Τα μέτρα-σοκ για το ασφαλιστικό σύστημα λόγω της ραγδαίας επιδείνωσης του δημογραφικού προβλήματος είναι προ των πυλών. Οι δραματικές επιπτώσεις που επιφέρει το δημογραφικό στο ασφαλιστικό σύστημα επισπεύδουν τα αναγκαία επιπρόσθετα μέτρα, η λήψη των οποίων τοποθετείται – πλέον – μετά το 2027.
Ηδη μέτρα όπως η αύξηση του γενικού ορίου συνταξιοδότησης, η παράταση του εργασιακού – ασφαλιστικού βίου και η μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης κάνουν την εμφάνισή τους στον δημόσιο διάλογο, με την κυβέρνηση να «δεσμεύεται» μόνο για το διάστημα μέχρι το 2027. Οι δηλώσεις αρμοδίων κυβερνητικών παραγόντων αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν αλλαγές μετά το συγκεκριμένο έτος.
Τα εφιαλτικά μέτρα για το ασφαλιστικό επανήλθαν στην επικαιρότητα με την αναλογιστική μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, η οποία χρησιμοποιήθηκε στην αντίστοιχη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Επιπτώσεις
Η έκθεση κατ’ ουσίαν έθεσε επί τάπητος τις δυσοίωνες δημογραφικές εξελίξεις και τις επιπτώσεις τους. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε συνδυασμό βέβαια με τις περιορισμένες γεννήσεις και τη γήρανση του πληθυσμού έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης.
Η έκθεση αναφέρει για τη χώρα μας το ενδεχόμενο η θεσμοθετημένη ηλικία συνταξιοδότησης να αυξηθεί στα 67,5 έτη από τα 62 έτη που είναι σήμερα – με 40 έτη ασφάλισης. Στο μεσοδιάστημα και μέχρι το 2030 προτείνεται η αύξηση του σημερινού ορίου του 62ου έτους της ηλικίας με 40 χρόνια ασφάλισης στα 63,5 έτη.
Ταυτοχρόνως το γενικό όριο ηλικίας, που σήμερα είναι στα 67 έτη, ενδέχεται να φθάσει στα 68,5 έτη το 2030 και τα 72,5 έτη το 2070.
Από τις επιπτώσεις του Δημογραφικού δεν μένει ανεπηρέαστο ούτε το ποσό της σύνταξης. Η έκθεση σημειώνει το ενδεχόμενο να μειωθεί το ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων, το οποίο ήταν το 2022 στο 76% του εισοδήματος και να περιορίζεται στο 65% το 2040 και στο 53% το 2070.
Μελέτες
Το δίλημμα μέτρα-σοκ ή χρηματοδότηση του συστήματος με πρόσθετους πόρους ύψους 0,5% του ΑΕΠ είχαν θέσει – από τα προηγούμενα έτη – αναλογιστικές μελέτες ελλήνων καθηγητών ειδικευμένων σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης.
Τα μέτρα που ανέφεραν ανέβαζαν σε βάθος 40 ετών το όριο συνταξιοδότησης στα 73 έτη, μειώνουν τις συντάξεις κατά 30% και εκτινάσσουν τις ασφαλιστικές στο 35% (για κύρια και επικουρική σύνταξη).
Οι συγκεκριμένες μελέτες εκτιμούσαν ότι για την κάλυψη των επιπτώσεων του δημογραφικού προβλήματος υπάρχουν δύο εναλλακτικά σενάρια: είτε η χρηματοδότηση του συστήματος με επιπλέον πόρους ύψους 0,5% του ΑΕΠ, είτε η εφαρμογή εφιαλτικών μέτρων όπως η μείωση των συντάξεων κατά 30%, η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 73 έτη έως το 2070, η αύξηση των εισφορών για την κύρια σύνταξη από 20% που είναι σήμερα σε 27% και στην επικουρική από 6% σε 8,1%.
