Εκατοντάδες Αμερικανοί φοιτητές είναι καθισμένοι στο αμφιθέατρο του πανεπιστημίου και χτυπούν τα χέρια τους ρυθμικά στο δάπεδο τραγουδώντας δυνατά το τραγούδι «Give peace a chance», του Τζον Λένον. Η αστυνομία, απ’ έξω, τους καλεί να εκκενώσουν το κτίριο. Εκείνοι συνεχίζουν να τραγουδούν δυνατά. Η αστυνομία κάνει έφοδο στο αμφιθέατρο. Βγάζει τους φοιτητές σηκωτούς.
Το τραγούδι δυναμώνει, η μουσική καλύπτει τις κραυγές των φοιτητών που σέρνονται βίαια από αστυνομικούς με γκλομπ. Αυτές είναι οι τελευταίες σκηνές της αμερικανικής ταινίας με τίτλο «Φράουλες και αίμα» («The Strawberry Statement») του Στούαρτ Χάγκμαν, του 1970.
Δύο χρόνια νωρίτερα, το 1968, ο φοιτητής του πανεπιστημίου Columbia στη Νέα Υόρκη, Σάιμον Κούνεν, μόλις 20 ετών, είχε κυκλοφορήσει ένα ομότιτλο βιβλίο, στο οποίο βασίστηκε η ταινία, όπου εξιστορούσε τι συνέβη στο φημισμένο πανεπιστήμιο την περίοδο 1966-1968, και κυρίως την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου του 1968.
Το μεσημέρι της 23ης Απριλίου 1968, οι φοιτητές του Columbia, αντιδρώντας στον πόλεμο του Βιετνάμ και τη συμμετοχή του πανεπιστημίου στις έρευνες για οπλικά συστήματα ενός think tank το οποίο συνεργαζόταν με το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας, αποφάσισαν την κατάληψη του πανεπιστημίου.
Στις 30 Απριλίου, χίλιοι ακτιβιστές είχαν κάνει κατάληψη σε πέντε κτίρια του ιδρύματος, είχαν κρατήσει όμηρο τον πρύτανη για μια μέρα και είχαν κλείσει τις πύλες του πανεπιστημίου. Η αστυνομία επενέβη, τους απομάκρυνε με τη βία, και συνέλαβε περισσότερους από 700 καταληψίες – ήταν μια από τις μεγαλύτερες μαζικές συλλήψεις στην ιστορία της Νέας Υόρκης.
Ο Απρίλιος του 1968 τελείωνε δραματικά για την Αμερική, όπως είχε αρχίσει. Στις 4 Απριλίου είχε δολοφονηθεί ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Στις 31 Μαρτίου, ο Δημοκρατικός πρόεδρος Λίντον Τζόνσον είχε ανακοινώσει ότι δεν θα ήταν εκ νέου υποψήφιος στις εκλογές, θορυβημένος από την ογκούμενη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ.
Το Columbia ζει ξανά τις μέρες του ’68
Πενήντα έξι χρόνια μετά το πανεπιστήμιο Columbia ζει μέρες του 1968. Την περασμένη Πέμπτη (18/4), μετά από εντολή της προέδρου του ιδρύματος, Νεμάτ Σαφίκ, η αστυνομία της Νέας Υόρκης συνέλαβε 108 φοιτητές που είχαν στήσει σκηνές στο γρασίδι στο campus του πανεπιστημίου, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον πόλεμο στη Γάζα και ζητώντας την οικονομική αποδέσμευση του πανεπιστημίου από το Ισραήλ.
Μια μέρα νωρίτερα, την περασμένη Τετάρτη, η Σαφίκ είχε καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής για την Εκπαίδευση στην αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία την «ανέκρινε» σχετικά με την έξαρση του αντισημιτισμού στο Columbia. Η Σαφίκ ζήτησε από τους φοιτητές που διαμαρτύρονταν να αποχωρήσουν, γιατί η συγκέντρωσή τους παραβίαζε τις αρχές του πανεπιστημίου.
Οι φοιτητές αγνόησαν την προειδοποίηση. Φώναζαν συνθήματα κατά του Ισραήλ και κατά της αστυνομίας της Νέας Υόρκης, την οποία εξομοίωναν με τη ρατσιστική οργάνωση Κου Κλουξ Κλαν, που πρεσβεύει την ανωτερότητα της λευκής φυλής.
Η βίαιη καταστολή της φοιτητικής διαμαρτυρίας στο Columbia το 1968, είχε ως αποτέλεσμα, τα χρόνια που ακολούθησαν, να ενισχυθεί η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης στο πανεπιστήμιο, καθώς και η ανεκτικότητα στη διαφορετική άποψη.
Σε μια φωτογραφία της εποχής, στους New York Τimes, βλέπουμε στον πίνακα ενός αμφιθεάτρου ζωγραφισμένα, το σήμα τις ειρήνης, έναν χριστιανικό σταυρό, ένα εβραϊκό άστρο του Δαυίδ, το σύμβολο του γυναικείου φύλου (το δεύτερο κύμα του φεμινισμού βρισκόταν προ των πυλών) τις λέξεις «Ελευθερία, αδελφέ», «Επανάσταση» και… ένα σφυροδρέπανο. Όλα μαζί.
Οι θέσεις άλλων πανεπιστημίων
To 2024, η ατμόσφαιρα στο Columbia και σε άλλα αμερικανικά πανεπιστήμια είναι ηλεκτρισμένη. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 και η απάντηση του Ισραήλ με ολοκληρωτικό πόλεμο στη Γάζα, σε συνδυασμό με το πολωτικό κλίμα που δημιουργούν οι δίκες του Τραμπ, εκ νέου υποψήφιου προέδρου των Ρεπουμπλικανών, λίγους μόνους μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου, δεν θα μπορούσαν να μην επηρεάσουν τα πανεπιστήμια.
Μόνον που σε αντίθεση με το 1968, όπου το φοιτητικό κίνημα έμοιαζε ενιαίο, το 2024 ο διχαστικός λόγος και η εχθροπάθεια πρωτοστατούν στα αμερικανικά πανεπιστήμια, όπου αντιπαρατίθενται φιλοπαλαιστίνιοι φοιτητές με φιλοϊσραηλινούς.
Ο αντισημιτισμός είναι σε έξαρση και μόλις πριν από λίγους μήνες, τον Δεκέμβριο του 2023, εξαιτίας της αδυναμίας τους να θέσουν τον αντισημιτισμό υπό έλεγχο, παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους η πρόεδρος του Χάρβαρντ, Κλοντίν Γκέι, και η πρόεδρος του πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας, Ελίζαμπεθ Μαγκίλ.
Αυτού του είδους ο φοιτητικός εμφύλιος θα φάνταζε ίσως αδιανόητος στα μάτια των νέων του 1968, ενός έτους-σταθμού στην ιστορία του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, λόγω της πυκνότητας και της πληθώρας των γεγονότων. Το 2024, η πυκνότητα και η ένταση των γεγονότων είναι η κανονικότητα.
