Νοσοκομείο Αττικόν, πρωί (μιας οποιαδήποτε) καθημερινής. Η είσοδος προς μία από τις βασικές παθολογικές πτέρυγες είναι ανοικτή (σε αντίθεση με άλλες) και η πρόσβαση σχετικώς ελεύθερη. Στον μακρύ διάδρομο έξω από τους θαλάμους είναι στοιχισμένες στη σειρά κάμποσες επικουρικές κλίνες.

Η μία ακριβώς μετά την άλλη σε όποιον τοίχο είναι ελεύθερος. Όχι άδειες φυσικά, κατειλημμένες στο σύνολό τους από ασθενείς. Οροί και τραπεζάκια καταλαμβάνουν λίγα ακόμη τετραγωνικά εκατοστά από τον χώρο αριστερά τους.

Οι εικόνες επαληθεύουν τις πληροφορίες που είχε ήδη συλλέξει το Βήμα συνομιλώντας με διαφορετικές πηγές από τον νοσοκομειακό κλάδο.

Επικρατεί σχετική ησυχία. Κάποιοι ξεκουράζονται μόνοι, άλλοι συνομιλούν χαμηλόφωνα μεταξύ τους για διάφορα ή ασχολούνται με το κινητό για να ξοδέψουν την ώρα τους. Τους υπόλοιπους τους περιποιούνται οι συνοδοί τους. Το προσωπικό του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στο Χαϊδάρι εργάζεται αδιάκοπα προσπαθώντας να εξυπηρετήσει τις αυξημένες ανάγκες που προκύπτουν διαρκώς.

Μολονότι η πόλωση διαρκείας και η σφοδρότατη διαμάχη κυβέρνησης – αντιπολίτευσης για τα απογευματινά χειρουργεία με το προκαθορισμένο χρηματικό αντίτιμο έχουν μονοπωλήσει την κουβέντα για την Υγεία, με εκατέρωθεν πυρά είτε εντός είτε εκτός Βουλής, τα μεγάλα νοσηλευτικά ιδρύματα, ιδίως στην Αττική, δουλεύουν ολημερίς πασχίζοντας ν’ αντιμετωπίσουν τον αυξημένο αριθμό περιστατικών περίθαλψης δεκάδων ασφαλισμένων.

Είναι αναπόφευκτο ο βαθμός δυσκολίας στη διαχείρισή τους ν’ αυξάνεται όσο οι ελλείψεις δεν καλύπτονται και τα κενά παραμένουν απλήρωτα. Το έμψυχο δυναμικό των νοσοκομείων και τα συνδικαλιστικά όργανα των εργαζομένων, με θεσμικές ή και μη πρωτοβουλίες, έχει αναδείξει κατά καιρούς τις αναλγησίες του συστήματος: τα υπαρκτά ράντζα που εγκαθίστανται εκτός θαλάμων προς εξυπηρέτηση των ασθενών είναι ένα από αυτά.

Τα βασικά αίτια ενός άλυτου προβλήματος

Το φαινόμενο δεν είναι, σε καμία περίπτωση, σημερινό. Είναι όμως φαινόμενο που χρήζει σταθερής ανάδειξης, κυρίως όμως κατάλληλης αντιμετώπισης μήπως στο τέλος βρεθεί λύση. Πόσο μάλλον από τη στιγμή που, σύμφωνα με διαδοχικές μαρτυρίες πολιτών, η αύξηση των κρεβατιών στους διαδρόμους είναι το τελευταίο διάστημα τόσο μεγάλη που αφενός δυσχεραίνει το έργο γιατρών – νοσηλευτών αφετέρου μειώνει τις απαιτούμενες υπηρεσίες φροντίδας προς τους πάσχοντες.

Πηγές από τον ιατρικό κλάδο του ΕΣΥ ανέλυσαν στο Βήμα το τι και το πώς. Το πρόβλημα αφορά κατά βάση τα νοσοκομεία κορμού που καλούνται να υποδεχθούν έναν τεράστιο όγκο περιστατικών τις ημέρες των εφημεριών τους (και όχι μόνο) με συνέπεια την επομένη αυτών ασθενείς να νοσηλεύονται εκτός δωματίων.

