, πρέπει να διασφαλιστεί ότι σέβονται το οικοσύστημα στο οποίο επιλέγουν να λειτουργήσουν, ώστε τα ελληνικά νησιά να μην επηρεαστούν περαιτέρω από την υπερανάπτυξη. Πολλές είναι οι χώρες που έχουν επιβάλει νόμους για να προστατεύσουν τα νησιά τους από τον υπερτουρισμό από τις οποίες θεωρώ πως ο ελληνικός τουρισμός μπορεί να αντλήσει διδάγματα. Παραδείγματος χάρη η Ταϊλάνδη, εφάρμοσε περιορισμούς σε μεγάλα αναπτυξιακά έργα σε νησιά όπως η Πούκετ, η Ινδονησία προχώρησε με την έγκριση περιβαλλοντικών κανονισμών για τη διατήρηση των υδάτινων οικοσυστημάτων και υποβρύχιων αποικιών ενώ η Ισπανία, έθεσε σε εφαρμογή περιβαλλοντικά πρότυπα για τη διατήρηση της ακτογραμμής και της βιοποικιλότητας.
Ωστόσο, σε ό,τι αφορά την ελληνική πραγματικότητα, φαίνεται πως έχουμε δρόμο μπροστά μας καθώς βάσει των περιπτώσεων της Μυκόνου, της Ρόδου, της Πάρου και της Σαντορίνης, οι εθελοντικές πρακτικές αυτορρύθμισης και αυτοπροστασίας στην επιχειρηματική κοινότητα τουρισμού έχουν αποδειχθεί απογοητευτικές.
Βλέποντας μακροπρόθεσμα, αυτή η δημοφιλία των Κυκλάδων μπορεί να αποβεί μοιραία, με συνέπειες/ζημιές μη αναστρέψιμες. Πώς ακριβώς κινήστε για να προλάβετε μία τέτοια δυσχερή εξέλιξη και υποβάθμιση του ίδιου του τουριστικού προϊόντος της χώρας;
Θεωρούμε πολύ σημαντικό όλοι οι εμπλεκόμενοι να αναλάβουμε εθελοντικά την ευθύνη για το αν θα διαφυλάξουμε το ανταγωνιστικό προβάδισμα των Κυκλάδων. Πιστεύουμε ότι αυτό το εγχείρημα θα πρέπει να το δούμε συλλογικά, καθώς είμαστε όλοι αλληλένδετοι. Πάνω σε αυτή τη λογική στηρίξαμε και εμείς την δραστηριότητα μας στο νησί της Ίου. Ως επενδυτές, είμαστε ο μοναδικός τουριστικός όμιλος που δεσμεύεται για την αυτορρύθμιση των επενδύσεων του.
Συγκεκριμένα, η στρατηγική ανάπτυξής του Ομίλου Calilo βασίζεται στην αυτορρύθμιση των επενδύσεων και στη δέσμευση της οικογένειάς μας να αναπτύξει μόνο το 1% της γης που κατέχει – παρά το γεγονός ότι ο νόμος επιτρέπει έως και το 10%. Με το να εφαρμόζουμε χαμηλότερους συντελεστές δόμησης από ό,τι ορίζει ο νόμος, τόσο στα τρέχοντα όσο και στα μελλοντικά μας σχέδια, διατηρούμε προστατευμένο όλο το υπόλοιπο κομμάτι γης με στόχο τη διατήρηση της φυσικής ομορφιάς και του οικοσυστήματος της Ίου για τις επόμενες γενιές.
Να σημειωθεί πως μέσα στα μελλοντικά μας σχέδια συμπεριλαμβάνεται η αφιέρωση του 80% των εδαφών μας στην τοπική κοινότητα και στο Δήμο Ιητών για την προστασία των ζωνών. Επίσης, κάτι που ίσως δεν γνωρίζει αρκετός κόσμος είναι πως συνεργαζόμαστε στενά με τον Σύνδεσμο Προστασίας του Περιβάλλοντος της Ίου (YPEN) για να δημιουργήσουμε σχέδια αναστήλωσης και βελτίωσης της υποδομής μας, προσαρμόζοντας τη λειτουργία μας σε περιβαλλοντικά πρότυπα.
Τέλος, βρισκόμαστε σε συνεχή επικοινωνία με όλες τις τοπικές αρχές και σχετικούς φορείς για να διασφαλίσουμε ότι λαμβάνουμε σωστές αποφάσεις, με σεβασμό στο περιβάλλον και την κοινωνία.
Βιωσιμότητα και τουριστική ανάπτυξη.Ο μόνος τρόπος για να μη χαθεί η περιβαλλοντική και πολιτιστική κληρονομιά μας είναι μέσω της πράσινης ανάπτυξης. Εσείς τι πιστεύετε ως άνθρωπος του κυκλαδικού τουρισμού; Πώς υποστηρίζεται όλο αυτό από το ελληνικό επιχειρείν στην περιοχή και ποια θέση κατέχει η βιωσιμότητα στη φιλοσοφία του Calilo group;
Αυτήν ακριβώς την προσέγγιση ακολουθούμε ως Όμιλος καθώς δεν δύναται να αγνοήσουμε τη σπουδαιότητα και τη μοναδικότητα του φυσικού τοπίου των ελληνικών μας νησιών. Γι’ αυτό και έχουμε προβεί σε τεχνολογικές βελτιώσεις που στόχο έχουν τη μείωση του οικολογικού μας αποτυπώματος.
Η προηγμένη διαχείριση νερού ανήκει στις βασικές πρακτικές του Ομίλου. Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι που όλες οι μονάδες του Ομίλου λειτουργούν αυτόνομα και δεν επιβαρύνουν το τοπικό υδρευτικό δίκτυο της Ίου. Με αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζουμε ότι δεν προκαλείται αρνητικό αντίκτυπο ούτε στην τοπική κοινότητα, αλλά ούτε και στις υδροδοτικές υποδομές.
Επενδύοντας σε διαδικασίες που μας επιτρέπουν την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση των γκρίζων υδάτων, τη συλλογή των ομβρίων υδάτων στις δεξαμενές μας καθώς και την αφαλάτωση θαλασσινού νερού για την κάλυψη των καθημερινών μας αναγκών, δεν ασκούμε πίεση ή τυχόν προβλήματα στις υποδομές της Ίου. Εξαιρετικά σημαντικό, εάν σκεφτεί κανείς πως κατά την κρίσιμη περίοδο της καλοκαιρινής σεζόν, πολλά νησιά αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με την προμήθεια νερού.
Μία ακόμη πρωτοβουλία για την οποία ξεχωρίζει ο Όμιλος Calilo, είναι η προσφορά υπηρεσιών χωρίς πλαστικά μιας χρήσης. Kατόπιν εσωτερικών δημοσκοπήσεων, διαπιστώθηκε πως αυτός είναι και ο λόγος που ένα σημαντικό ποσοστό των επισκεπτών επιλέγει τα ξενοδοχεία μας. Αυτό αποδεικνύει πως υπάρχει μια ισχυρή ζήτηση και ενσυναίσθηση για το περιβάλλον και ότι ο κόσμος είναι πρόθυμος να στηρίξει και να προτιμήσει brands που προσφέρουν τέτοιου είδους πράσινες εναλλακτικές.
Εξίσου σημαντικό, είναι και το «Project Elektra», το οποίο εστιάζει στην ενίσχυση της οικολογικής συνείδησης και στην προώθηση της ελληνικής κληρονομιάς. Η ενέργεια αφορά στη διάσωση ελαιόδεντρων και είναι μια πρωτοβουλία που έχει προκαλέσει αυξημένο ενδιαφέρον αλλά και ενεργή συμμετοχή όχι μόνο της τοπική κοινότητας αλλά και των επισκεπτών μας, οι οποίοι συμμετέχουν ουσιαστικά αναλαμβάνοντας τη φροντίδα ενός δέντρου. Αυτό δημιουργεί μια μοναδική εμπειρία ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει την αξία διαφύλαξης της φύσης για τις μελλοντικές γενιές.
Τέλος, το κέντρο διάσωσης και φιλοξενίας γαϊδουριών που έχουμε ιδρύσει σαν Όμιλος, συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της ευζωίας των ζώων και στην εκπαίδευση του κοινού σχετικά με την προστασία και φροντίδα τους. Το κέντρο αυτό αποτελεί τρανό παράδειγμα για το πώς οι βιώσιμες πρακτικές μπορούν να ενσωματωθούν σε τοπικό επίπεδο και να δημιουργήσουν θετική επίδραση σε όλη την κοινότητα, συμβάλλοντας στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην προώθηση της οικολογικής ανάπτυξης.
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια του Ομίλου σας αναφορικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη; Υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο;
Στα άμεσα πλάνα του Ομίλου Calilo είναι η συστηματική καταγραφή και αποτίμηση των υφιστάμενων μας δράσεων, ώστε να έχουμε καλύτερη αντίληψη αναφορικά με το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα. Κρίνουμε πως είναι εξαιρετικά χρήσιμη η επιστημονική υποστήριξη για να διασφαλιστεί ότι οι επενδύσεις, τόσο οι δικές μας, όσο και όλων των τοπικών stakeholders, συμβαδίζουν με την προστασία του φυσικού πλούτου και τη βιωσιμότητα της Ίου. Επίσης, στόχος μας είναι η περαιτέρω ενίσχυση του προγράμματος βιωσιμότητα με νέες πρωτοβουλίες που θα εστιάσουν στη βελτίωση της επιχειρησιακής μας λειτουργίας και στη στήριξη του τοπικού οικοσυστήματος. Σύμφωνα με τον στρατηγικό μας σχεδιασμό, σκοπεύουμε μέσα στον επόμενο μήνα να ενεργοποιήσουμε για πρώτη φορά, μια πρωτοβουλία που θα δώσει επιστημονική και συμβουλευτική υποστήριξη σε θέματα περιβαλλοντικής πολιτικής για την ενσωμάτωση και την εφαρμογή καλύτερων πρακτικών περιβαλλοντικής διαχείρισης. Δεν είμαι σε θέση να ανακοινώσω ακόμα κάτι περισσότερο, αλλά είμαι αισιόδοξη ότι με τις παραπάνω δράσεις μπορούμε να οδηγήσουμε το νησί σε μια πραγματική αλλαγή ώστε να μπορέσει να μετατραπεί η Ίος σε έναν οικολογικά βιώσιμο τουριστικό προορισμό που αποτελεί παράδειγμα για τις Κυκλάδες.
Εμείς, τους ευχόμαστε καλή επιτυχία σε όλα τους τα σχέδια και ελπίζουμε τέτοιες βιώσιμες επιχειρηματικές πρακτικές να γίνουν παράδειγμα στον κλάδο που κρατάει στους ώμους του τη χώρα, για ένα πιο σίγουρο, ασφαλές και πράσινο μέλλον στον τουρισμό και τον κόσμο εν γένει.
