Ενας αδιέξοδος έρωτας στην Γερμανία λίγο μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου και μια σχέση μητέρας – κόρης που σου τσακίζει την καρδιά είναι ανάμεσα στις ταινίες που ξεχωρίζουν με άνεση αυτή την κινηματογραφική εβδομάδα από την οποία δε λείπει ένα θρίλερ για γερά νεύρα, μια ελληνική ταινία στα όρια του πειραματικού κινηματογράφου, ένα ντοκιμαντέρ για τον «Οδυσσέα» του Τζέιμς Τζόις και η επανέκδοση της επικής ταινίας «Ο τελευταίος αυτοκράτορας».
Βαθμολογία
5: εξαιρετική
4: πολύ καλή
3: καλή
2: ενδιαφέρουσα
1: μέτρια
0: απαράδεκτη
Κάποια μέρα θα πούμε τα πάντα ο ένας στον άλλο (Irgendwann werden wir uns alles erzählen)
Η Μαρλένε Μπούροφ σε σκηνή της ταινίας «Κάποια μέρα θα πούμε τα πάντα ο ένας στον άλλο»
Παραγωγή: Γερμανία, 2023
Σκηνοθεσία: Εμιλί Ατεφ
Ηθοποιοί: Μαρλένε Μπούροφ, Φέλιξ Κράμερ, Σέντρικ Αϊχ
Μια βαθιά, αδιέξοδη αγάπη αλλά και ένας βουβός δυσβάσταχτος πόνος είναι τα διακριτικά της τελευταίας ταινίας της Εμιλί Ατεφ (γνωστή από το βιογραφικό δράμα «Τρεις Μέρες στο Κιμπερόν» για την Ρόμι Σνάιντερ), που τοποθετείται στην επαρχία της Γερμανίας λίγο μετά την πτώση του Τείχους και έχει βασικούς ήρωες μια 19χρονη κοπέλα, την Μαρία (Μαρλένε Μπούροφ) και έναν 40 χρονο αγρότη, τον Χέλερ (Φέλιξ Κράμερ).
Καλοκαίρι του 1990 και η Γερμανία βρίσκεται σε χάος την ένωση Ανατολικής – Δυτικής. Όμως στη ζωή του μικρού χωριού της πρώην Ανατολικής Γερμανίας όπου η ιστορία λαμβάνει χώρα, το τώρα και το πριν δεν φαίνεται να έχουν και τόσες διαφορές. Ακόμα και αυτός ο απαγορευμένος έρωτας διατηρείται μυστικός καθώς η Μαρία θα γνωρίσει τον Χέλερ ενώ είναι φιλοξενούμενη στο σπίτι του φίλου της (Σέντρικ Αϊχ), ο οποίος θέλει να γευτεί την ζωή στην πόλη, να ακολουθήσει τον δρόμο της φωτογραφίας και να έχει εκείνην δίπλα του.
Κατά κάποιο τρόπο βρισκόμαστε και πάλι μπροστά σε μια εκδοχή του αιώνιου «ιψενικού τριγώνου» το οποίο η σκηνοθέτρια Ατεφ αντιμετωπίζει με ευγένεια, τρυφερότητα αλλά και σε απολύτως ρεαλιστικές βάσεις. Κάθε τι που βλέπουμε στην ταινία είναι μέσα από την ματιά της Μαρία που δίνει ισχυρές εσωτερικές μάχες προκειμένου να διαχειριστεί καταστάσεις οι οποίες την ξεπερνούν. Με την Μπούροφ να παίζει κυρίως με το βλέμμα η Ατεφ δίνει έμφαση στην σχεδόν αμίλητη σχέση των δύο κεντρικών ηρώων που κρύβουν πολύ περισσότερα από όσα δείχνουν. Ενδιαφέρον έχει και ο Χένερ, που πίσω από την μπρουτάλ εικόνα του κρύβει μια κατατρεγμένη ψυχή. Ενας ποιητής ντυμένος με την φόρμα εργασίας του εργάτη της γης.
Πέραν όλων αυτών το πιο μεγάλο ενδιαφέρον στην ταινία είναι ότι παρότι γυρίστηκε από γυναίκα και σε μια εποχή όπου ο κινηματογράφος παρουσιάζει το γυναικείο στοιχείο κυρίαρχο μέσα σε έναν κόσμο ηλίθιων ανδρών, η ωριμότητα που διακρίνεται στην ιστορία προέρχεται από τον άνδρα που θέλει πραγματικά να βοηθήσει την γυναίκα να μην πάρει λάθος δρόμο στην ζωή της.
Βαθμολογία: 3
ΑΘΗΝΑ: ΕΛΛΗ – ΝΙΡΒΑΝΑ – ΚΗΦΙΣΙΑ – ΑΤΛΑΝΤΙΣ – CINERAMA – ΣΠΟΡΤΙΓΚ – ΒΑΡΚΙΖΑ – ΣΙΝΕ ΑΛΙΚΗ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: ΚΟΛΟΣΣΑΙΟΝ – ΑΘΗΝΑΙΟΝ
————————————————————————-
Μάμα Γκλόρια (Ama Gloria)
Παραγωγή: Γαλλία, 2023
Ηθοποιοί: Ιλσα Μορένο Ζέγκο, Λουίζ Μαρουά Πανζανί, Αρνό Ρεμποτινί
Με όπλο την αδιαμφισβήτητη, σε σημεία ανατριχιαστική χημεία ανάμεσα στα δύο κεντρικά πρόσωπα αυτής της ιστορίας, την Γκλόρια (Ιλσα Μορένο Ζέγκο) μια μαύρη γυναίκα από το Πράσινο Ακρωτήριο και την Κλειώ (Λουίζ Μαρουά Πανζανί), ένα λευκό κοριτσάκι από το Παρίσι το οποίο η πρώτη φροντίζει ως νταντά, η Αματσουκελί-Μπαρσάκ δημιουργεί ένα συντριβάνι συναισθηματικών αποχρώσεων που πολύ απλά σε σκλαβώνει.
Η Μαρί Αματσουκελί-Μπαρσάκ είναι γνωστή από την ταινία «Party girl» (2014) που είχε σκηνοθετήσει μαζί με τους Κλερ Μπερζέρ και Σαμουέλ Τείς προκαλώντας αίσθηση με το θέμα της βετεράνου των καμπαρέ που αποφασίζει να κατασταλάξει σε έναν γάμο. Εδώ, μόνη, εξετάζει όλες τις «φάσεις» αυτής της πολύπλοκης όσο και απλής σχέσης χωρίς ποτέ να χαϊδεύει το θέμα της. Αντιθέτως, μπορεί να γίνει τρυφερή άλλο και πάρα πολύ σκληρή. Αληθινή.
Τις καταστάσεις βέβαια, κάπως τις έχεις σχηματίσει εκ των προτέρων στο μυαλό σου και δεν πέφτεις έξω. Όμως η σκηνοθέτις αποφεύγει πάρα πολλά κλισέ που συναντάμε σε αυτού του τύπου τις ταινίες και αναζητεί διαρκώς την ουσία χωρίς να σε αποπροσανατολίζει με περιττολογίες. Η εξάρτηση της Κλειώ για την Γκλόρια θα είναι βασανιστική για την μικρή από την στιγμή που η γυναίκα θα πρέπει να επιστρέψει στο νησί της για να φροντίσει τους δικούς της ανθρώπους, να βάλει σε τάξη την δική της ζωή.
Το δεύτερο κομμάτι της ταινίας, στο οποίο η Κλειώ που βρίσκεται υπό την προστασία ενός πολύ ώριμου πατέρα (Αρνό Ρεμποτινί), θα βρεθεί μαζί με την Γκλόρια στο Πράσινο Ακρωτήρι, κινεί κάπως περισσότερο το ενδιαφέρον, χάρη κυρίως στον τρόπο με τον οποίο η Αματσουκελί-Μπαρσάκ δομεί την σχέση της μικρής με τους οικείους της Γκλόρια. Εκεί εξάλλου θα χαθεί η αθωώτητα, στο τελευταίο καλοκαίρι κοντά στην πολυαγαπημένη «μητέρα».
Αλλά είναι κυριολεκτικά αδύνατον να περιγράψεις με λέξεις πόσο υπέροχα παίζει αυτό το κοριτσάκι, η Λουίζ Μαρουά Πανζανί. Με τα «μεγαλίστικα» γυαλιά και το α λα Σίρλεϊ Τεμπλ κόκκινο μαλλάκι του, με το αυθόρμητο γέλιο και το ειλικρινές κλάμα του, με το νάζι του παιδιού αλλά συγχρόνως την συνείδηση ενός ώριμου ανθρώπου, είναι από μόνο του λόγος για να δει κανείς αυτήν την ταινία που πολύ δικαίως ενθουσίασε αμέσως, από την πρώτη κιόλας προβολή της στο πρόγραμμα της Εβδομάδας Κριτικής του φεστιβάλ των Καννών.
Βαθμολογία: 3 ½
ΑΘΗΝΑ: ΑΣΤΥ
————————————————————————-
Ενας φανταστικός φίλος (Imaginary)
Παραγωγή ΗΠΑ, 2024
Σκηνοθεσία: Τζεφ Γουάντλοου
Ηθοποιοί: Ντε Γουάντα Γουάιζ, Πάιπερ Μπράουν, Τάεγκερ Μπερνς
Είναι πάνω κάτω γνωστό ότι οι κούκλες μπορούν να συνδυαστούν αρκετά καλά με τον τρόμο, αρκεί να θυμηθούμε την σειρά ταινιών «Η κούκλα του σατανά», ή την πιο πρόσφατη «M3GAN». Οπότε στο θρίλερ, ένα λούτρινο αρκουδάκι αυτή την φορά, ο Τσάνσι, θα γίνει ο «φίλος της φαντασίας» της μικρής Aλις (Πάιπερ Μπράουν) που μαζί με την μεγαλύτερη, έφηβη αδελφή της (Τάεγκερ Μπερνς), μεγαλώνει στο πατρικό της θετής μητέρας τους (Ντε Γουάντα Γουάιζ).
Μαθαίνουμε, η θετή μαμά που για την Ιστορία (όχι ότι έχει σημασία) είναι μαύρη, είχε επίσης «φανταστικό φίλο», στο ίδιο σπίτι, όταν ήταν παιδάκι. Οπότε κάπως (αλλά μη ρωτήσετε πως) η ιστορία της θετής μαμάς συνδέεται με εκείνη του κοριτσιού και μέσα από αυτή την σύνδεση ο σκηνοθέτης Τζεφ Γουάντλοου προσπαθεί (και προσπαθεί πολύ) να βγάλει κάτι πραγματικά πρωτότυπο.
Μέχρι ενός σημείου τα καταφέρνει αποφεύγοντας (όσο μπορεί) τα συνηθισμένα «κόλπα» που συναντάμε τόσο συχνά στις ταινίες θρίλερ με τους ξαφνικούς θορύβους, τα ξεπετάγματα από το πουθενά της απειλής κ.α. Ο Γουάντλοου δημιουργεί ατμόσφαιρα εσωτερικού τρόμου, σε γενικές γραμμές αποδεκτή στηριζόμενος κυρίως στην αθωότητα του προσώπου της Π. Μπράουν και στην απορία εκείνου της Ντε Γουάντα Γουάιζ που όπως κι εμείς προσπαθεί να καταλάβει τι στο καλό συμβαίνει.
Όταν όμως τα όρια ανάμεσα σε εφιάλτη και πραγματικότητα χάνονται και τέρατα αρχίζουν να αλωνίζουν την οθόνη καταβροχθίζοντας ότι βρίσκουν μπροστά τους, τότε καταλαβαίνεις ότι η ταινία σε έχει χάσει, ή απλώς, εσύ έχεις σταματήσει να της δίνει την σημασία που μέχρι τότε έδινες.
Βαθμολογία:1 ½
ΑΘΗΝΑ: VILLAGE THE MALL – ΑΕΛΛΩ – VILLAGE ATHENS METRO MALL – ΦΟΙΒΟΣ – OPTIONS CINEMAS IΛION – OPTIONS CINEMAS ΓΛΥΦΑΔΑ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: CINEMA ONE – VILLAGE COSMOS κ.α.
————————————————————————-
Τράνζιτ
Παραγωγή: Ελλάδα, 2023
Σκηνοθεσία: Κάρολος Ζωναράς
Ηθοποιοί: Παντελής Δεντάκης, Τζέο Πακίτσας, Δημήτρης Πουλικάκος, Μαρία Κουμπάνη, Μελέτης Γεωργιάδης
Το ρίσκο που ο σκηνοθέτης Κάρολος Ζωναράς αποφάσισε να πάρει στο «Τράνζιτο» είναι μεγάλο αλλά το ότι το πήρε είναι προς τιμήν του. Ενώ η ταινία αρχίζει έγχρωμη και με την ρεαλιστική σκηνή δύο θανάτων, αμέσως μετά μετατρέπεται σε ασπρόμαυρη και παρότι καταλαβαίνεις ότι βρίσκεται πλέον σε μια «άλλη διάσταση», αδυνατείς να αντιληφθείς τι ακριβώς συμβαίνει σε αυτή την διάσταση.
