Τις αμφισημίες, τα δυσνόητα κομμάτια και την αποκωδικοποίηση του νέου νομοσχεδίου Απόλλων, που ψηφίστηκε πρόσφατα από την Ελληνικό Κοινοβούλιο και αφορά το πρόγραμμα ενεργειακού συμψηφισμού, μέσω του οποίου θα επωφεληθούν οι Περιφέρειες, οι Δήμοι αλλά και τα ευάλωτα νοικοκυριά, αναλύουν σε μια εκτενή τους συνέντευξη στο ένθετο cityhub της εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ τα στελέχη Partners της Next Wave Energy, κ.κ. Αντώνιος Τζινευράκης, Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Πανεπιστημίου Πατρών και Ιωάννης Λυμπερόπουλος, Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΤΗ Ζυρίχης.
Αντώνιος Τζινευράκης, Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Πανεπιστημίου Πατρών
Ποιος είναι ο εθνικός στόχος της ενεργειακής μετάβασης;
Α.ΤΖ.: Όταν μιλάμε για την αγορά των ΑΠΕ, θα πρέπει να θυμόμαστε ποιος είναι ο τελικός εθνικός στόχος. Και ο στόχος αυτός είναι να φτάσει, και να ξεπεράσει, η διείσδυσή τους στην ηλεκτροπαραγωγή το 80% ως το 2030 και πάνω από το 95% το 2035 με βάση το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Σήμερα υπάρχουν υποψήφια έργα υπερπολλαπλάσιας ισχύος από όσα χρειαζόμαστε για να φτάσουμε τα 23,5 γιγαβάτ, που είναι ο στόχος του ΕΣΕΚ μέχρι το 2030. Κατ’ επέκταση, καλούμαστε να προωθήσουμε τα έργα και τις τεχνολογίες που όντως μπορούν να υλοποιηθούν και να μην επιτρέπουμε σε ανώριμες επενδύσεις να δεσμεύουν πολύτιμο ηλεκτρικό χώρο στο δίκτυο μεταφοράς και διανομής. Πρέπει να συνεχίσουμε ως χώρα να διασφαλίζουμε ένα σταθερό ρυθμό ανάπτυξης έργων ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα, για να μπορέσουμε να μειώσουμε το κόστος και να πετύχουμε τους ενεργειακούς μας στόχους ανταποκρινόμενοι σε όλες τις προκλήσεις.
Ιωάννης Λυμπερόπουλος, Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΤΗ Ζυρίχης
Πώς διασφαλίζεται ο εθνικός στόχος με τις ρυθμίσεις του νέου νόμου;
Ι.Λ.: Με το πρόσφατο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ που έγινε ήδη νόμος του κράτους, στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα ξεκάθαρο περιβάλλον με ένα χρονοδιάγραμμα, το οποίο θα είναι σαφές και ξεκάθαρο για τους επενδυτές που θα γνωρίζουν τί διαγωνισμοί θα γίνουν τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια, τί ισχύς θα προκηρύσσεται, αν θα είναι κοινοί διαγωνισμοί (σ.σ. όλων των τεχνολογιών), διαγωνισμοί ΑΠΕ με μπαταρία κλπ. αλλά και με τί λειτουργικές ή επενδυτικές ενισχύσεις, ώστε να μπορεί να υπολογιστεί η βιωσιμότητα και η αποδοτικότητα των έργων. Ειδικότερα, για την εξασφάλιση του απαραίτητου ηλεκτρικού χώρου, χρησιμοποιούνται τρία εργαλεία, το overbooking, οι ενισχυμένες περικοπές και η προσθήκη μπαταριών σε έργα ΑΠΕ.
Η νομοθετική αυτή παρέμβαση, δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να υπάρξει περισσότερος ηλεκτρικός χώρος, να γίνουν περισσότεροι διαγωνισμοί ΑΠΕ με μπαταρίες ή αμιγώς αποθήκευσης, χρησιμοποιώντας χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας όπως του ταμείου ανάκαμψης και του REPOWEREU. Θα πρέπει, παράλληλα, να δοθεί έμφαση ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν ικανοποιητικές αποδόσεις για τους επενδυτές, καθώς πρέπει να διατηρηθεί η πολύ θετική δυναμική των τελευταίων ετών, που καθιστά την Ελλάδα πρωταθλήτρια στον κλάδο των επενδύσεων σε ανανεώσιμες ενεργειακές πηγές και στηρίζεται σε ένα οικοσύστημα επιχειρηματικότητας που πλέον επεκτείνεται διεθνώς.
