Χωρίς αμφιβολία, η Ευρώπη ηγείται σήμερα των παγκόσμιων προσπαθειών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Με το ευρωπαϊκό “Green Deal”, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε τον φιλόδοξο στόχο να καταστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση κλιματικά ουδέτερη το 2050, μέσα από νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες για την κυκλική οικονομία, την ανακαίνιση κτηρίων, τη βιοποικιλότητα, τη γεωργία και την καινοτομία. Παράλληλα, με τη δέσμη “Fit for 55”, στοχοθετήθηκε η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% ως το 2030, με περαιτέρω παρεμβάσεις στις μεταφορές, τη θέρμανση και τις ΑΠΕ.

Στη σφαίρα του ευρωπαϊκού επιχειρείν, δε, σημαντικό βήμα προς αυτούς τους στόχους, αποτελεί η Οδηγία CSRD για τις εκθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία εκσυγχρονίζει και ενισχύει τους κανόνες σχετικά με την πληροφόρηση γύρω από κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα, καθώς και θέματα διακυβέρνησης, που πρέπει να δημοσιοποιούν οι εταιρείες.

Στη Ελλάδα, αντίστοιχα, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), προσδιόρισε ήδη από το 2019, τον οδικό χάρτη για την επίτευξη φιλόδοξων ενεργειακών και κλιματικών στόχων έως το 2030.

Οι επιδόσεις της χώρας μας βελτιώνονται σε πολλούς τομείς, με τη συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα, να διαμορφώνεται το 2022 στο 43% στη χώρα μας, έναντι 41% στην Ε.Ε., όπως δείχνουν δεδομένα της Eurostat.

Μάλιστα, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκδοση της εξαμηνιαίας έκθεσης, EY Renewable Energy Country Attractiveness Index (RECAI 62), που αξιολογεί τις 40 κορυφαίες οικονομίες του πλανήτη ως προς την ελκυστικότητα των επενδυτικών ευκαιριών στις ΑΠΕ, η Ελλάδα βρέθηκε στην πρώτη τριάδα του προσαρμοσμένου δείκτη που αξιολογεί τις επιδόσεις των χωρών προσαρμοσμένες σύμφωνα με το μέγεθος του ΑΕΠ τους.

Ωστόσο, πέρα από τις κρατικές και περιφερειακές πολιτικές για την κλιματική αλλαγή και τη βιώσιμη ανάπτυξη, στην πράξη, οι επιχειρήσεις είναι αυτές που καλούνται να αναλάβουν τις πιο κρίσιμες πρωτοβουλίες, αλλάζοντας δραστικά τον τρόπο λειτουργίας τους και επενδύοντας στην καινοτομία για να βελτιώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.

Οι επιδόσεις των ελληνικών επιχειρήσεων, παρότι ενθαρρυντικές, επιδέχονται βελτίωσης. Το 96% των επιχειρήσεων στη χώρα μας που συμμετείχαν στην έρευνα της ΕΥ, Sustainable Value Study Ελλάδα 2023, έχουν αναλάβει κάποια δημόσια δέσμευση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Παρόλα αυτά, μόνο το 44% ανέλαβαν συγκεκριμένη δέσμευση μέχρι το 2030.

Η έρευνα κατέγραψε τις επιδόσεις των επιχειρήσεων του δείγματος ως προς τις δράσεις για την κλιματική αλλαγή και, με βάση τις επιδόσεις αυτές, κατέταξε τις επιχειρήσεις σε τρεις ομάδες: πρωτοπόρους, εξερευνητές και παρατηρητές.

Μόλις 9% των ελληνικών επιχειρήσεων χαρακτηρίστηκαν «πρωτοπόροι», έχοντας ολοκληρώσει τις περισσότερες δράσεις για το κλίμα, έναντι 32% σε όλο τον κόσμο. Αντίστοιχα, οι παρατηρητές, οι εταιρείες δηλαδή που έχουν ακόμη απόσταση να καλύψουν, αντιπροσώπευαν το 39% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, έναντι 23% παγκοσμίως.

Για πολλά χρόνια, επικρατούσε η άποψη ότι οι δράσεις των επιχειρήσεων για το κλίμα και οι επενδύσεις στη βιώσιμη ανάπτυξη, έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις χρηματοοικονομικές τους επιδόσεις. Η εμπειρία των τελευταίων ετών, έρχεται να διαψεύσει αυτήν την αντίληψη. Οι επιχειρήσεις που υιοθετούν μία ολοκληρωμένη και φιλόδοξη προσέγγιση για το κλίμα, δε συμβάλλουν μόνο στη διάσωση του πλανήτη, αλλά δημιουργούν παράλληλα χρηματοοικονομική αξία για τις ίδιες. Στην EY, αυτό το ονομάζουμε value-led sustainability, δηλαδή, βιώσιμη ανάπτυξη που προκύπτει από πολιτικές που χαράσσονται με γνώμονα τη δημιουργία ευρύτερης αξίας. Ως εκ τούτου, είδαμε ότι το 45% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα που συμμετείχαν στην έρευνα, και 69% παγκοσμίως, αναφέρουν ότι έχουν αποκομίσει υψηλότερη χρηματοοικονομική αξία από τις πρωτοβουλίες τους για το κλίμα, σε σχέση με τις προσδοκίες τους. Επιπλέον, οι πρωτοπόροι, οι επιχειρήσεις δηλαδή που ξεκινούν νωρίτερα τη διαδρομή τους προς τη βιώσιμη ανάπτυξη, εξασφαλίζουν ακόμη μεγαλύτερα οφέλη.

Στο ίδιο πνεύμα, 72% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα της EY, Long-Term Value and Corporate Governance Survey Ελλάδα 2023, εκτιμούν ότι οι επενδύσεις τους για την υλοποίηση της στρατηγικής ESG έχουν θετικό οικονομικό αντίκτυπο, ενώ 92% δηλώνουν ότι σκοπεύουν να αυξήσουν τις επενδύσεις αυτές τον επόμενο χρόνο.

Ωστόσο, σε παγκόσμιο επίπεδο, βλέπουμε σήμερα – σε ένα περιβάλλον οικονομικής επιβράδυνσης και υψηλού πληθωρισμού – πολλές κυβερνήσεις, στην Ευρώπη και αλλού, να υπαναχωρούν ως προς τις δεσμεύσεις τους για τη μείωση των εκπομπών, εξαιτίας του υψηλού βραχυπρόθεσμού κόστους τους.

Μία οπισθοδρόμηση σήμερα, μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες για τον πλανήτη αύριο. Η κλιματική αλλαγή, μάς αφορά όλους. Δεν αποτελεί μία αόριστη απειλή που η αντιμετώπισή της μπορεί να μετατεθεί στο μέλλον, αλλά ένα υπαρκτό πρόβλημα του σήμερα, που απαιτεί άμεση κινητοποίηση από όλους μας – κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και τον κάθε έναν και μία από εμάς, ατομικά. Σε αυτή την πρόκληση, παρόλο που η τρωτότητα της Ελλάδας απέναντι στους φυσικούς κλιματικούς κινδύνους αναμένεται να αυξηθεί, ταυτόχρονα η χώρα μπορεί να αξιοποιήσει τα μοναδικά της κλιματολογικά χαρακτηριστικά για την παραγωγή ηλιακής και αιολικής ενέργειας ως συγκριτικό πλεονέκτημα, και να ηγηθεί της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας προσπάθειας για ένα βιώσιμο αύριο.

Η Κιάρα Κόντη είναι Εταίρος, Επικεφαλής Υπηρεσιών Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος