Σινέ ΠΑΛΑΣ: Ένα παράθυρο ελπίδας για το ιστορικό σινεμά του Παγκρατίου;

Στην οδό Υμηττού, στο ύψος της πλατείας Παγκρατίου, βρίσκεται το Σινέ ΠΑΛΑΣ που άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του το 1925 και φέρει το δικό του κομμάτι ιστορίας στην πόλη της Αθήνας. Σχεδόν έναν αιώνα μετά, ο κινηματογράφος που διατηρούσε εν ζωή ο ιδιοκτήτης του Ματθαίος Πόταγας μέχρι το θάνατο του το 2021, αλλά και το vintage θερινό σινεμά στην ταράτσα, που ρετουσάρισε και λειτούργησε το 2021 και το 2022 με νέα τεχνικά συστήματα o Μιχάλης Ζέης και η συνεργάτιδά του Μαρία Λυσικάτου, κρατάνε τις πόρτες τους κλειστές. Τέλος εποχής για άλλο ένα πολιτιστικό τοπόσημο στην καρδιά της Αθήνας; Και αν ναι, θα γίνει σούπερ μάρκετ της γνωστής αλυσίδας Lidl, όπως ακούγεται;

«Καμία αγοραπωλησία του κτιρίου σε αλυσίδα σούπερ μάρκετ δεν έχει προς το παρόν επισημοποιηθεί»

Ας μην βιαζόμαστε, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στο δεύτερο σκέλος αυτής της ιστορίας. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, καμία αγοραπωλησία του κτιρίου σε αλυσίδα σούπερ μάρκετ δεν έχει προς το παρόν επισημοποιηθεί, ενώ ο χαρακτηρισμός του θερινού σινεμά ως διατηρητέου βάσει του νόμου ΥΑ 20768/4198/9-7-1997 – ΦΕΚ 648/Δ/25-7-1997, απαγορεύει την αλλαγή της χρήσης του χώρου του υπαίθριου κινηματογράφου, ακόμα κι αν το υπόλοιπο κτίριο αλλάξει χρήση. Δηλαδή, το θερινό Σινέ ΠΑΛΑΣ προστατεύεται δια νόμου.

Θυμίζουμε εδώ ότι με τον νόμο του 1997 έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέοι 47 υπαίθριοι κινηματογράφοι εντός του λεκανοπεδίου των Αθηνών. Από αυτούς σήμερα, αρκετοί δεν λειτουργούν. Στο ΦΕΚ 648/Δ/25-7-1997 επισημαίνεται ότι «Στα χαρακτηριζόμενα ως διατηρητέα κτίρια απαγορεύεται κάθε αφαίρεση, αλλοίωση ή καταστροφή των επί μέρους αρχιτεκτονικών και διακοσμητικών στοιχείων τους» και ότι «Για οποιαδήποτε οικοδομική εργασία ή επέμβαση στο εξωτερικό και εσωτερικό των διατηρητέων κτιρίων και του περιβάλλοντα χώρου τους καθώς για την τοποθέτηση επιγραφών απαιτείται η έγκριση της Επιτροπής Πολεοδομικού Σχεδιασμού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ).»

Δήμος Αθηναίων

Το θέμα του κινηματογράφου ΠΑΛΑΣ έχει συζητηθεί και στο δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων. Οπως δηλώνει στο ΒΗΜΑ, η Αντιδήμαρχος Αστικής Αναζωογόνησης και Ανθεκτικότητας, Μάρω Ευαγγελίδου: «Οι ιστορικές αίθουσες κινηματογράφων αποτελούν ζωτικό στοιχείο της ταυτότητας της Αθήνας που χαρακτηρίζεται διαχρονικά από ανάμειξη χρήσεων, πολυλειτουργικότητα και ζωντάνια. Το ενδιαφέρον είναι ότι χρήσεις πολιτισμού όπως οι αίθουσες κινηματογράφου ήταν στοιχείο της φυσιογνωμίας ΟΧΙ ΜΟΝΟ του κέντρου της πόλης, αλλά και των γειτονιών της Αθήνας, και άντεξαν αρκετά χρόνια, όπως το Παλάς στο Παγκράτι.