Ποιά είναι η σημασία του νομοσχεδίου για τα μικρότερα έργα και για τους αυτοπαραγωγούς μέσω φωτοβολταϊκών;
Α.ΤΖ.: Στις ρυθμίσεις περιλαμβάνονται ακόμη οι αλλαγές στο καθεστώς αυτοπαραγωγής, καθορίζοντας σε ποιες περιπτώσεις θα εξακολουθήσει να ισχύει το net-metering, καθώς επίσης οι αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο λαμβάνουν αποζημίωση τα μικρότερα έργα ΑΠΕ – φωτοβολταϊκά έως 500 kW και αιολικά έως 6 MW. Η μετάβαση στο μοντέλο net-billing, την οποία περιλαμβάνει το νέο νομοσχέδιο και θα τεθεί σε ισχύ από τις 15 Μαΐου θα φέρει λιγότερο ευνοϊκούς όρους για την αυτοπαραγωγή νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αλλά και πιο ορθολογικούς όσον αφορά την ισορροπία του δικτύου. Εξάλλου σε παρόμοια μοντέλα προχωρούν και άλλες χώρες που έχουν ήδη πετύχει τους στόχους του net-metering.
Τι κινδύνους δημιουργεί η μετάβαση στο νέο μοντέλο net-billing;
Ι.Λ.: Στο σημείο αυτό αξίζει να υπογραμμίσουμε τον κίνδυνο που ελλοχεύει στο να υπάρξει «κενό» χρόνου από την μετάβαση στο net-metering προς το net-billing, κάτι που δημιουργεί ένα κλίμα αμφίσημων μηνυμάτων από την πολιτεία. Η «αγωνία» της αγοράς επιτείνεται από το γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα και δέσμευση για το πότε θα ενεργοποιηθεί το σχήμα net-billing, δηλαδή πότε θα γίνουν τα αναγκαία νομοπαρασκευαστικά βήματα προκειμένου να καταστεί ενεργό, ώστε να υπάρχει συνέχεια στην αγορά. Τίθεται έτσι εν αμφιβόλω η προάσπιση της «ενεργειακής δημοκρατίας», η οποία εξασφαλίζεται μόνο μέσα από την ισότιμη προώθηση της διάσπαρτης/κατανεμημένης Φ/Β παραγωγής μέσα στην κατανάλωση, την οποία διασφαλίζουν τα Οικιακά και Μικρά Εμπορικά/Βιομηχανικά Φωτοβολταϊκά Συστήματα Αυτοκατανάλωσης.
Ποια η σημασία του προγράμματος «Απόλλων» για την τοπική αυτοδιοίκηση;
Α.ΤΖ.: Πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόγραμμα ενεργειακού συμψηφισμού με πράσινη ενέργεια στη χώρα, στόχος του οποίου είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας να έχουν ακόμα πιο έντονο, θετικό, κοινωνικό αποτύπωμα. Οι Περιφέρειες, οι Δήμοι, οι ΔΕΥΑ, οι ΓΟΕΒ/ΤΟΕΒ και τα ευάλωτα νοικοκυριά της χώρας θα είναι οι «κερδισμένοι» του προγράμματος «Απόλλων».
Μέσα από την εγκατάσταση νέων σταθμών ΑΠΕ και την εφαρμογή εικονικού συμψηφισμού με ταυτοχρονισμό, το «Απόλλων» συμβάλλει:
- στην ενίσχυση των ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών και συγκεκριμένα στους δικαιούχους του Κοινωνικού Τιμολογίου Α,
- στη μείωση του ενεργειακού κόστους για τους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, τις ΔΕΥΑ και τους ΓΟΕΒ/ΤΟΕΒ
Για τους σκοπούς του προγράμματος θα συσταθεί σε κάθε Περιφέρεια μία Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών (Ε.Κ.Π.), στην οποία θα συμμετέχουν οι εκάστοτε ΟΤΑ, ΓΟΕΒ-ΤΟΕΒ, ΔΕΥΑ και θα συγκεντρωθούν τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Ποιοι σταθμοί ΑΠΕ θα μπορούν να συμμετάσχουν στο «Απόλλων»;
Ι.Λ.: Η κάλυψη των ηλεκτρικών αναγκών κάθε Ενεργειακής Κοινότητας Πολιτών θα γίνει μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών σε όλη την επικράτεια, οι οποίες θα απευθύνονται σε έργα ΑΠΕ σε διαφορετικό χώρο από τις εγκαταστάσεις κατανάλωσης και σε οποιαδήποτε Περιφέρεια, που όμως έχουν εξασφαλίσει όρους σύνδεσης στο Σύστημα. Η παραγόμενη ενέργεια των σταθμών ΑΠΕ θα διατίθεται με το μοντέλο του εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού προς τις καταναλώσεις των ωφελούμενων.
Σε απόλυτους αριθμούς, αυτό σημαίνει ότι «ξεπαγώνουν» πάνω από 1 GW έργων ΑΠΕ, και δίνεται μία νέα διέξοδος προς την αγορά σε παραγωγούς, κάτι που θα οδηγήσει σε περαιτέρω τόνωση της αγοράς και σε νέες θέσεις απασχόλησης, γεγονός που υπογραμμίζει τον αναπτυξιακό προσανατολισμό του προγράμματος.
