Η λειτουργία της Μεγάλης Τρίτης είναι αφιερωμένη στην καταγγελία του Ιησού απέναντι στους θρησκευτικούς αρχηγούς του Ισραήλ. Κατά τη διάρκειά της ψάλλονται η παραβολή των δέκα παρθένων, η παραβολή των ταλάντων και το τροπάριο της Κασσιανής.
Οι δύο παραβολές, οι οποίες υπάρχουν στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, μας διδάσκουν να είμαστε έτοιμοι και γεμάτοι από πίστη και φιλανθρωπία, να είμαστε εργατικοί, να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.
Το τροπάριο της Κασσιανής
Στη λειτουργία της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται και ένα από τα πιο δημοφιλή τροπάρια της θρησκευτικής υμνολογίας. Ο ύμνος αναφέρεται στη μνήμη μιας πόρνης, την οποία γλίτωσε ο Ιησούς από το λιθοβολισμό και εκείνη άλειψε αργότερα με μύρο τα πόδια του και τα σκούπισε με τα μαλλιά της.
Κανείς δεν γνωρίζει την ταυτότητα της γυναίκας αφού δεν κατονομάζεται. Λανθασμένα πολλοί θεωρούν ότι η πόρνη που περιγράφεται ήταν είτε η Οσία Κασσιανή είτε η Μαρία η Μαγδαληνή. Η Οσία Κασσιανή, όπως φαίνεται και από τον βίο της, δεν υπήρξε ούτε αμαρτωλή ούτε διεφθαρμένη. Αντίθετα, οσία μοναχή του Βυζαντίου, προικισμένη με καταπληκτικό ποιητικό ταλέντο και έγραψε πολλούς ύμνους.
Το τροπάριο της Κασσιανής
«Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα Γυνή,
την σην αισθομένη Θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν,
οδυρομένη μύρα σοι, προ του ενταφιασμού κομίζει.
Οίμοι! λέγουσα, ότι νυξ μοι, υπάρχει, οίστρος ακολασίας,
ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας.
Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων,
ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ•
κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας,
ο κλίνας τους Ουρανούς, τη αφάτω σου κενώσει•
καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας,
αποσμήξω τούτους δε πάλιν, τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις•
ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν,
κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη.
Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους,
τις εξιχνιάσει ψυχοσώστα Σωτήρ μου;
Μη με την σην δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος».
Τα έθιμα της Μεγάλης Τρίτης
Διάφορα έθιμα υπάρχουν σε όλη την χώρα τα οποία έχουν συνδυαστεί με τη συγκεκριμένη ημέρα. Γενικότερα η Μεγάλη Τρίτη θεωρείται ως η ημέρα που είναι αφιερωμένη στο καθάρισμα του σπιτιού.
Στη Θάσο και στην Ιερισσό της Χαλκιδικής έχουμε δύο έθιμα που κρατούν πολλά χρόνια. Στη Θάσο αναβιώνει το «Για βρεξ’ Απρίλη μ’» και χορεύουν παραδοσιακούς χορούς. Στην Ιερισσό υπάρχει το έθιμο του «Του μαύρου νιου τ’ αλώνι».
Πρόκειται για μια ιεροτελεστία που αρχίζει με χορό από τους μεγαλύτερους σε ηλικία και ολοκληρώνεται με τον «Καγκέλευτο» χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους.
