Την τελική έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αναμένεται να λάβει σήμερα ο ευρωπαϊκός νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI ACT) που αποτελεί την πρώτη προσπάθεια παγκοσμίως να ρυθμιστούν με κανόνες τα συστήματα ΤΝ.
Βασικός στόχος είναι η ελαχιστοποίηση των κινδύνων που συνοδεύουν την τεχνολογία ΤΝ, όπως η παραπληροφόρηση και η παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων.
Τα εν λόγω συστήματα θα χωρίζονται πλέον σε τέσσερις κύριες κατηγορίες ανάλογα με τον δυνητικό κίνδυνο που ενέχουν για την κοινωνία. Τα συστήματα που θεωρούνται υψηλού κινδύνου θα υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες που θα εφαρμόζονται πριν από την είσοδό τους στην αγορά της ΕΕ.
Τα συστήματα που χαρακτηρίζονται ως υψηλού κινδύνου περιλαμβάνουν την τεχνολογία που χρησιμοποιείται σε υποδομές ζωτικής σημασίας (π.χ. μεταφορές) που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή και την υγεία των πολιτών, σε εκπαιδευτική ή επαγγελματική κατάρτιση, η οποία μπορεί να καθορίσει την πρόσβαση στην εκπαίδευση και την επαγγελματική πορεία της ζωής κάποιου (π.χ. βαθμολόγηση εξετάσεων) κ.α.
Τι αλλάζει
Ειδικότερα ο νόμος για την ΤΝ εισάγει ειδικές υποχρεώσεις διαφάνειας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι ενημερώνονται επαρκώς όσον αφορά τα συστήματα που χρησιμοποιούν Τεχνητή Νοημοσύνη. Για παράδειγμα, όταν χρησιμοποιεί κάποιος συστήματα ΤΝ, όπως τα chatbots, θα πρέπει να ενημερώνεται ότι αλληλεπιδρά με μια μηχανή, ώστε να μπορεί να είναι σε θέση να λάβει μια τεκμηριωμένη απόφαση για το αν επιθυμεί να συνεχίσει ή να σταματήσει να το χρησιμοποιεί.
Οι πολίτες δε θα έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν καταγγελίες για συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης και να λαμβάνουν εξηγήσεις σχετικά με αποφάσεις που βασίζονται σε συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης υψηλού κινδύνου, που επηρεάζουν τα δικαιώματά τους.
Παράλληλα θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι το περιεχόμενο που παράγεται από ΤΝ είναι αναγνωρίσιμο. Επιπλέον, το κείμενο που παράγεται από την ΤΝ και δημοσιεύεται με σκοπό την ενημέρωση του κοινού σχετικά με θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος πρέπει να επισημαίνεται ως τεχνητά παραγόμενο. Το ίδιο ισχύει και για το περιεχόμενο ήχου και βίντεο που αποτελούν deepfakes.
Ο νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη αναμένεται να λειτουργήσει ως «οδικός χάρτης» για κυβερνήσεις που θέλουν να επωφεληθούν από την νέα και ταχέως αναπτυσσόμενη τεχνολογία με τους λιγότερους κινδύνους.
Πως αντέδρασαν οι τεχνολογικοί κολοσσοί
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας έχουν υποστηρίξει την ανάγκη ρύθμισης κανόνων για την Τεχνητή Νοημοσύνη, ασκώντας, ωστόσο, πιέσεις για να διασφαλίσουν ότι οι όποιοι κανόνες θεσπιστούν, θα λειτουργήσουν υπέρ τους. Ο διευθύνων σύμβουλος της OpenAI Sam Altman προκάλεσε μια μικρή αναταραχή πέρυσι όταν πρότεινε ότι ο κατασκευαστής του ChatGPT θα μπορούσε να αποχωρήσει από την Ευρώπη εάν δεν μπορεί να συμμορφωθεί με τον νόμο – πριν κάνει πίσω και πει ότι δεν υπάρχουν σχέδια αποχώρησης.
Βάσει του νόμου, οι εταιρείες τεχνολογίας που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ θα πρέπει να αποκαλύπτουν τα δεδομένα με τα οποία τροφοδοτούν τα συστήματα ΤΝ για να εκπαιδευτούν, ιδίως αυτά που χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές αυτοκινούμενων οχημάτων και μηχανημάτων υγειονομικής περίθαλψης.
Οι γενικοί κανόνες για την Τεχνητή Νοημοσύνη αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή έως τον Μάιο του 2025 ενώ αυτοί που αφορούν τα συστήματα υψηλού κινδύνου, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Η εφαρμογή τους θα τελεί υπό την εποπτεία εθνικών αρχών των κρατών μελών της ΕΕ, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
