Ο Πούτιν θέτει τη σύγκρουση με τη Δύση στο επίκεντρο των ρωσικών εκλογών

Το βίντεο που προβάλλεται στις ρωσικές τηλεοπτικές οθόνες εν αναμονή των προεδρικών εκλογών αυτής της εβδομάδας δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια για εκπλήξεις. «Ποιος θα εξασφαλίσει την ανάπτυξη;», ρωτά. «Ποιος εγγυάται τη σταθερότητα; Ποιος ενώνει; Και σε ποιον πιστεύουμε;»

«Μόνο σε εκείνον!» ανακοινώνει ο αφηγητής, καθώς ένα βίντεο με highlights δείχνει τον Βλαντίμιρ Πούτιν να εργάζεται στο γραφείο του, να χειροκροτείται από ενθουσιασμένα πλήθη και να περπατά σε κόκκινα χαλιά για να συναντηθεί με ασιάτες και άραβες ηγέτες.

Με την ψηφοφορία να ξεκινά σήμερα, Παρασκευή, ο Πούτιν δεν έχει αφήσει τη διεκδίκηση της επόμενης εξαετίας του στη ρωσική προεδρία στην τύχη – και μαζί της την ευκαιρία να γίνει ο ρώσος ηγέτης με τη μεγαλύτερη θητεία μετά τον Ιωσήφ Στάλιν. Όσοι θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την παντοδυναμία του έχουν αποκλειστεί από τα ψηφοδέλτια. Οι επικριτές του έχουν φυλακιστεί ή δραπετεύσει,. Ο πιο ισχυρός του αντίπαλος, ο Αλεξέι Ναβάλνι, είναι νεκρός – σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές εξαιτίας ασθένειας που εμφάνισε σε σωφρονιστικό κατάστημα στον Αρκτικό Κύκλο, όπου εξέτιε ποινή συνολικά 30 ετών.

Τα επιδόματα προς τις οικογένειες που έχασαν αγαπημένα πρόσωπα στον πόλεμο της Ουκρανίας έχουν ενισχύσει την υποστήριξη προς το πρόσωπο του ρώσου ηγέτη, ενώ το ίδιο ισχύει και για την σχετικά ανθηρή οικονομία και τις νέες προτάσεις του για δαπάνες δισεκατομμυρίων με στόχο την εξάλειψη της φτώχειας και την ανακατασκευή των γερασμένων ρωσικών υποδομών.

Τα προεκλογικά μηνύματα, που θα συνεχιστούν έως και την Κυριακή, φρόντισαν να παρουσιάσουν τον Πούτιν ως το μόνο πρόσωπο που μπορεί να κρατήσει ενωμένη τη χώρα και να σώσει τη Ρωσία από τους εχθρούς της στη Δύση.

«Έχει φροντίσει με μεγάλη επιμέλεια να διασφαλίσει ότι κανένας από τους υπόλοιπους υποψήφιους δεν έχει να παρουσιάσει ένα όραμα για το μέλλον», είπε ο Σάμιουελ Γκριν, διευθυντής του τομέα δημοκρατικής ανθεκτικότητας στο Κέντρο για την Ανάλυση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής με έδρα την πόλη της Ουάσιγκτον. «Το μήνυμα του Πούτιν ουσιαστικά είναι ότι δεν υπάρχει μέλλον για τη χώρα χωρίς εκείνον».

Ο ρώσος ηγέτης, που έδωσε το χρίσμα στον εαυτό του, είναι στην πραγματικότητα βέβαιο ότι θα νικήσει τις εκλογές, προσδένοντας τη χώρα του στη διαρκώς εντεινόμενη αναμέτρησή του με τη Δύση σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και με τη θέση που ο Πούτιν θεωρεί ότι δικαιούται η Ρωσία στον κόσμο. Όμως αυτό δεν συνεπάγεται ότι η ψήφος δεν έχει σημασία. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι το Κρεμλίνο επιθυμεί να παρουσιάσει μια επίφαση δημοκρατίας και να χρησιμοποιήσει την υψηλή προσέλευση για να νομιμοποιήσει και να ενισχύσει την εξουσία του Πούτιν.

«Το Κρεμλίνο ενδιαφέρεται πρώτα από όλα για τον απόλυτο αριθμό των ψήφων», έγραψε σε email ο Νικολάι Πετρόφ, ερευνητής με συμβουλευτικό ρόλο στη βρετανική δεξαμενή σκέψης Chatham House. «Τόσο η προσέλευση όσο και η ψήφος προς τον Πούτιν θα πρέπει να ξεπεράσει τους αριθμούς του 2018, δείχνοντας ότι οι πολίτες υποστηρίζουν τον ηγέτη τους εν καιρώ πολέμου». Στις τελευταίες προεδρικές εκλογές η συμμετοχή έφτασε το 67,5%. «Οι κυβερνήτες θέλουν επίσης να παρουσιάσουν υψηλούς αριθμούς, για να αποδείξουν ότι είναι πιστοί και αποτελεσματικοί».

Για να κάνουν την ψηφοφορία να παραπέμπει σε πραγματικές εκλογές, το ψηφοδέλτιο περιλαμβάνει και αντίπαλους υποψηφίους, οι οποίοι όμως έχουν επιλεγεί με προσοχή. Και οι τρεις είναι μέλη εκλεγμένων κομμάτων της αντιπολίτευσης στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις και τα οποία σπανίως αντιτάσσονται στις επιθυμίες του Κρεμλίνου. Δεν επετράπη καμία έκπληξη. Δυο πολιτικοί που είχαν αντιτεθεί στον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Μπόρις Ναντέζντιν και η Γεκατερίνα Ντουντσόβα, αποκλείστηκαν από την εκλογική επιτροπή, η οποία επικαλέστηκε λάθη στα έγγραφά τους.

«Στο παρελθόν, θα επέτρεπαν την υποψηφιότητα κάποιου που θα είχε έστω φαινομενικά κάποιες πιθανότητες, για να δείξουν ότι έχουν τη δύναμη να επικρατήσουν», είπε ο Γκριν, ο οποίος είναι καθηγητής ρωσικής πολιτικής στο Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου. «Αυτή τη φορά, δεν έχουν σκοπό να παίξουν αυτό το παιχνίδι».

Το γεγονός ότι τα εκλογικά κέντρα, η ψηφιακή ψηφοφορία και η εκλογική επιτροπή βρίσκονται όλα υπό τον έλεγχο του καθεστώτος σημαίνει ότι στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα των εκλογών είναι προδιαγεγραμμένο, σύμφωνα με τους επικριτές της κυβέρνησης.

Η εκλογική επιτροπή «θα μαγειρέψει τα στοιχεία σύμφωνα με οδηγίες που έχουν ήδη εκδοθεί από το Κρεμλίνο», είπε σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη ο εξόριστος ρώσος επιχειρηματίας και ακτιβιστής της αντιπολίτευσης Μιχαήλ Χοντορκόφσκι.

Ο Χοντορκόφσκι, πρώην πολιτικός κρατούμενος, δήλωσε ότι η αντιπολίτευση της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της χήρας του Ναβάλνι, Γιούλια Ναβάλναγια, έχει ενώσει τις δυνάμεις της καλώντας τους ψηφοφόρους να πλημμυρίσουν τα εκλογικά κέντρα το μεσημέρι της 17^ης Μαρτίου και, όσοι είναι αρκετά γενναίοι, να το κάνουν ντυμένοι στα μπλε και τα λευκά – τα χρώματα που χρησιμοποιούνται για να συμβολίσουν την αντίθεση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στόχος είναι να φανεί ότι οι αντίπαλοι του Πούτιν «δεν είμαστε περιθωριοποιημένοι, υπάρχουν πολλοί από εμάς», είπε ο Χοντορκόφσκι.

Την Πέμπτη, το Γραφείο του Εισαγγελέα της Μόσχας, ανακοίνωσε ότι οι μαζικές αφίξεις στα εκλογικά κέντρα θεωρούνται αξιόποινη πράξη καθώς «μπορούν να αποτρέψουν τους πολίτες από την ελεύθερη άσκηση των εκλογικών τους δικαιωμάτων».

Ο εκπρόσωπος Τύπου του προέδρου, Ντμίτρι Πεσκόφ, την περασμένη εβδομάδα απέρριψε τις διεθνείς επικρίσεις λέγοντας: «Η δημοκρατία μας είναι η καλύτερη». Το Κρεμλίνο δεν ανταποκρίθηκε σε αίτημα της Wall Street Journal για κάποιο σχόλιο σχετικά με τις κατηγορίες ότι τα αποτελέσματα των εκλογών είναι προκαθορισμένα.

Ταυτόχρονα, σε διάγγελμά του που μεταδόθηκε τηλεοπτικά την Πέμπτη, ο Πούτιν ζήτησε από τους Ρώσους να κάνουν το καθήκον τους ως πολίτες και να ψηφίσουν τον υποψήφιο της επιλογής τους.

«Είμαι σίγουρος ότι αντιλαμβάνεστε πόσο δύσκολη είναι αυτή η περίοδος για τη χώρα μας και τι είδους δύσκολες προκλήσεις αντιμετωπίζουμε σχεδόν σε κάθε τομέα», είπε ο Πούτιν. «Εξακολουθεί να είναι ανάγκη να είμαστε ενωμένοι και σίγουροι για τον εαυτό μας».

Οι εκλογές δεν θα πραγματοποιηθούν μόνο στη ρωσική επικράτεια, αλλά και στις περιοχές της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας που κατακτήθηκαν από τη Ρωσία το 2022, παρά το γεγονός ότι καμιά τους δεν βρίσκεται ολοκληρωτικά υπό ρωσικό έλεγχο. Εκλογικό κέντρο έχει δημιουργηθεί ακόμη και στην πόλη Αντβίιβκα της ανατολικής Ουκρανίας, η οποία καταλήφθηκε από τη Ρωσία τον Φεβρουάριο, έπειτα από μήνες σκληρών μαχών.

Ο Πούτιν έχει παρακάμψει κάθε είδους επίσημη προεκλογική εκστρατεία, όπως για παράδειγμα τα τηλεοπτικά debates. Αντ’ αυτού έχει εκπέμψει τα μηνύματά του μέσα από το κανονικό προεδρικό του πρόγραμμα, συμπεριλαμβανομένων των συναντήσεών του με νεανικές οργανώσεις και της χάραξης προγραμμάτων ανάπτυξης με αξιωματούχους της κυβέρνησης.

Πιθανώς δεν είναι ανάγκη να το κάνει. Το Levada Center, ένα κέντρο δημοσκοπήσεων που αυτοχαρακτηρίζεται ως ανεξάρτητο, διαπίστωσε τον περασμένο μήνα ότι περίπου το 86% των Ρώσων εγκρίνουν τις πράξεις του Πούτιν ως προέδρου, αν κα αναλυτές λένε ότι αρκετοί φοβούνται να εκφράσουν οτιδήποτε πέρα από ενθουσιώδη υποστήριξη για τον ρώσο ηγέτη.

Εξαίρεση φαίνεται να είναι οι περιπτώσεις που ο Πούτιν παρουσιάζει τον εαυτό του ως πρόκληση για τις ΗΠΑ. Αν και η υποστήριξη προς την Ουκρανία έχει μετατραπεί σε αντικείμενο κομματικής διαμάχης στην Ουάσιγκτον, ο Πούτιν δεν αντιμετωπίζει καμία σοβαρή αντίθεση στον πόλεμο στο εσωτερικό της χώρας του πέρα από τις σποραδικές διαδηλώσεις των συζύγων και των μητέρων που ελπίζουν να καταφέρουν να φέρουν τους άνδρες τους που βρίσκονται στο μέτωπο πίσω στην πατρίδα. Το γεγονός αυτό τον έχει ενθαρρύνει και του έχει επιτρέψει να κοροϊδεύει και να προκαλεί τη Δύση, σύμφωνα με παρατηρητές του Κρεμλίνου.

Τον Ιανουάριο πραγματοποίησε την πρώτη του προεδρική επίσκεψη στην απομακρυσμένη περιοχή της Τσουκότκα στην Άπω Ανατολή, η οποία μοιράζεται ένα θαλάσσιο σύνορο με την Αλάσκα, κατά μήκος του Βερίγγειου Πορθμού. Επιπλέον, πραγματοποίησε ταξίδι-έκπληξη προς το Καλίνινγκραντ, ένα ρωσικό εξκλάβιο ανάμεσα στην Πολωνία και τη Λιθουανία, δυο χώρες που κάποτε ανήκαν στη Ρωσική Αυτοκρατορία, όμως σήμερα είναι μέλη του ΝΑΤΟ.

Τον Φεβρουάριο, πέταξε με ένα εκσυγχρονισμένο Tu-160M, ένα στρατηγικό βομβαρδιστικό που έχει τη δυνατότητα πυρηνικής κρούσης και το οποίο σύμφωνα με ειδικούς της πολεμικής αεροπορίας είναι το μεγαλύτερο υπερηχητικό αεροσκάφος στην ιστορία της πολεμικής αεροπλοΐας. Μερικές ημέρες αργότερα, χρησιμοποίησε τα εισαγωγικά του σχόλια προς την Ομοσπονδιακή Συνέλευση της χώρας για να καυχηθεί για τις πυρηνικές δυνατότητες της Ρωσίας και να προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο πυρηνικής σύγκρουσης σε περίπτωση που οι σύμμαχοι της Ουκρανίας αρχίσουν να διαδραματίζουν μεγαλύτερο ρόλο στον πόλεμο. Την Τετάρτη, ο Πούτιν έθιξε εκ νέου την πιθανότητα πυρηνικού πολέμου, όσο μικρή και αν είναι αυτή.

«Είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όπλα, οποιαδήποτε όπλα», δήλωσε σε συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση. «Αν μιλάμε για την ύπαρξη του ρωσικού κράτους, για την καταστροφή της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας μας».

Αυτή φαίνεται πως είναι πλέον η μακροπρόθεσμη προσέγγιση του Πούτιν – η επίθεση προς τη Δύση και η διαφύλαξη εκείνων που χαρακτηρίζει ως ρωσικές παραδοσιακές ορθόδοξες αρχές. «Η μεγάλης κλίμακας γεωπολιτική αντιπαράθεση με τη Δύση είναι τώρα το επίκεντρο της ρωσικής ισχύος», λέει ο Γκριν.

«Αυτό που χρειάζεται, παραδόξως, ο Πούτιν από τη Δύση είναι να παίξει το παιχνίδι του», συνέχισε. «Έχει ανάγκη από μια Δύση που μοιάζει απειλητική. Έχει ανάγκη από μια Δύση που δυσπιστεί απέναντι σε οτιδήποτε ρωσικό. Έχει ανάγκη από μια Δύση που όχι απλώς θα τον απορρίπτει, αλλά θα μοιάζει και σαν να απορρίπτει τους καθημερινούς ρώσους πολίτες».

Μπορείτε να γράψετε στην Ann M. Simmons στο ann.simmons@wsj.com