Ελίνα Ψύκου, τι αναζητάς με τα «Αδέσποτα κορμιά»;

Μετά από σχεδόν είκοσι ταραγμένες ημέρες που προκάλεσαν σφοδρές επικρίσεις και αντιπαραθέσεις, παρεμβάσεις θεσμικών φορέων, οι οποίες περιλάμβαναν από απάντηση του Υφυπουργού αρμόδιου για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Χρίστου Δήμα, σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του κόμματος Νίκη, Κομνηνού Δελβερούδη, έως και ανταλλαγή επιστολών μεταξύ του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλόθεου και της γενικής διευθύντριας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ελίζ Ζαλαντό, με αιχμή του δόρατος την έγκυο Παναγία ως εσταυρωμένη στην προωθητική αφίσα του, και εν τέλει την επιτυχημένη παγκόσμια «πρώτη» του στο διαγωνιστικό τμήμα του 26^ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης με ισχυρά αστυνομικά μέτρα προστασίας, λόγω του φόβου επεισοδίων, το πολυσυζητημένο ντοκιμαντέρ της Ελίνας Ψύκου, «Αδέσποτα κορμιά», παίρνει το δρόμο του για τις αίθουσες.

Ιστορίες ζωής και θανάτου με επίκεντρο το σώμα

Έμπειρη σκηνοθέτρια, σεναριογράφος και παραγωγός με δύο ταινίες μυθοπλασίας στη φιλμογραφία της, την Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά (2013 )και τον Γιο της Σοφίας (2017), που φέρουν κοινωνιολογική ματιά, η Ψύκου περνά πρώτη φορά στο ντοκιμαντέρ ξανά με το βλέμμα στραμμένο στην κοινωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις αντιφάσεις της, τους τρόπους με τους οποίους η αυτοδιάθεση και η ελευθερία του σώματος, της ανθρώπινης ύπαρξης δεν είναι δεδομένη ακόμα και στις ευνομούμενες χώρες της Ευρώπης. Η ίδια ακολουθεί κατά πόδας μεταξύ χωρών, διαφορετικές γυναίκες που επιζητούν, για δικούς τους λόγους η καθεμιά, είτε να εξασφαλίσουν την άμβλωση, είτε την εξωσωματική γονιμοποίηση, είτε την ευθανασία. Ιστορίες ιδωμένες πολυπρισματικά που φέρνουν τις αντίθετες απόψεις σε διάλογο, με αιχμή του δόρατος τις θεσμικές αντιφάσεις και το συγκεχυμένο δημοκρατικό πρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Καμία ανάγκη για πρόκληση, καμία βλασφημία -τι σημαίνει άλλωστε αυτό;- μόνο η ανάγκη προάσπισης έκφρασης, αυτονομίας και αυτοδιάθεσης».

Ας μη μείνουμε όμως στη συζήτηση γύρω από την αφίσα, για την οποία η Ελίνα Ψύκου δήλωσε πως «συμπυκνώνει εικαστικά την αντίφαση του σύγχρονου δυτικού κόσμου ως προς την αντιμετώπιση βασικών ατομικών δικαιωμάτων». Κατά τα λεγόμενα της ίδιας, η αφίσα δεν αποτελεί «Καμία ανάγκη για πρόκληση, καμία βλασφημία -τι σημαίνει άλλωστε αυτό;- μόνο η ανάγκη προάσπισης έκφρασης, αυτονομίας και αυτοδιάθεσης. Αν αυτά είχαν διασφαλιστεί ως δεδομένα, η ταινία αυτή μπορεί να μην υπήρχε, σίγουρα πάντως δεν θα υπήρχε η προσπάθεια να λογοκριθεί η αφίσα της». Λίγο πριν την απονομή των βραβείων και τη λήξη του 26^ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ρωτάμε τη σκηνοθέτη ποια ανάγκη την έβγαλε στους δρόμους της Ευρώπης για να αναδείξει το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, στην ελευθερία του σώματος; Η Ελίνα Ψύκου μας μιλάει για τη ζωή και το θάνατο, το δικαίωμα του ανθρώπου στη σωματική αυτονομία στην Ευρώπη του σήμερα.