Κάθε σινεμά που κλείνει είναι μια απώλεια για την γειτονιά. Η μαζική «κήρυξη» διατηρητέας της χρήσης πολλών θερινών σινεμά, ήταν μια πρωτοπόρα ενέργεια των Υπουργείων Πολιτισμού και Περιβάλλοντος ήδη από την δεκαετία του 1990, και καλό είναι να επεκταθεί και σε χειμερινά σινεμά. Το Παλλάς της Λεωφόρου Υμηττού, που έχει μεγαλώσει γενιές και γενιές Παγκρατιωτών, από το 1925, αξίζει να διατηρήσει την χρήση του, έστω εν μέρει, αφού λόγω μεγέθους μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Θα ήταν ένας φόρος τιμής στον ιδιοκτήτη του Ματθαίο Πόταγα, που έφυγε από την ζωή στα 94 του, διατηρώντας μέχρις εσχάτων την τεχνική της μπομπίνας, έναντι της ψηφιακής προβολής, αλλά και τον σινεφίλ χαρακτήρα και κοινό.»

Η επιθυμία των ιδιοκτητών για πώληση του κτιρίου όπου στεγάζεται ο κινηματογράφος Σινέ ΠΑΛΑΣ, μαρτυρά ότι ο χειμερινός κινηματογράφος επί της Υμηττού στο Παγκράτι θα αποχαιρετήσει αργά ή γρήγορα τη συνοικία που το αγάπησε. Κανείς δεν μπορεί να αντιταχθεί στην ιδιωτική βούληση. Ο θερινός, ωστόσο, στην ταράτσα είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Και σούπερ μάρκετ να δημιουργηθεί εντός του κτιρίου, η διατηρητότητα του υπαίθριου κινηματογράφου τον καθιστά αναπόσπαστο τμήμα του κτιρίου, χωρίς αλλαγές που θα αλλοιώνουν τον χαρακτήρα του.

Χρονικό

Ας δούμε όμως λίγο την ιστορία του χειμερινού κινηματογράφου ΠΑΛΑΣ: το σινεμά δημιουργήθηκε το 1925 από τον πατέρα και τους θείους του Ματθαίου Πόταγα, ο οποίος ανέλαβε τη γενική διεύθυνση το 1953, διατηρώντας τη μέχρι το τέλος. Η art deco διακόσμηση του είναι εμπνευσμένη από τον αρχιτέκτονα του μεσοπολέμου, Βασίλειο Κασσάνδρα, ο οποίος ανακατασκεύασε την αίθουσα με δικά του αρχιτεκτονήματα το 1935. Ο κινηματογράφος γνώρισε ημέρες αίγλης αλλά τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε προβλήματα συντήρησης και τεχνικού εκσυγχρονισμού.

Η ανάληψη της λειτουργίας του από τον Μιχάλη Ζέη και τη Μαρία Λυσικάτου (λειτουργούν και το Τριανόν στην Κοδριγκτώνος) οδήγησε στην ανακαίνιση και τον εσυγχρονισμού του θερινού, καθώς και στην εκπόνηση μελέτης για την ανακαίνιση και την επαναλειτουργία του χειμερινού σινεμά που παρουσίαζε ζητήματα πολυτέλειας εντός του χώρου του (έλλειψη καθισμάτων) αλλά και ασφάλειας στη στέγη του (επικίνδυνη διάβρωση). Ωστόσο η κοστοβόρα πρόταση ανακαίνισης, ύψους σχεδόν 1,5 εκατομμυρίων ευρώ, ανάγκασε τους νέους διαχειριστές να αφήσουν το σχέδιο στην άκρη, καθώς η συνεχιζόμενη την περίοδο εκείνη, πανδημία του κορονοϊού, έδειχνε ότι η χειμερινή αίθουσα δύσκολα θα ξεπερνούσε την κρίση. Εντούτοις ο θερινός κινηματογράφος είχε μια άλλη δυναμική, γι’ αυτό και η αισιόδοξη επανεκκίνιση του.

Οι ιδιοκτήτες του ακινήτου όμως, επιθυμούν την εκμετάλλευσή του κι αυτό είναι δεδομένο όπως και οι συζητήσεις για την πώλησή του. Η υπαίθρια αίθουσα επί του παρόντος, παραμένει κλειστή λόγω τεχνικών θεμάτων. Και για την ώρα, δεν υφίσταται καμία επίσημη ειδοποίηση από τους ιδιοκτήτες που να αφορά είτε πώληση είτε ενοικίαση του ακινήτου ή οποιαδήποτε επίσημη συμφωνία με τη Lidl, σύμφωνα με τον Μιχάλη Ζέη.

Σινέ Αλεξάνδρα Καλλιθέα

Κι ενώ αναρωτιόμαστε τι θα φέρει το μέλλον για το Παλάς του Παγκρατίου, οι διαχειριστές του χειμερινού κινηματογράφου Αλεξάνδρα Digital Cinema στην Καλλιθέα ενημέρωσαν πριν από δύο 24ωρα, μέσω των social media ότι την Τετάρτη 24 Απριλίου θα είναι η τελευταία ημέρα λειτουργίας του σινεμά, καθώς ο ιδιοκτήτης του χώρου δεν ανανέωσe τη σύμβαση τους. «Πήραμε στα χέρια μας τον κινηματογράφο το 2015 και τον λειτουργήσαμε για 9 χρόνια προσπαθώντας να φανούμε αντάξιοι των προσδοκιών σας και πιστεύουμε ότι τιμήσαμε την εμπιστοσύνη σας. Δεν γνωρίζουμε τι μέλλον θα έχει η Αλεξάνδρα, ίσως έφτασε η στιγμή να κλείσει και ο τελευταίος χειμερινός κινηματογράφος της Καλλιθέας.», αναφέρεται στην ανακοίνωση. Άλλος ένας κινηματογράφος που θα σιωπήσει;

Cine Paris

Στα καλά νέα της χρονιάς του 2024, σημειώνουμε το εκ νέου άνοιγμα του θερινού σινεμά Cine Paris στην οδό Κυδαθηναίων, στην Πλάκα, που παρέμεινε κλειστό για τέσσερα χρόνια, από το καλοκαίρι του 2020 ως σήμερα. Η πλακιώτικη γειτονιά αναβαθμίζεται, καθώς το χαρακτηρισμένο ως νεότερο μνημείο, ακίνητο, όπου βρίσκεται ο υπαίθριος κινηματογράφος και παλιότερα λειτουργούσε εντός του κτιρίου το κέντρο διασκέδασης ‘’Ζυγός’’, είναι τώρα στην ιδιοκτησία του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος Στέλιος Χατζηιωάννου. Στο κτίριο στεγάζεται πλέον το συνεδριακό κέντρο με την επωνυμία Stelios Foundation Conference Hall και φυσικά το διατηρητέο Cine Paris με την ακαταμάχητη θέα στην Ακρόπολη.

Η ομάδα του Cinobo που ανέλαβε πρόσφατα τη διαχείριση και τον προγραμματισμό του χειμερινού κινηματογράφου Όπερα (Cinobo Όπερα) και διαχειρίζεται ακόμα τα θερινά «Cine Αλεξάνδρα” και «Σινέ Φλερύ” και το χειμερινό «Αλεξάνδρα Europa Cinemas”, ανέλαβε και την επαναλειτουργία του Cine Paris. Ο χρόνος μετράει πλέον αντίστροφα για το άνοιγμα του ιστορικού θερινού στην καρδιά της Πλάκας από τα μέσα Μαϊου και έπειτα.

Μετά το «λουκέτο» στον κινηματογράφο ΙΝΤΕΑΛ τον Δεκέμβριο του 2023, όταν ο ξενοδοχειακός όμιλος Mitsis Hotels ανέλαβε την αναμόρφωση, ανακαίνιση, τον εκσυγχρονισμό και την εκμετάλλευση του Μεγάρου Σλήμαν-Μελά, όπου στεγάζεται το ΙΝΤΕΑΛ, από τον ΕΦΚΑ, περιμένουμε να δούμε τι θα φέρει το μέλλον για τις κινηματογραφικές αίθουσες της Αθήνας, οι οποίες ανοιγοκλείνουν μέσω της ιδιωτική πρωτοβουλίας.

Αν σας αρέσει το σινεμά, ακούστε το σινεφίλ podcast του Βήματος «Σινεμά στη σέντρα».