Ετοιμες να πατήσουν το κουμπί της αποκλιμάκωσης των επιτοκίων δανεισμού είναι οι τράπεζες, εν αναμονή των πρώτων αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, με στόχο την αντιστροφή των πτωτικών τάσεων στις χρηματοδοτήσεις.
Η αυστηροποίησή της από τα μέσα του 2022, σε συνδυασμό με την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας, ως αποτέλεσμα του υψηλού πληθωρισμού και των γεωπολιτικών εντάσεων, έχει επιδράσει αρνητικά στους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης.
Η άνοδος των υπολοίπων πέρυσι υποχώρησε σε ετήσια βάση κατά 35% στα 4,5 δισ. ευρώ περίπου, λόγω κυρίως των αυξημένων πρόωρων αποπληρωμών από αξιόχρεους πελάτες, οι οποίοι χρησιμοποίησαν τη ρευστότητά τους για μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους τους και δευτερευόντως της πτώσης στον όγκο των νέων δανειοδοτήσεων. Κι αυτό παρά τις κινήσεις μείωσης των περιθωρίων κέρδους από τις τράπεζες, η οποία επέτρεψε τη συγκράτηση της τελικής επιβάρυνσης για τους δανειολήπτες.
Το ξεκίνημα του 2024
Ανάλογο ήταν το κλίμα και στο α΄ τρίμηνο του 2024, καθώς η ζήτηση για νέες χρηματοδοτήσεις από νοικοκυριά και επιχειρήσεις παρέμεινε χαμηλή. Οπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα υπόλοιπα των δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα είχαν μειωθεί κατά 2,9 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος του περασμένου Φεβρουαρίου, χωρίς μάλιστα να καταγραφούν ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα πρόωρων αποπληρωμών. «Ρευστότητα από την πλευρά μας υπάρχει. Το ζητούμενο είναι να καταγραφεί αύξηση των αιτήσεων από ενδιαφερόμενους που πληρούν τα συνήθη πιστοληπτικά κριτήρια» αναφέρει πηγή από τον κλάδο.
Οι τραπεζικές διοικήσεις ευελπιστούν ότι όταν ξεκινήσει η μείωση των ευρωπαϊκών επιτοκίων και υπό την προϋπόθεση ότι οι μακροοικονομικές προοπτικές παραμείνουν θετικές, η κατάσταση θα βελτιωθεί.
Στο πλαίσιο αυτό, προγραμματίζουν για το δεύτερο μισό της χρονιάς επιθετικές κινήσεις που θα καταστήσουν φθηνότερα τα δάνεια τόσο για ιδιώτες όσο και για επιχειρήσεις, ενώ θα εντατικοποιηθούν οι επαφές με πελάτες και οι στοχευμένες καμπάνιες προώθησης των προγραμμάτων τους.
Οι στόχοι
Οι δράσεις αυτές κρίνονται αναγκαίες για την ενίσχυση των χρηματοδοτικών ροών προς την πραγματική οικονομία, σε βαθμό ικανό ώστε η καθαρή πιστωτική να φτάσει εφέτος στα 7-8 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με αναλυτές, κομβικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια θα παίξουν το δανειοδοτικό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και τα λοιπά αναπτυξιακά προγράμματα που διευκολύνουν την πρόσβαση των επιχειρήσεων στην τραπεζική χρηματοδότηση και εξασφαλίζουν καλύτερους όρους δανεισμού.
Οι καταθέσεις
Παράλληλα, προγραμματίζονται περικοπές στα επιτόκια καταθέσεων. Κι αυτό διότι η μείωσή τους θα επιτρέψει την προσφορά φθηνότερων δανείων. Η Τράπεζα της Ελλάδος, στην τελευταία της έκθεση σημειώνει ότι οι χαμηλότερες αποδόσεις που προσφέρουν τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη στους καταθέτες, ανέκοψαν σε σημαντικό βαθμό την ανοδική τάση στα επιτόκια των χορηγήσεων τους προηγούμενους μήνες. Συγκεκριμένα, εκτιμά ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα επιβαρύνονταν με υψηλότερο ετήσιο κόστος έως και 90 μονάδες βάσης εάν οι τράπεζες δεν ακολουθούσαν αυτή την πολιτική.
Οι προσαρμογές στο χαρτοφυλάκιο των λογαριασμών προθεσμίας έχουν ήδη ξεκινήσει από τις αρχές του 2024. Δεν είναι λίγες οι τράπεζες που προχώρησαν σε κατάργηση προϊόντων διάρκειας μεγαλύτερης των 12 μηνών και σε μειώσεις επιτοκίων σε ετήσια προγράμματα, με ταυτόχρονη ενίσχυσή τους στις 6μηνες λύσεις.
Στόχος αυτών των αλλαγών είναι να δημιουργηθεί ο απαραίτητος χώρος από την πλευρά των εξόδων για τόκους, ώστε οι μειώσεις στα επιτόκια των δανείων το επόμενο διάστημα να είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερες.