Αστυνομία, αντιδράσεις, σύγχυση, βία

Πώς αισθάνεσαι που οι δύο προβολές του ντοκιμαντέρ σου στο φεστιβάλ έγιναν υπό αυστηρά αστυνομικά μέτρα και μετά από τα βίαια επεισόδια στη Θεσσαλονίκη, με αποκορύφωμα την επίθεση κατά δύο queer ατόμων στην πλατεία Αριστοτέλους;

Η παρουσία της αστυνομίας δεν συνάδει με μια προβολή ταινίας. Στην πρώτη προβολή, στο Ολύμπιον, όλα ήταν λίγο πιο θαμπά, γιατί ακόμα δεν είχα συνειδητοποιήσει τι γίνεται, αλλά στη δεύτερη προβολή, ήμουν πιο συνειδητοποιημένη. Είναι πολύ άβολο να αισθάνεσαι ότι μια προβολή ταινίας γίνεται υπό την προστασία της αστυνομίας και αστυνομοκρατούμενη. Δεν μου αρέσει καθόλου αυτό. Και φυσικά είναι κάτι στο οποίο συναίνεσα να συμβεί, δεν είναι ότι έγινε χωρίς την συμφωνία μου, είμαι κι εγώ μέρος αυτής της συνθήκης, δεν πάω να βγάλω τον εαυτό μου απ’ έξω από αυτή. Συναίνεσα γιατί ήταν για μένα πάρα πολύ σημαντικό να γίνουν οι προβολές και να μην διακοπούν. Ήταν σημαντικό, όχι σε προσωπικό επίπεδο επειδή είναι η ταινία μου, αλλά σε πολιτικό επίπεδο επειδή δεν πρέπει να διακοπεί μια προβολή.

Ενέχει, όμως, αυτή η συνθήκη μία αντίφαση. Από τη μία πλευρά είναι ο φόβος και από την άλλη πλευρά, ο μόνος τρόπος για να ελέγξεις τον φόβο, είναι ένας άλλος έλεγχος. Ναι, αυτό συνιστά μια τεράστια σύγχυση και αντίφαση, όπως είπα πριν, που νομίζω ότι αντικατοπτρίζει και τη σύγχυση και την αντίφαση της εποχής μας, τη σύγχυση στην οποία βρίσκεται όλος ο κόσμος. Όλες αυτές οι αντιδράσεις, που βίωσα εγώ προσωπικά, αλλά και ο Νίκος Πάστρας (σ.σ. σχεδίασε τους τίτλους και την αφίσα) – από τα σχόλια και τις λεκτικές επιθέσεις μέχρι τα φασιστικά καλέσματα, που είχαν σαν αποτέλεσμα τη διεξαγωγή των προβολών με μέτρα ασφαλείας – δείχνουν πραγματικά την κατάσταση στην οποία είναι ο κόσμος, ο οποίος εύκολα παρασύρεται σε ένα δρόμο κατευθυνόμενο, επειδή κάποιοι θέλουν πολιτικά να καπηλευτούν μια κατάσταση.

Σε κάλυψε ο τρόπος που απάντησε στη βουλή ο Υφυπουργός Σύγχρονου Πολιτισμού στην επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του κόμματος Νίκη, ο οποίος χαρακτήρισε προκλητική, βλάσφημη και αντιαισθητική την αφίσα και ζήτησε μεταξύ άλλων την επέμβαση της πολιτείας και την απόσυρση της αφίσας της ταινίας, «λόγω προσβολής των χρηστών ηθών και της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης»;

Με κάλυψε απόλυτα ο τρόπος που απάντησε σχετικά με το θέμα της λογοκρισίας, λέγοντας ότι η πολιτεία σε καμία περίπτωση δεν λογοκρίνει την τέχνη, η οποία είναι ελεύθερη και προστατεύεται από το σύνταγμα. Το ότι έκανε λόγο περί αισθητικής σχετικά με την αφίσα, μου φάνηκε αντιαισθητικό.

«Το θετικό που θα κρατήσω από τις αντιδράσεις (…) είναι ότι αποτελούν ένα καθρέφτισμα των ζητημάτων που θέτει η ταινία και είναι ο λόγος που έγινε η ταινία, πάνω στο θέμα που θέλω και εγώ να ανοίξω ως συζήτηση μέσα από αυτήν: πώς τοποθετούμαστε ως «κορμιά» απέναντι σε αυτούς που διεκδικούν το κορμί μας…».

Με ποιο τρόπο γεννά προβληματισμό η θεσμική αντίδραση στη χώρα μας από ένα κόμμα της βουλής και από την εκκλησία απέναντι στην αφίσα της ταινίας;

Το θετικό που θα κρατήσω από τις αντιδράσεις, τις προσπάθειες λογοκρισίας, είναι ότι αποτελούν ένα καθρέφτισμα των ζητημάτων που θέτει η ταινία και είναι ο λόγος που έγινε η ταινία, πάνω στο θέμα που θέλω και εγώ να ανοίξω ως συζήτηση μέσα από αυτήν: πώς τοποθετούμαστε ως «κορμιά» απέναντι σε αυτούς που διεκδικούν το κορμί μας είτε είναι η πολιτεία, είτε είναι η θρησκεία, οι ίδιοι οι θεσμοί. Γιατί όλοι οι θεσμοί θέλουν ένα κομμάτι μας, διεκδικούν ένα κομμάτι από το σώμα μας, από τη σκέψη μας, ένα κομμάτι ελέγχου. Ο τρόπος που εμείς θα τοποθετηθούμε απέναντι σε αυτή τη διεκδίκηση είναι το μεγάλο υπαρξιακό ερώτημα που αντιμετωπίζουμε σε σχέση με τον εαυτό μας ως άτομα, αλλά και ως κοινωνία. Δεν είναι τυχαίο ότι η η επιρροή της θρησκείας σκιαγραφείται έντονα στην ταινία, γιατί αυτή ενυπάρχει έντονα στον διάλογο σε σχέση με το σώμα μας.

Ζούμε σε μια χώρα που δεν υπάρχει διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους, πάνε χέρι χέρι οι δύο θεσμοί με ό,τι αυτό σημαίνει για την αλληλοεξάρτηση και τους μικρούς αλληλοσυμβιβασμούς που γίνονται ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να υπάρχουν. Επομένως, το τι είναι νόμος του κράτους και τι είναι μια θεώρηση της Εκκλησίας δεν είναι τόσο διαχωρισμένο. Με έναν εντελώς σουρεαλιστικό τρόπο επήλθαν οι θεσμικές αντιδράσεις απέναντι στην αφίσα, προκαλώντας ένα μεγάλο καθρέφτισμα της ταινίας.

Ιδέα και υλοποίηση

Χωρίς να γνωρίζω την αφετηρία της ταινίας σου, είχα την εντύπωση ότι το έναυσμα για την υλοποίησή της ήταν η απαγόρευση των αμβλώσεων στην Αμερική το 2022, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ανέτρεψε την ιστορική απόφαση των Roe vs Wade που είχε νομιμοποιήσει τις αμβλώσεις στις ΗΠΑ πριν από πέντε δεκαετίες, στις αρχές του 1970.

Σε καμία περίπτωση. Είχαμε ήδη ξεκινήσει τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ τον Ιούλιο του 2021. Ήταν να ξεκινήσουμε αρκετά νωρίτερα, αλλά λόγω του Covid δεν μπορέσαμε να το κάνουμε, γιατί είχαν απαγορευτεί τα ταξίδια. Η ιδέα πάει πίσω 13 χρόνια όταν πρωτοάκουσα ότι η άμβλωση απαγορεύτηκε καθολικά στη Μάλτα. Και μου είχε κάνει τότε πολύ εντύπωση, γιατί δεν ήταν κάτι το οποίο ήταν ευρέως γνωστό. Και τότε, επειδή ήταν και η αποτέφρωση απαγορευμένη στην Ελλάδα, είχα αυτά τα δύο άκρα στο μυαλό μου, το ένα που αντιπροσωπεύει την αρχή και το άλλο, το τέλος της ζωής. Εντωμεταξύ, ευτυχώς, η αποτέφρωση έγινε νόμιμη στην Ελλάδα και λειτουργεί το αποτεφρωτήριο στη Ριτσώνα εδώ και τέσσερα χρόνια, επομένως η αποτέφρωση βγήκε από τις θεματικές που με ενδιέφεραν. Χρησιμοποιώ τις τρεις θεματικές άμβλωση – εξωσωματική – ευθανασία ως ένα πρώτο επίπεδο, ως ένα σενάριο για να μιλήσουμε με αφηγηματικούς όρους πάνω στην ανάγκη της θεσμικής εξουσίας να ελέγξει τα σώματά μας.

Σε ενδιαφέρει ως σκηνοθέτρια το κοινωνικοπολιτικό στοιχείο, όπως φαίνεται στις δύο ταινίες μυθοπλασίας που έχεις κάνει και σε αυτό το ντοκιμαντέρ. Πώς εργάστηκες για να εντοπίσεις τους χαρακτήρες των γυναικών από διαφορετικές χώρες, με ξεχωριστές ιστορίες και άλλο κοινωνικό υπόβαθρο;

Δεν είναι τυχαίο ότι σπούδασα όχι μόνο σινεμά αλλά και Κοινωνικές Επιστήμες. Ήταν κάτι που αγάπησα πολύ στα  φοιτητικά μου χρόνια και με έχει ορίσει ως κινηματογραφίστρια. Προσπαθώ να μην περνάω μηνύματα με τις ταινίες μου, με ενδιαφέρει να ανοίγω συζητήσεις, δεν θέλω να κάνω διδακτικές ταινίες. Αλλά σίγουρα υπάρχει μέσα μου μια μέθοδος και ένας τρόπος σκέψης που έχει επηρεαστεί από εκείνα τα χρόνια της ζωής μου. Θέλησα να κάνω το πρώτο μου ντοκιμαντέρ με τα εργαλεία με τα οποία είμαι εφοδιασμένη, που είναι και τα εργαλεία της αφήγησης.

Ο τρόπος που ψάξαμε τους χαρακτήρες είχε κατά κάποιο τρόπο το στοιχείο της μυθοπλασίας. Κάναμε ‘’κάστινγκ’’ – εντός πολλών εισαγωγικών – για να μην παρεξηγηθούμε. Ήταν δύσκολο να βρεθούν οι χαρακτήρες, γιατί είναι πολλοί διαφορετικοί και από διαφορετικές χώρες. Λειτουργήσαμε παράλληλα με διάφορες μικρές ομάδες και στην Ελλάδα και στην Βουλγαρία και στην Ελβετία και στη Μάλτα και στην Ιταλία, μέσα από φόρουμ, μέσα από casting calls, μέσα από εφημερίδες. Κομματάκι κομματάκι δημιουργήθηκε αυτό το παζλ, αλλά ήταν πολύ αργή διαδικασία και πολύπλοκη δουλειά.

Σε ποιο βαθμό σε βοήθησε η προϋπηρεσία που έχεις στη μυθοπλασία στο πλαίσιο της υλοποίησης του ντοκιμαντέρ;

Ακριβώς επειδή έχω γυρίσει ταινίες μυθοπλασίας, είχα ήδη σκεφτεί κάποια στοιχεία τα οποία προφανώς είναι πιο σκηνοθετημένα και τα οποία μοιράστηκα με τους ανθρώπους που θα συμμετείχαν στο ντοκιμαντέρ και που δεν είναι ηθοποιοί. Προσπάθησα να βρω τρόπους να τα οικειοποιηθούν και να τα αναδείξουν στην ταινία. Και ήταν όλες οι κοπέλες πάρα πολύ ανοιχτές, με αποκορύφωμα τη Ρόμπιν (σ.σ. η κοπέλα που ταξιδεύει από τη Μάλτα στην Ιταλία προκειμένου να κάνει άμβλωση). Ό,τι συνέβη στο γύρισμα ήταν πολύ ωραίο, γιατί ήταν μια συνάντηση των δικών μου σκέψεων και των αληθινών ανθρώπων.

Ευθανασία και άμβλωση

Αντιμετώπισες συναισθηματικές δυσκολίες; Η ευθανασία και η άμβλωση εμπεριέχουν καταστάσεις που όπως καταγράφονται στην κάμερα, δημιουργούν συγκίνηση.

Όλη η θεματική της ευθανασίας δεν ήταν εύκολη, γιατί ήρθαμε σε επαφή με ανθρώπους πολύ άρρωστους. Αυτό από μόνο του ενέχει πολύ μεγάλη συναισθηματική φόρτιση. Τα συγκεκριμένα γυρίσματα ήταν πάρα πολύ δύσκολα αλλά και τόσο συγκινητικά, μας άνοιξαν πόρτες μέσα μας. Αλλά ακόμα και σε θέματα, λιγότερα βαριά ως θεματικές, όπως είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση, η οποία έχει μέσα της τη χαρά, γιατί το ενδιαφερόμενο άτομο προσπαθεί να κυοφορήσει ζωή, τα γυρίσματα ήταν δύσκολα. Φαντάσου ότι αυτοί οι χαρακτήρες είναι σε μια πολύ ευάλωτη στιγμή της ζωής τους και ότι υποβάλλονται σε  ορμονθεραπεία που τους κάνει ευερέθιστους, συν του ότι έχουν τρομερή αγωνία. Μπορεί να κάνουν τη θεραπεία, αλλά τελικά να μην καταφέρουν να μείνουν έγκυες. Και αυτά τα γυρίσματα είχαν πολύ συναισθηματική φόρτιση και απαιτούσαν από εμάς πολύ μεγάλα επίπεδα ενσυναίσθησης, υπομονής και ψυχραιμίας.

Επίσης και εγώ γύριζα το πρώτο μου ντοκιμαντέρ κι έπαιζα πολύ με τα δικά μου όρια της ηθικής σε σχέση με το πώς μπορώ να διαχειριστώ πραγματικές καταστάσεις και όχι καταστάσεις που έχουμε σκηνοθετήσει και που έχουμε συμφωνήσει με ηθοποιούς; Επομένως, όλα αυτά ήταν πραγματικά πολύ δύσκολα.

Εξωσωματική γονιμοποίηση

Είναι εντυπωσιακά τα θέματα που γνωρίζει κανείς παρακολουθώντας την ταινία, όπως την τοποθέτηση της Ελλάδας στον χάρτη του τουρισμού γονιμότητας.

Υπάρχει μια τεράστια αγορά στην Ελλάδα, που κατ’ εμέ, πολλές φορές λειτουργεί σε γκρι περιοχές. Κι αυτό είναι κάτι που επίσης πρέπει να σκεφτούμε, γιατί ακόμα κι αν η κρατική νομοθεσία σου δίνει μια ελευθερία, δεν σημαίνει ότι είσαι ελεύθερος. Είσαι ξαφνικά δέσμιος κάποιων άλλων πραγμάτων που δεν είναι τόσο προφανή. Γι’ αυτό το τι είναι ελευθερία και το τι σημαίνει «το σώμα μου είναι ελεύθερο» είναι μια τεράστια συζήτηση για μένα. Γιατί υπάρχουν οι νόμοι που επιβάλλουν απαγορεύσεις και σε καθιστούν μη ελεύθερο, αλλά υπάρχουν και άλλα ζητήματα, τα οποία πραγματικά δεν είναι καθόλου προφανή. Ιδίως με το θέμα της εξωσωματική γονιμοποίησης, αισθάνομαι ότι το σώμα μας τελικά γίνεται δέσμιο της αγοράς, το οποίο είναι μια άλλη κατάσταση και μια άλλη απαγόρευση.

Ανθρωποκεντρική ταινία

Θίγοντας το κοινωνικό θέμα της ελευθερίας του σώματος, τι ταινία ήθελες να κάνεις; Πολιτική, ακτιβιστική;

Όπως είπα και πριν, δεν θέλω να κάνω διδακτικό σινεμά που κουνάει το δάχτυλο προς όλους. Για το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ ήταν εξαρχής ξεκάθαρο μέσα μου ότι δεν θέλω να κάνω μια ακτιβιστική ταινία, αλλά ήθελα να κάνω μια ανοιχτή ταινία και γι’ αυτό προσκάλεσα να συμμετέχουν και άνθρωποι που έχουν αντίθετες απόψεις από εμένα. Και αυτό δεν ήταν μια εύκολη απόφαση. Ήταν δεδομένη εξ αρχής, αλλά όχι εύκολη. Μου δημιουργούσε αγωνία για το πώς θα το εισέπραττε το κοινό, με το οποίο εγώ συντάσσομαι.

Ευτυχώς αισθάνομαι μετά τις δύο προβολές που έγιναν στη Θεσσαλονίκη, ότι έχει γίνει η σωστή επιλογή. Οι άνθρωποι φέρουν στις επιλογές τους το συναισθηματικό τους βάρος και με το συναίσθημα μπορείς να ταυτιστείς, άσχετα αν η λογική σου είναι αντίθετη. Το συναίσθημα είναι κάτι το οποίο τελικά λειτουργεί ανεξάρτητα και είναι ωραίο και ανθρώπινο. Αυτό που ήθελα να κάνω ήταν μια ανθρωποκεντρική ταινία.

«Υπάρχουν πολλές αντιφάσεις, κοινωνικές, πολιτικές και γι’ αυτό ίσως γινόμαστε ψυχροί, απολιτίκ, γιατί δεν έχουμε τα εργαλεία να τις διαχειριστούμε. Το ότι έγινε η προβολή με την αστυνομία παρούσα είναι και αυτό μια βία».

Στην προηγούμενη ταινία σου, στο «Γιο της Σοφίας», είχες ασχοληθεί με το θέμα της αθωότητας και της βίας στην παιδική ηλικία. Πώς κρίνεις την έξαρση της βίας στους εφήβους;

Όπως φαίνεται στα «Αδέσποτα κορμιά» ότι η ελευθερία δεν είναι προφανής, ακριβώς έτσι και στον «Γιο της Σοφίας» αποκαλυπτόταν ο τρόπος με τον οποίο η βία λειτουργεί υπόγεια. Υπάρχουν πολλές αντιφάσεις, κοινωνικές, πολιτικές και γι’ αυτό ίσως γινόμαστε ψυχροί, απολιτίκ, γιατί δεν έχουμε τα εργαλεία να τις διαχειριστούμε. Το ότι έγινε η προβολή με την αστυνομία παρούσα είναι και αυτό μια βία. Δεν ταιριάζει η αστυνομία στο σινεμά, δεν ταιριάζει η αστυνομία στην τέχνη, είναι μια επέμβαση, στην οποία δεν έχω να πω κάτι, γιατί δεν έχω άλλη λύση.

Μένουμε άφωνοι γιατί δεν έχουμε τα εργαλεία να διαχειριστούμε όλα τα θέματα, μέχρι που ξυπνάμε μια μέρα και λέμε, πώς φτάσαμε ως εδώ; Είναι δύσκολο να μεγαλώνεις παιδιά και να τους δίνει τα εφόδια να αντιμετωπίσουν τις καθημερινές προκλήσεις. Εδώ εμείς δεν μπορούμε να το κάνουμε, θα μπορέσει ένα παιδί; Δεν μπορούμε να τα βάλουμε με τα παιδιά, τα οποία επιτέθηκαν σε άλλα παιδιά, γιατί για αυτά τα παιδιά κάποιος είναι υπεύθυνος. Κάποιος τα έχει γεμίσει μίσος, αυτό είναι που πρέπει να σκεφτούμε.

«Έχω μεγάλη προσωπική σύνδεση με τα υποβόσκοντα θέματα της ταινίας: τον άνθρωπο ως ύπαρξη, τις αδυναμίες του και την αγάπη που μπορούμε να δώσουμε σε κάποιον άλλον που είναι πολύ διαφορετικός από εμάς.»

Τι αναζητάς τελικά μέσα από τις ταινίες σου ως σκηνοθέτρια και ως άνθρωπος;

Τα «Αδέσποτα κορμιά» είναι μια ταινία μέσα από την οποία αναζήτησα να καταλάβω τις αδυναμίες των ανθρώπων και νομίζω η ταινία με βοήθησε πάρα πολύ να τις καταλάβω και να να τις αγαπήσω. Με ένα τρόπο ήταν και μια δική μου διαδρομή, για να κατανοήσω και να αγαπήσω κι εγώ περισσότερο την οικογένεια μου. Η σχέση με τις θεματικές της ταινίας δεν είναι καθόλου προσωπική σε πρώτο επίπεδο, γιατί δεν έχω κάνει άμβλωση, ούτε καν θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης, ούτε είχα ποτέ στο περιβάλλον μου κάποιον που ήθελε να κάνει ευθανασία. Άρα σε πρώτο επίπεδο δεν έχω καμία προσωπική σύνδεση. Έχω μεγάλη προσωπική σύνδεση με τα υποβόσκοντα θέματα της ταινίας: τον άνθρωπο ως ύπαρξη, τις αδυναμίες του και την αγάπη που μπορούμε να δώσουμε σε κάποιον άλλον που είναι πολύ διαφορετικός από εμάς.

Ποια είναι η σημασία ενός βραβείου γι’ αυτό το πρώτο σου ντοκιμαντέρ που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και θα μπορούσε να βραβευτεί ακόμα και με τον Χρυσό Αλέξανδρο;

Τα βραβεία πάντα φέρνουν μεγάλη χαρά και δεν θα πω ότι δεν με νοιάζουν, γιατί αποτελούν εφόδια για τις επόμενες δουλειές. Πέρα από το συναίσθημα της χαράς, ειδικά για το σινεμά που είναι μια δουλειά που λειτουργεί με όρους αγοράς, είμαι πολύ συνειδητοποιημένη ότι τα βραβεία παρέχουν τα εφόδια για να προχωράμε παρακάτω.

INFO  Το ντοκιμαντέρ «Αδέσποτα κορμιά» της Ελίνας Ψύκου βγαίνει στις κινηματογραφικές αίθουσες της Αθήνας στις 28 Μαρτίου από το Cinedoc.