Όπως στελέχη που βιώνουν την κατάσταση εκ των έσω μάς εξήγησαν, σκαλίζοντας το περίβλημα και πηγαίνοντας προς τον πυρήνα του προβλήματος, ορισμένοι βασικοί λόγοι εξαιτίας των οποίων το σύστημα «φρακάρει» διαρκώς είναι:

  • η διαχείριση ορισμένων περιπτώσεων από την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας δεδομένου πως αποστέλλονται για εισαγωγή και νοσηλεία ασθενείς που θα ήταν εφικτό να έχουν αντιμετωπιστεί με επάρκεια σε Κέντρα Υγείας εντός Αττικής ή στην Περιφέρεια. Λείπουν όμως χέρια.
  • το ΕΚΑΒ δεν μπαίνει εύκολα στη διαδικασία δεύτερων σκέψεων και, από εμπιστοσύνη κατά βάση, επιλέγει ν’ απευθυνθεί αυτομάτως στα μεγάλα νοσηλευτικά ιδρύματα για τη διακομιδή ασθενών που έχουν καλέσει το 166 και χρειάζονται περίθαλψη.
  • το γεγονός πως παραμένουν υποχρεωτικά κενές κάποιες κλίνες σε θαλάμους προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για ασθενείς μετά από προγραμματισμένα χειρουργεία με αποτέλεσμα να μην είναι διαθέσιμες για νέα περιστατικά.

Ποια νοσοκομεία επιστρατεύουν ράντζα

Το Αττικόν είναι, ομολογουμένως, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο μεγεθυντικός φακός ενός αποδυναμωμένου συστήματος Υγείας, της ελαττωματικής αυτής κατάστασης. Εκτός του ότι είναι πανεπιστημιακό, άρα περικλείει όλες τις ειδικότητες, εξυπηρετεί καθ’ ολοκληρία τη δυτική Αττική. Καλείται δηλαδή να βρίσκεται μονίμως σε εγρήγορση.

Το Γεώργιος Γεννηματάς στη Μεσογείων ακολουθεί από κοντά. Εκεί ενίοτε το φορείο δεν χωρά να περάσει από τον αυξημένο αριθμό κρεβατιών στους διαδρόμους, ειπώθηκε χαρακτηριστικά στο Βήμα από εργαζόμενο του νοσοκομείου. Είναι αυτές στιγμές κατά τις οποίες η απελπισία υπερισχύει κάθε άλλου συναισθήματος, σε ορισμένες περιστάσεις ισοπεδώνει δε την αξιοπρέπεια. Όλων, τόσο προσωπικού όσο και ασθενών.

Η φωτογραφία που εξασφαλίστηκε από τη Β’ Παθολογική του Κτηρίου 2 με το ράντζο σχεδόν στο ύψος του πατώματος και τον ασθενή να κρατά το κεφάλι του αποτυπώνει πρόδηλά την απογοητευτική κατάσταση που επικρατεί.

Ο Ευαγγελισμός και το Γενικό Κρατικό Νίκαιας αποτελούν άλλα παρακλάδια του ίδιου καθεστώτος υπερφόρτωσης. Το Σισμανόγλειο στο Μαρούσι συμπληρώνει από κοντά κι αυτό την ίδια λίστα.

«Για 24 ώρες σε φορεία, ούτε καν σε ράντζα»

«Ο μεγαλύτερος φόρτος περιστατικών στα νοσοκομεία της Αθήνας προκαλείται εξαιτίας των λειτουργικών προβλημάτων που έχουν πάρα πολλά νοσοκομεία της Περιφέρειας με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί πολύ ο όγκος και από επείγοντα και από τακτικά περιστατικά» ομολογεί στο Βήμα, επιβεβαιώνοντας το ρεπορτάζ, ο γεν. γραμματείας της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος Πάνος Παπανικολάου.

Κατά τον νευροχειρουργό, καθηγητή Ιατρικής και διευθυντής ΕΣΥ στο Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας, άρα με ιδία αντίληψη, συμβαίνει «το ακόμα πιο απαράδεκτο φαινόμενο να μένουν ασθενείς εικοσιτετράωρα σε φορεία, ούτε καν σε ράντζα, μέχρι να διακινηθούν προς τα τμήματα». Όπως επεσήμανε το «μεδούλι» του προβλήματος είναι, αναμφίβολα, η υποστελέχωση των νοσοκομείων με αποτέλεσμα να προκαλείται μεταξύ άλλων «μια μεγάλη καθυστέρηση στη διακίνηση των έκτακτων περιστατικών από το Τμήμα Επειγόντων προς τις κλινικές».

Τι ισχύει σε άλλα νοσοκομεία

Αντίθετα τέτοια εικόνα, με παραταγμένα ράντζα στη σειρά, δεν θα απαντηθεί σε μικρότερης εμβέλειας νοσοκομεία (Ιπποκράτειο, Ερυθρός Σταυρός, Σωτηρία κ.α). Σ’ αυτά η κατάσταση είναι αρκετά πιο ελεγχόμενη, παραδέχονται άνθρωποι του ιατρικού προσωπικού, και ο χειρισμός είναι εκ των πραγμάτων πολύ πιο βολικός.

Δεν προσφέρουν, άλλωστε, όλες τις ειδικότητες κι εφημερεύουν ταυτόχρονα με άλλα νοσοκομεία της ίδιας δυναμικής, με αποτέλεσμα να ευνοείται ο απαιτούμενος διαμερισμός των εκάστοτε περιστατικών. Κι αν, ενδεχομένως προκύψει ανάγκη για επικουρικές κλίνες, θα φροντίσουν να τη διευθετήσουν σχετικά γρήγορα.

«Υπερεργασία και ετεροαπασχόληση»

Η μία εκδοχή βέβαια δεν αναιρεί την άλλη, την επικρατούσα στα μεγάλα νοσοκομεία της Αττικής. Γι’ αυτό και ο κ. Παπανικολάου έθεσε ως μοναδική διέξοδο από τον πολλαπλασιασμό των ράντζων την κάλυψη όλων των κενών θέσεων που αφορούν τους μόνιμους ειδικευμένους γιατρούς και «αυτή τη στιγμή είναι πάνω από 6000». Οι αντίστοιχες στο υπόλοιπο προσωπικό των νοσοκομείων είναι «πάνω από 35.000».

Αποφόρτιση, κατά τον ίδιο, θα προσέφερε επίσης «η ενίσχυση και όχι η αποσάθρωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας», διότι ανέδειξε κι αυτός ότι «ορισμένα περιστατικά δεν θα χρειαζόταν καν να έρθουν στα τμήματα επειγόντων των νοσοκομείων και να προσθέσουν φόρτο. Παράδειγμα στο λεκανοπέδιο πολλά Κέντρα Υγείας θα έπρεπε να είναι σε 24ωρη εφημερία με την κατάλληλη στελέχωση έτσι ώστε κάποια περιστατικά ν’ αντιμετωπίζονται εκεί αν δεν έχει διαγνωστεί σοβαρό πρόβλημα».

Διαφορετικά, κατέληξε ο γεν. γραμματέας της Ομοσπονδίας, «θα συνεχιστούν η εντατική υπερεργασία και η ετεροαπασχόληση. Όταν δηλαδή στα περιφερειακά νοσοκομεία δίνεται εντολή, όπως προσφάτως στο νοσοκομείο Ρεθύμνου από τον διοικητή στον παιδίατρο να κάνει τον παθολόγο. Πρόκειται για τριτοκοσμικές καταστάσεις που γυρίζουν την Ιατρική δεκαετίες πίσω».

Αναζητείται, δηλαδή, η κανονικότητα. Προκειμένου να γιορτάζεται όπως της αρμόζει στις 7 Απριλίου κάθε έτους και η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας.