Ο αγώνας για τα δικαιώματα των γυναικών τα τελευταία πενήντα χρόνια είναι μια ιστορία προόδου.
Γυναίκες και κορίτσια κατέρριψαν εμπόδια, διέλυσαν στερεότυπα και ηγήθηκαν της προόδου προς έναν πιο δίκαιο και ισότιμο κόσμο. Τα δικαιώματα των γυναικών αναγνωρίστηκαν επιτέλους ως θεμελιώδη και παγκόσμια ανθρώπινα δικαιώματα. Περισσότερα, εκατομμύρια κορίτσια, βρίσκονται σε τάξεις σε όλο τον κόσμο. Και πρωτοπόρες ηγέτιδες έχουν κατακτήσει κορυφαία ορόσημα στα πεδία των εργασιών τους σε όλη την υφήλιο.
Αλλά η πρόοδος απειλείται. Και η πλήρης ισότητα παραμένει έτη φωτός μακριά.
Δισεκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια αντιμετωπίζουν περιθωριοποίηση, αδικία και διακρίσεις, καθώς χιλιετίες ανδρικής κυριαρχίας συνεχίζουν να διαμορφώνουν τις κοινωνίες. Η επίμονη επιδημία έμφυλη βίας ντροπιάζει την ανθρωπότητα. Πάνω από τέσσερα εκατομμύρια κορίτσια εκτιμάται ότι κινδυνεύουν από ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων κάθε χρόνο. Οι διακρίσεις κατά των γυναικών και των κοριτσιών παραμένουν απολύτως νόμιμες σε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου. Το γεγονός αυτό δυσκολεύει τις γυναίκες να κατέχουν περιουσία σε ορισμένα μέρη, σε άλλα, επιτρέπει στους άνδρες να βιάζουν τις γυναίκες τους ατιμώρητα.
Στο μεταξύ, οι παγκόσμιες κρίσεις πλήττουν κυρίως τις γυναίκες και τα κορίτσια. Όπου υπάρχει σύγκρουση, κλιματική καταστροφή, φτώχεια ή πείνα, οι γυναίκες και τα κορίτσια υποφέρουν περισσότερο. Σε κάθε περιοχή του κόσμου, οι γυναίκες βιώνουν μεγαλύτερες στερήσεις από τους άνδρες. Τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες, η αντίδραση ενάντια στα δικαιώματα των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών τους δικαιωμάτων, καθυστερεί και μάλιστα αντιστρέφει την πρόοδο.
Οι νέες τεχνολογίες – που έχουν τις δυνατότητες να εξαλείψουν τις ανισότητες – πολύ συχνά επιδεινώνουν τα πράγματα. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην άνιση πρόσβαση, σε αλγορίθμους με συστηματικά σφάλματα ή κακοποιητικό μισογυνισμό – από τα ψεύτικα βίντεο μέχρι τη στοχευμένη παρενόχληση συγκεκριμένων γυναικών.
Με την τρέχουσα ταχύτητα, η πλήρης νομική ισότητα για τις γυναίκες είναι περίπου 300 χρόνια μακριά, το ίδιο και ο τερματισμός των γάμων παιδιών. Με κάθε ειλικρίνεια, αυτός ο ρυθμός αλλαγής είναι προσβλητικός. Η μισή ανθρωπότητα δεν μπορεί να είναι επί αιώνες σε αναμονή για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της. Χρειαζόμαστε ισότητα τώρα. Αυτό σημαίνει επιτάχυνση του ρυθμού προόδου. Και αυτό εξαρτάται από την πολιτική φιλοδοξία και τις επενδύσεις – το θέμα της φετινής Διεθνούς Ημέρας της Γυναίκας.
Χρειαζόμαστε δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε προγράμματα για τον τερματισμό της βίας κατά των γυναικών, τη διασφάλιση αξιοπρεπούς εργασίας, όπως χρειάζεται να προωθήσουμε την ένταξη και την ηγετική θέση των γυναικών στις ψηφιακές τεχνολογίες, την οικοδόμηση της ειρήνης, τη δράση για το κλίμα καθώς και σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Χρειάζεται επειγόντως στήριξη των οργανώσεων για τα δικαιώματα των γυναικών που αγωνίζονται ενάντια στα στερεότυπα, μάχονται για να ακουστούν οι φωνές των γυναικών και των κοριτσιών και αμφισβητούν τις παραδόσεις και τους πολιτισμικούς κανόνες. Επί του παρόντος λαμβάνουν ένα ασήμαντο 0,1% των διεθνών δαπανών για την ανάπτυξη. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
Ο όρος επένδυση ενδεχομένως να ακούγεται ως κάτι παράταιρο με την καθημερινή ζωή των γυναικών. Χρειάζονται όμως επενδύσεις για να δοθούν στις μαθήτριες οι ίδιες ευκαιρίες με τους μαθητές. Απαιτούνται επενδύσεις για την παροχή ψηφιακής εκπαίδευσης και την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Απαιτούνται επενδύσεις για την παροχή παιδικής μέριμνας που επιτρέπει σε φροντιστές, που είναι κυρίως μητέρες, να εργαστούν με αμοιβή εκτός σπιτιού. Και απαιτούνται επενδύσεις για την οικοδόμηση συμπεριληπτικών κοινοτήτων και κοινωνιών με την πλήρη συμμετοχή γυναικών και κοριτσιών κάθε προέλευσης.
Η σωστή κίνηση είναι η τοποθέτηση χρημάτων προς όφελος της ισότητας, που έχει και οικονομικό αντίκρυσμα. Με την υποστήριξη των γυναικών προκειμένου να εισέλθουν στις επίσημες αγορές εργασίας, αναπτύσσονται οι οικονομίες, ενισχύονται τα φορολογικά έσοδα και διευρύνονται οι ευκαιρίες για όλους.
Η εξασφάλιση της επένδυσης που χρειαζόμαστε στις γυναίκες και στα κορίτσια, απαιτεί τρία πράγματα. Πρώτον, την αύξηση της διαθεσιμότητας προσιτής, μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους που κάνει πολλές αναπτυσσόμενες οικονομίες να ασφυκτιούν. Διαφορετικά, οι χώρες απλά δεν θα έχουν τα κεφάλαια για να επενδύσουν σε γυναίκες και κορίτσια. Χρειαζόμαστε άμεση δράση για να δώσουμε ανάσα σε χώρες με δυσβάσταχτες αποπληρωμές χρέους και να ενθαρρύνουμε τις διεθνείς αναπτυξιακές τράπεζες να αξιοποιήσουν περισσότερo την ιδιωτική χρηματοδότηση με προσιτό κόστος. Μακροπρόθεσμα, πρέπει να μεταρρυθμίσουμε τη διεθνή χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική και να την καταστήσουμε ταχύτερα προσαρμόσιμη στις ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών.
Δεύτερον, οι χώρες πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην ισότητα για τις γυναίκες και τα κορίτσια – αναγνωρίζοντας ότι η ισότητα δεν είναι μόνο ζήτημα δικαιωμάτων αλλά το θεμέλιο ειρηνικών, ευμαρών κοινωνιών. Αυτό σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν δραστικά τις διακρίσεις, δαπανούν σε προγράμματα υποστήριξης γυναικών και κοριτσιών και διασφαλίζουν τις πολιτικές, τους προϋπολογισμούς και τις επενδύσεις που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους.
Τρίτον, πρέπει να αυξήσουμε τον αριθμό των γυναικών σε ηγετικές θέσεις. Οι γυναίκες σε θέσεις εξουσίας μπορούν να συμβάλλουν στην αύξηση των επενδύσεων σε πολιτικές και προγράμματα που ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα των γυναικών και των κοριτσιών. Είμαι ιδιαίτερα περήφανος που από τις αρχές της θητείας μου – και για πρώτη φορά στην ιστορία – έχουμε ίσο αριθμό γυναικών και ανδρών σε ανώτερα διοικητικά στελέχη σε όλο το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών.
Η ισότητα έχει καθυστερήσει. Ο τερματισμός της πατριαρχίας απαιτεί χρήματα στο τραπέζι – ήρθε η ώρα να πέσει το χρήμα.
Ο Αντόνιο Γκουτέρες είναι Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών
