Με την πρώτη ματιά μοιάζει με συνηθισμένο πλοίο. Όμως, από πιο κοντά διακρίνεται στο κατάστρωμα και στις αντένες ο προηγμένος εξοπλισμός του: κάμερες, μικρόφωνα, ραντάρ, GPS και άλλα ηλεκτρονικά συστήματα τηλεπικοινωνιών. Το σκάφος, που έχει ρίξει άγκυρα σε ένα φιόρδ της Νορβηγίας, ανήκει σε μια νέα γενιά πλοίων που θα διασχίζουν τους ωκεανούς χωρίς πλήρωμα. Αυτό είναι το σχέδιο της αμερικανοβρετανικής κοινοπραξίας Ocean Infinity που φιλοδοξεί να αποκτήσει μια αρμάδα 23 παρόμοιων πλοίων και να φέρει επανάσταση στην παγκόσμια ναυτιλία.
Το συγκεκριμένο πλοίο, που έχει μήκος 78 μέτρα και 16μελές πλήρωμα, κάνει υποβρύχιες έρευνες, ελέγχει τις υποθαλάσσιες υποδομές των εξορύξεων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η πλοιοκτήτρια εταιρεία λέει ότι τα σκάφη αυτού του τύπου έχουν συνήθως 40 μέλη πληρώματος, ενώ η ίδια έχει θέσει ως στόχο την περαιτέρω μείωση του πληρώματος καθώς πολλές από τις εργασίες γίνονται ήδη εξ αποστάσεως, εκατοντάδες μίλια μακριά από το πλοίο, όπως σημειώνει σε ρεπορτάζ του το BBC. Το κέντρο επιχειρήσεων της εταιρείας βρίσκεται στο βρετανικό λιμάνι του Σαουθάμπτον. Από εκεί, ειδικευμένο προσωπικό εκτελεί τους λεπτούς χειρισμούς, όπως για παράδειγμα την καθέλκυση μη επανδρωμένου βαθυσκάφους που ερευνά τον πυθμένα του ωκεανού.
Η αυτονομία, η ρομποτική και η εξ αποστάσεως διαχείριση σε συνδυασμό με την τεχνητή νοημοσύνη θα μεταμορφώσει όλους τους τομείς των μεταφορών, περιλαμβανομένης της ναυτιλίας, και για το σκοπό αυτό βρίσκονται σε εξέλιξη πειραματικές εφαρμογές σε όλο τον κόσμο, διαπιστώνει το βρετανικό κανάλι. Στη Νορβηγία, ένα ηλεκτροκίνητο πλοίο μήκους 80 μέτρων εκτελεί συνέχεια το ίδιο δρομολόγιο από ένα εργοστάσιο σε τοπικό λιμάνι. Στο Βέλγιο και στην Ιαπωνία, υπάρχουν οχηματαγωγά που εκτελούν δρομολόγια σε συγκεκριμένους προορισμούς, αγκυροβολούν και αποπλέουν αυτόνομα ενώ το ίδιο συμβαίνει στην Κίνα με μεγάλα αυτόνομα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που εκτελούν δρομολόγια μεταξύ κινeζικών λιμανιών.
Μια άλλη εταιρεία, η βρετανική Sea Kit International, ναυπηγεί μικρότερα πλοία που δεν έχουν καθόλου πλήρωμα. Ένα από αυτά χαρτογράφησε το ενεργό υποβρύχιο ηφαίστειο στα νησιά Τόνγκα της Πολυνησίας. Ένα άλλο σκάφος της, μήκους 12 μέτρων, εξερευνά ένα ναυάγιο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στα ανοικτά της νότιας Αγγλίας ενώ ο καπετάνιος του βρίσκεται 475 μίλια μακριά στο Αμπερντίν της Σκωτίας, μπροστά σε οθόνες υπολογιστών και χειριστήρια με τα οποία κατευθύνει το πλοίο και το βαθυσκάφος του.
Μικρότερο ή καθόλου πλήρωμα σημαίνει εξοικονόμηση χώρου, μείωση κόστους, ενδεχομένως και μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα, αναφέρουν ειδικοί επισημαίνοντας ότι οι αλλαγές είναι ραγδαίες, αν και απομένει δρόμος μέχρι την απόλυτη αυτονομία σε μεγάλη κλίμακα. Έχουμε ήδη τον αυτόματο πιλότο, όμως η πρόκληση είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ των πλοίων, μεταξύ των πλοίων και των λιμανιών, η αντιμετώπιση απρόβλεπτων καταστάσεων και ακραίων καιρικών συνθηκών, δήλωσε ο Ρούντι Νέγκενμπορν, ερευνητής αυτοματοποιημένων ναυτιλιακών συστημάτων στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Delft της Ολλανδίας, ο οποίος είναι πεπεισμένος ότι η τεχνολογία θα οδηγήσει σε πιο ασφαλή, αποτελεσματική και βιώσιμη ναυτιλία.
Πολλά ζητήματα μένει να επιλυθούν, από την κατάργηση θέσεων εργασίας και τη δημιουργία νέων, μέχρι τους κινδύνους πειρατείας, κυβερνοεπιθέσεων και κατάρρευσης δικτύων. Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) εξετάζει ήδη το θέμα της αυτόνομης ναυσιπλοΐας και σκοπεύει να παρουσιάσει μέχρι το 2028 κώδικα ορθών πρακτικών που θα εφαρμόζεται αρχικά σε εθελοντική βάση με την προοπτική να καταστεί υποχρεωτικός. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται η βρετανική κυβέρνηση, για τη δημιουργία νομοθετικού πλαισίου και την προσέλκυση επενδύσεων.