Αν όμως κάνεις υπομονή, αν περιμένεις (ίσως λίγο περισσότερο από όσο θα έπρεπε) κάποιο νόημα θα βγει, τουλάχιστον μέσα στο πλαίσιο του κόσμου που ο σκηνοθέτης έχει φτιάξει. Είναι ένας κόσμος ας πούμε στο μεταίχμιο μεταξύ ζωντανών και νεκρών : πεθαμένοι που βλέπουν μπροστά τους το ύστατο ταξίδι και θέλουν να ξαναγυρίσουν «πίσω». Τις ιστορίες κάποιων μαθαίνουμε (ή σχεδόν μαθαίνουμε) από τα υπονοούμενα, τα συμφραζόμενα, τους λεκτικούς γρίφους.
«Απέτυχα σε όλα αλλά κερδίζω στον θάνατο» ακούμε π.χ. σε κάποια σκηνή της ταινίας να λέει ένας από τους ήρωες που φορούν μαύρες κελεμπίες και κινούνται σε έναν άγονο χωμάτινο τοπίο, εντός και εκτός του κύκλου που έχει φτιαχτεί εκεί (ενίοτε θυμίζουν χορό σε αρχαία τραγωδία). Ό Ζωναράς έχει φτιάξει έναν «ονειρικό κόσμο» και από τους κόσμους των ονείρων, όπως πολύ καλά ξέρουμε, δεν μπορούμε να περιμένουμε λογική.
Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να ενταχθούμε σε αυτούς τον «κόσμους» και να τους παρακολουθήσουμε από απόσταση. Στον κινηματογράφο είναι υπόθεση του σκηνοθέτη να μας οδηγήσει, περίπου σαν ξεναγός σε έναν κόσμο που κατά βάθος μόνον εκείνος γνωρίζει. Δεν νομίζω ότι κατάλαβα πολλά από τα βαθύτερα νοήματα του κόσμου του «Τράνζιτ», ξέρω όμως ότι τελικά μπήκα μέσα σε αυτόν τον κόσμο και έμεινα.
Βαθμολογία: 2
ΑΘΗΝΑ: ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
————————————————————————-
ΤΖΕΙΜΣ ΤΖΟΙΣ – «100 χρόνια από τον Οδυσσέα»
Το ντοκιμαντέρ «100 χρόνια από τον Οδυσσέα» (100 Years of Ulysses, Ιρλανδία, 2022) του Ρουάν Μάγκαν επινοήθηκε από τον ιστορικό Φρανκ Κάλαναν, ως φόρος τιμής στα 100 χρόνια ζωής ενός από τα πιο εκρηκτικά (και «απόρθητα») βιβλία του 20ου αιώνα, του «Οδυσσέα» του Τζέιμς Τζόις (1882-1941). Το βιβλίο εκδόθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 1922 σε ένα μικρό βιβλιοπωλείο στο Παρίσι και αρχικώς η υποδοχή του δεν ήταν καθόλου θετική. Ο Τζόις στην εποχή του κατηγορήθηκε για προδοσία λόγω των απόψεών του κατά της Ιρλανδικής Καθολικής Εκκλησίας αλλά και για την αδιάφορη στάση του απέναντι στον μακροχρόνιο αγώνα του έθνους του για ανεξαρτησία από τη Βρετανία (που με την ίδρυση του Ιρλανδικού Ελεύθερου Κράτους κορυφώθηκε το 1922, λίγες εβδομάδες πριν από τη δημοσίευση του Οδυσσέα). Όμως εδώ και δεκαετίες ο «Οδυσσέας» εξετάζεται εκ νέου και σύγχρονες μελέτες δηλώνουν ότι ο πόλεμος του Τζόις ενάντια στην Καθολική Εκκλησία και τον εθνικισμό μπορεί να υποκινήθηκε από τη βαθύτερη δέσμευση για τον λαό του και τον πολιτισμό του. Η ταινία περιλαμβάνει συνεντεύξεις με συγγραφείς και μελετητές, όπως οι Ειμάρ Μακ Μπράιντ, Πολ Μαλντούν, Τζον Μακ Κορτ και Μάργκαρετ Ο’ Κάλαγκαν, αρχειακό φιλμικό και φωτογραφικό υλικό, έργα τέχνης από καλλιτέχνες όπως οι Τζες Τομπίν και Χόλι Περέιρα και μια όμορφη πρωτότυπη παρτιτούρα της Νατάσα Πολμπεργκ. Είναι ένα ευφάνταστο ταξίδι στην καρδιά ενός από τα πιο εμπνευσμένα και επιδραστικά μυθιστορήματα και αποκαλύπτει πώς παραμένει τόσο επίκαιρο σήμερα όσο ποτέ.
Βαθμολογία: 3
ΑΘΗΝΑ: ΣΤΟΥΝΤΙΟ
————————————————————————-
ΖΩΟΦΙΛΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ – «Σκύλος & Γάτα: Μια Τρελή Καταδίωξη»
Ενας ευχαριστος συνδυασμός «ομιλώντων» ζώων και ανθρώπων είναι το χαρακτηριστικό της ταινίας «Σκύλος & Γάτα: Μια Τρελή Καταδίωξη» ( Chien et chat , Καναδάς/ Γαλλία, 2024) της Ριμ Κερισί και βεβαίως είναι τα ζώα που δίνουν ρεσιτάλ, όχι οι άνθρωποι. Η Ντίβα είναι μια γκρίζα γάτα ινφλουενσερ με εκατομμύρια ακόλουθους και ο Τούλης αδεσποτάκι λαμπραντόρ που έχει κατά λάθος καταπιεί ένα ρουμπίνι αμύθητης αξίας, γεγονός που τον βάζει στο στόχαστρο του κλέφτη αλλά και ενός διεφθαρμένου αστυνομικού που το λιμπίζεται. Ανάμεσα σε Καναδά και Νέα Υόρκη θα μεσολαβήσουν πολλά, κυρίως ευχάριστα, σε ότι τουλάχιστον έχει σχέση με τα δύο τετράποδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι από την στιγμή που η ιδέα γεννήθηκε μέχρι την πλήρη υλοποίησή της χρειάσθηκε να μεσολαβήσουν επτά ολόκληρα χρόνια με έναν προϋπολογισμό πολύ μικρότερο από αυτούς που συναντάμε σε παρόμοιες ταινίες αμερικανικής παραγωγής. Η δουλειά πάντως που έγινε πάνω στην ταινία είναι ορατή και μάλιστα πολύ πιο δύσκολη από όσο μπορεί κάποιος να διανοηθεί. Ένα παράδειγμα είναι των ολιγόλεπτων σκηνών του κυνηγητού πάνω σε μια παγωμένη λίμνη που χρειάστηκαν 4.000 ώρες εργασίας!
Βαθμολογία: 2
ΑΘΗΝΑ: ΝΑΝΑ – ΟΛΑ ΤΑ VILLAGE – CINERAMA – ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ – ΡΕΝΑ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ – ΦΟΙΒΟΣ – WESTCITY – ΣΙΝΕΑΚ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: ΑΘΗΝΑΙΟΝ – VILLAGE COSMOS – OPTIONS κ.α.
————————————————————————-
ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ – «Ο τελευταίος αυτοκράτορας»
Προβάλλεται επίσης σε επανέκδοση ο «Τελευταίος αυτοκράτορας» (The Last Emperor, Αγγλία/ Ιταλία/ Κίνα/ Γαλλία, 1987) του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι που αναφέρεται στην ιστορία του Που Γι ο οποίος το 1908 και σε ηλικία τριών ετών στέφθηκε αυτοκράτορας της Κίνας και έγινε ο «Άρχοντας των 10 Χιλιάδων Ετών», «Ο Γιος των Ουρανών». Όμως η εξέλιξη του εξουσιαστή του μισού, σχεδόν, πληθυσμού της Γης, υπήρξε άκρως δραματική καθώς το 1912 η δημοκρατία γινόταν το νέο καθεστώς στην Κίνα και η παράδοση των 3.000 χρόνων αυτοκρατορικής διακυβέρνησης έσβηνε. Στην πιο φιλόδοξη και πλούσια σε εικόνες ταινία του, ο Μπερτολούτσι (που σύμφωνα με τον ίδιο δεν είχε ιδέα για την ιστορία της Κίνας όταν την γύριζε) χρησιμοποιεί ως οδηγό την αυτοβιογραφία του τελευταίου αυτοκράτορα της Κίνας, για να φτιάξει μέσα από την ματιά του αριστερού σκηνοθέτη μια εκθαμβωτική τοιχογραφία της ταραχώδους ιστορίας της Κίνας από τις αρχές 20ου αιώνα ως τη δεκαετία του 1980. Ο «Τελευταίος αυτοκράτορας» κέρδισε εννέα Όσκαρ – για όσα προτάθηκε: καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, διασκευασμένου σεναρίου, πρωτότυπης μουσικής, φωτογραφίας, μοντάζ, καλλιτεχνικής διεύθυνσης, κοστουμιών και ηχου. Ετσι έγινε μία από τις πιο πολυβραβευμένες ταινίες του θεσμού.
Βαθμολογία: 2
ΑΘΗΝΑ: CINOBO ΟΠΕΡΑ -OPTIONS IΛΙION – VILLAGE ΡΕΝΤΗ – ΑΤΛΑΝΤΙΣ – ΝΑΝΑ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: VILLAGE COSMOS – OPTIONS κ.α.
