Την κοινή γνώμη της χωράς μας απασχολεί εσχάτως η μεγαλύτερη διαρροή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που έγινε ποτέ από το δημόσιο στην Ελλάδα.
Η διαρροή διαπιστώθηκε όταν Έλληνες πολίτες κάτοικοι εξωτερικού έλαβαν μαζικά την ίδια χρονική περίοδο ηλεκτρονικό μήνυμα αλληλογραφίας από Ελληνίδα, ευρωβουλευτή στην ηλεκτρονική τους διεύθυνση, την οποία ουδέποτε της είχαν γνωστοποιήσει όπως και κανένα άλλο προσωπικό τους δεδομένο.
Αυτοί οι συμπολίτες μας είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Είχαν εγγραφεί στην ειδική εφαρμογή του ΥΠΕΣ η οποία είχε προβλεφθεί από τον ν.4648 / 2019 και η οποία υλοποιήθηκε με την απόφαση 27336/2020 του αρμοδίου υπουργού.
Δηλαδή οι συμπολίτες μας οι οποίοι διαβίβασαν στο δημόσιο τα προσωπικά τους δεδομένα, με αποκλειστικό σκοπό να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα και να διατηρήσουν και με αυτόν τρόπο άρρηκτη την σχέση τους με την χώρα τους, είδαν αυτά να βρίσκονται στην κατοχή κάποιου άλλου προσώπου, χωρίς να έχουν δώσει ποτέ την συγκατάθεση τους και για τελείως διαφορετικό σκοπό από αυτόν που επεδίωκαν, όταν τα εμπιστεύτηκαν στο ΥΠΕΣ, δηλαδή στο δημόσιο.
Αυτή η διαρροή δεν διενεργήθηκε από κάποια πλατφόρμα εμπορικού σκοπού, αλλά από το δημόσιο, τα όργανα του οποίου έχουν ως αποστολή την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.
Επειδή ακουστήκαν στον δημόσιο διάλογο κάποιες απόψεις οι οποίες αποσκοπούν στο να υποβαθμίσουν το ζήτημα καλό είναι να υπενθυμίσουμε τα εξής:
- Η προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα τυγχάνει πλέον μιας ομοιόμορφης και εναρμονισμένης αντιμετώπισης στην ΕΕ, με την υιοθέτηση του κανονισμού 679/2016, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 288 της Συνθήκης για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του άρθρου 16 της Συνθήκης της Λισαβώνας και του άρθρου 8 της Χάρτας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. Αυτό το πλέγμα προστασίας της ευρωπαϊκής νομοθεσίας καταδεικνύει το πόσο σημαντική είναι η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αποτελεί ουσιαστικά ένα σημαντικό βήμα για την ένταξη τους στον σκληρό πυρήνα των ατομικών δικαιωμάτων που χρήζουν αυξημένης προστασίας.
- Στην χώρα μας και πριν ακόμα την ψήφιση του ν.4624/2019 και την εναρμόνιση της με την ευρωπαϊκή νομοθεσία , ψηφίστηκε το άρθρο 9Α του Συντάγματος, αναγνωρίζοντας την υποχρέωση της ελληνικής πολιτείας για την προάσπιση των προσωπικών δεδομένων και σε συνταγματικό επίπεδο. Η συνταγματική προστασία που παρέχει ο Έλληνας νομοθέτης, σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή προστασία, καταδεικνύει την επιτακτική ανάγκη διασφάλισης της ιδιωτικής ζωής και του απορρήτου της ταχυδρομικής και ηλεκτρονικής επικοινωνίας.
- Πλέον υπάρχει μια σημαντική καινοτομία που εισήγαγε ο ΓΚΠΔ: Καταργήθηκε το προηγούμενο σύστημα προληπτικού ελέγχου δηλώσεων και αδειών από την Εποπτική Αρχή και ορθά μετατέθηκε η ευθύνη και το βάρος απόδειξης της συμμόρφωσης στους ίδιους τους υπόχρεους (άρθρα 24-27, 82, 83).
- Επειδή ακούστηκαν στον δημόσιο διάλογο καινοφανείς απόψεις, ότι θα έπρεπε όλοι μας να λαμβάνουμε email η sms κατά την προεκλογική περίοδο και εάν δεν μας αρέσει ο αποστολέας ή τo μήνυμα, να ζητούμε να μην λαμβάνουμε πλέον, οφείλουμε να επισημαίνουμε ότι οι απόψεις αυτές δεν συνάδουν με την Απόφαση 9/2023 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, που ορίζει τις προϋποθέσεις για τον σύννομο τρόπο πολιτικής επικοινωνίας.
- Η απάντηση του μέλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στους θιγομένους συμπολίτες μας που ασκήσαν το δικαίωμα του άρθρου 15 του ΓΚΠΔ, για το δικαίωμα πρόσβασης – μια ακόμα καινοτομία του ΓΚΠΔ — περισσότερες απορίες δημιούργησε παρά έλυσε: Με ποιον τρόπο τα προσωπικά δεδομένα των συμπολιτών μας, τα οποία τηρούσε το ΥΠΕΣ για συγκεκριμένο σκοπό, βρέθηκαν στην κατοχή ενός κομματικού στελέχους, όπως η ίδια η ευρωβουλευτής ισχυρίζεται;
Η διαδικασία αναζήτησης της αλήθειας για την διαρροή των mail των αποδήμων μας είναι μόνο στην αρχή. Έχει ήδη κατατεθεί ομαδική αγωγή κατά του ελληνικού δημοσίου, υπάρχει σε εξέλιξη αυτεπάγγελτη εισαγγελική έρευνα η οποία θα αποδώσει ευθύνες σε συγκεκριμένα πρόσωπα, και τέλος είναι σε εξέλιξη η έρευνα της αρμόδιας Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
Ο κύριος Θωμάς Ευάγγ. Στάικος είναι Δικηγόρος, L.L.M.
