Στον σύγχρονο κόσμο μας το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιβάλλοντα όπου «βασιλεύει» η φωτορύπανση. Και αυτό το τόσο έντονο τεχνητό νυχτερινό φως των πόλεων «εγκυμονεί» εγκεφαλικά επεισόδια καθώς συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων που επιδρούν αρνητικά στην ομαλή ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Αυτό έδειξε μια νέα μεγάλη κινεζική μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Stroke» της Αμερικανικής Ενωσης για τα Εγκεφαλικά Επεισόδια.

Από τις πρώτες μελέτες του είδους

Παρότι προηγούμενες μελέτες είχαν συνδέσει την αυξημένη έκθεση στο τεχνητό φως των πόλεων τη νύχτα με ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων, η νέα μελέτη είναι μια από τις πρώτες που εξερευνούν τη σχέση μεταξύ της έκθεσης στη φωτορύπανση και του κινδύνου συγκεκριμένα για εγκεφαλικό επεισόδιο.

«Παρότι έχει γίνει πρόοδος στη μείωση των «παραδοσιακών» παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου όπως είναι το κάπνισμα, η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες στην προσπάθεια μείωσης της παγκόσμιας επίπτωσης των καρδιαγγειακών νοσημάτων» ανέφερε o Ζιάν-Μπινγκ Γουάνγκ, εκ των συγγραφέων της μελέτης, ερευνητής στο Τμήμα Δημόσιας Υγείας και στο Τμήμα Ενδοκρινολογίας του Νοσοκομείου Παίδων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Zhejiang και του Εθνικού Κέντρου Κλινικής Ερευνας για την Παιδική Υγεία στη Χανγκζού της Κίνας.

Διερεύνηση δεκάδων χιλιάδων ατόμων

Για να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές μελέτησαν δεδομένα σχετικά με 28.302 ενηλίκους. Η έκθεση στο εξωτερικό νυχτερινό φως αξιολογήθηκε με βάση δορυφορικές εικόνες που χαρτογραφούσαν τη φωτορύπανση. Οι περιπτώσεις εγκεφαλικών επεισοδίων επιβεβαιώθηκαν μέσω των ιατρικών φακέλων των ασθενών.

Η ανάλυση διεξήχθη από το 2015 ως το 2021 και περιέλαβε ενηλίκους που δεν είχαν στο παρελθόν διαγνωσθεί με καρδιαγγειακή νόσο οι οποίοι ζούσαν στη Νίνγκμπο, μια βιομηχανική πόλη και μεγάλο λιμάνι στην ανατολική ακτή της Κίνας με πληθυσμό άνω των 8,2 εκατομμυρίων κατοίκων. Ο μέσος όρος ηλικίας των συμμετεχόντων ήταν τα 62 έτη και περίπου το 60% εξ αυτών ήταν γυναίκες. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν ως και επί έξι έτη για πιθανή εμφάνιση καρδιαγγειακού νοσήματος, ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου και αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου.

«Εκρηξη» του… φωτεινού κινδύνου

Με βάση τα ευρήματα, από το σύνολο των συμμετεχόντων 1.278 άτομα παρουσίασαν καρδιαγγειακό νόσημα, συμπεριλαμβανομένων 777 περιπτώσεων ισχαιμικού (εξαιτίας θρόμβου) εγκεφαλικού επεισοδίου και 133 περιπτώσεων αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου.

Από την ανάλυση προέκυψε ότι τα άτομα που είχαν τα υψηλότερα επίπεδα έκθεσης στο φως της πόλης της νύχτα αντιμετώπιζαν 43% αυξημένο κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού νοσήματος σε σύγκριση με όσους είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα έκθεσης στο νυχτερινό τεχνητό εξωτερικό φως.

«Ενοχη» και η ρύπανση του περιβάλλοντος

Μεγάλο «εχθρό» της υγείας του εγκεφάλου φάνηκε επίσης να αποτελεί και η ρύπανση του περιβάλλοντος, σύμφωνα με τη μελέτη. Συγκεκριμένα, όπως έδειξαν τα αποτελέσματα, τα άτομα που είχαν τα υψηλότερα επίπεδα έκθεσης στα μικροσωματίδια ΡΜ2,5 της ατμόσφαιρας (τα οποία εκλύονται κατά κύριο λόγο από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων αλλά και από την καύση ξύλου) αντιμετώπιζαν αυξημένο κατά 41% κίνδυνο εμφάνισης αγγειακής νόσου του εγκεφάλου σε σύγκριση με όσους είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα έκθεσης στα ΡΜ2,5.

Επιπλέον όσοι είχαν τα υψηλότερα επίπεδα έκθεσης σε μικροσωματίδια ΡΜ10 (σωματίδια μεγαλύτερης διαμέτρου που προέρχονται κατά κύριο λόγο από τη σκόνη και τον καπνό) είχαν 50% αυξημένο κίνδυνο αγγειακής νόσου του εγκεφάλου σε σχέση με εκείνους που είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα έκθεσης στα συγκεκριμένα μικροσωματίδια της ατμόσφαιρας.

Παράλληλα οι συμμετέχοντες με την υψηλότερη έκθεση σε οξείδια του αζώτου (εκπομπές από αυτοκίνητα, φορτηγά και λεωφορεία, βιομηχανικές μονάδες κ.α.) αντιμετώπιζαν αυξημένο κατά 31% κίνδυνο για αγγειακή νόσο του εγκεφάλου σε σύγκριση με όσους είχαν τη χαμηλότερη έκθεση σε αυτούς τους ατμοσφαιρικούς ρύπους.

Ο συνδυασμός που πλήττει τον εγκέφαλο

Επιπρόσθετη ανάλυση η οποία περιέλαβε τόσο τη φωτορύπανση τη νύχτα όσο και την ατμοσφαιρική ρύπανση έδειξε ότι οι συσχετίσεις με τον αυξημένο κίνδυνο αγγειακής νόσου του εγκεφάλου συνέχιζαν να είναι ισχυρές – εκτός από την περίπτωση του ισχαιμικού εγκεφαλικού.

Μειώστε την έκθεση στο τεχνητό φως

«Η μελέτη μας μαρτυρεί ότι τα υψηλότερα επίπεδα έκθεσης στο εξωτερικό τεχνητό φως τη νύχτα αποτελεί πιθανό παράγοντα κινδύνου αγγειακής εγκεφαλικής νόσου» σημείωσε ο Γουάνγκ και προσέθεσε ότι «με βάση τα ευρήματα, συστήνουμε στον πληθυσμό και ιδίως σε όσους ζουν σε αστικά κέντρα, να προσπαθήσουν να μειώσουν την έκθεσή τους στο τεχνητό φως τη νύχτα προκειμένου να προστατευθούν από την πιθανή επιβλαβή επίδρασή του».

Απορρύθμιση του «εσωτερικού ρολογιού» του οργανισμού

Οι τεχνητές πηγές φωτός περιλαμβάνουν το φθορίζον φως, τις λυχνίες πυρακτώσεως καθώς και τα φώτα LED. Η συνεχής έκθεση σε αυτές τις πηγές φωτός τη νύχτα μπορεί να καταστείλει την παραγωγή μελατονίνης, της ορμόνης που προάγει τον ύπνο, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να διαταράξει το εσωτερικό «ρολόι» του οργανισμού, τον κιρκαδικό ρυθμό και να οδηγήσει σε προβλήματα ύπνου. Τα άτομα που παρουσιάζουν προβλήματα στον ύπνο αντιμετωπίζουν αυξημένες πιθανότητες για καρδιαγγειακά νοσήματα μακροπρόθεσμα. «Χρειάζεται να αναπτύξουμε αποτελεσματικότερες προληπτικές στρατηγικές προκειμένου να μειώσουμε τις αρνητικές επιδράσεις στην υγεία που μπορούν να έχουν περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το φως και η ατμοσφαιρική ρύπανση, κυρίως σε ό,τι αφορά τους ανθρώπους που ζουν στις πιο πυκνοκατοικημένες και επιβαρυμένες από ατμοσφαιρική ρύπανση περιοχές του πλανήτη» κατέληξε ο δρ Γουάνγκ.