Η σχέση του προέδρου Τραμπ με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε τα πάνω και τα κάτω της. Αυτό τα σκαμπανεβάσματα ίσως να ήταν το μοιραίο αποτέλεσμα της διασταύρωσης δύο τόσο ιδιαίτερων προσωπικοτήτων. Ωστόσο, παρά τις διαφωνίες, τις απειλές και τις αποκλίσεις, οι γέφυρες της επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών δεν έπαυσαν ποτέ να υπάρχουν.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ετοιμάζονται να μπουν σε μια νέα και μακρά προεκλογική περίοδο. Ο Ερντογάν μπορεί να μην είναι πρώτο θέμα στην ατζέντα, αλλά ο αναθεωρητισμός της Τουρκίας γεννά σίγουρα ανησυχία σε ορισμένους Αμερικανούς ψηφοφόρους που έχουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου.
Σε αυτή την ετερόκλητη ομάδα περιλαμβάνονται φυσικά οι Ελληνοαμερικανοί. Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν είναι οι μόνοι που έχουν θέμα με τις πολιτικές του Ερντογάν. Εάν κάποιος κοιτάξει καλύτερα στο εκλογικό σώμα θα δει ότι υπάρχουν αρμενικές, εβραϊκές, χριστιανικές ευαγγελικές, αλλά και κουρδικές οργανώσεις που πλέον έχουν βάλει στο στόχαστρο την Τουρκία.
Ωστόσο, ο σύμβουλος της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ, Χρήστος Μαραφάτσος, υποστηρίζει ότι οι ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας που είχε ο πρώην πρόεδρος με τον Ερντογάν δεν επηρεάζουν τις πολιτικές του αποφάσεις.
Μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Μαραφάτσος τονίζει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν ιδιαίτερα πολιτικά σκληρός απέναντι στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υποστηρίζοντας συγχρόνως ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του, οι ΗΠΑ έκαναν μια μεγάλη στρατηγική στροφή στην Ανατολική Μεσόγειο που έβαλε στο επίκεντρο την Ελλάδα.
Οι δημοσκοπήσεις σας δίνουν ένα ικανοποιητικό προβάδισμα. Ωστόσο, μια προεδρική αναμέτρηση είναι διαφορετική από μια εσωκομματική. Σας ανησυχεί ότι αυτό το προβάδισμα μπορεί να αντιστραφεί εάν ο Τραμπ δεν βελτιώσει τις επιδόσεις του στους μετριοπαθείς και ανεξάρτητους ψηφοφόρους;
Κοιτάξτε, αν οι εκλογές ήταν σήμερα, ο πρόεδρος Τραμπ θα τις κέρδιζε με μεγάλη διαφορά. Αυτό είναι γεγονός. Το ξέρουμε όλοι, και ο Τζο Μπάιντεν το ξέρει. Μέρα με τη μέρα, ο πρόεδρος Τραμπ σημειώνει πρόοδο. Και μέρα με τη μέρα, ο κόσμος χάνει την εμπιστοσύνη του στον Τζο Μπάιντεν. Δεν μπορεί να αποδώσει με τον τρόπο που πρέπει ένας πρόεδρος να αποδίδει. Αντίθετα, βλέπουμε ότι ο Ντόναλντ βρισκόταν μόλις τώρα εδώ, στο CPAC (Συντηρητικό Συνέδριο Πολιτικής Δράσης), όπου ήταν προγραμματισμένο να μιλήσει για μια ώρα. Στάθηκε στο βήμα για δυόμιση ώρες, λέγοντάς μας ότι πρόκειται να εργαστεί για τον αμερικανικό λαό. Αυτό περιμένουν οι Αμερικανοί από έναν πρόεδρο.
Άρα, η προεκλογική εκστρατεία αποδίδει εξαιρετικά. Είναι εξαιρετικά οργανωμένοι για το 2024 για να το κερδίσουν. Είμαστε ιδιαίτερα προετοιμασμένοι. Ο Τραμπ είναι πρόθυμος να κάνει ό,τι μπορεί για να είναι ο επόμενος πρόεδρος. Το βλέπουμε μέρα με τη μέρα. Ξεπερνάει τις δικαστικές περιπέτειες, προηγείται στις δημοσκοπήσεις, και πραγματικά, βαδίζει σταθερά προς τη νίκη του Νοεμβρίου. Οπότε, προηγούμαστε ξεκάθαρα και νομίζω ότι ο Τζο Μπάιντεν είναι τυχερός που οι εκλογές δεν γίνονται σήμερα.
Παρά τη σκληρή του στάση στο θέμα της μετανάστευσης, βλέπουμε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην ελληνοαμερικανική κοινότητα, η οποία είναι επίσης μια κοινότητα μεταναστών. Βλέπετε κάτι παράδοξο σε αυτή τη στήριξη;
Ως Ελληνοαμερικανός από μια οικογένεια που ήρθε εδώ τη δεκαετία του ’50, όπως πολλοί από τους πατεράδες και τους παππούδες μας πριν από εμάς που τα πήγαν τόσο καλά στις ΗΠΑ, αυτή η ερώτηση είναι πολύ σημαντική για μένα. Και κάνατε μια καλή παρατήρηση. Οι περισσότεροι Ελληνοαμερικανοί υποστηρίζουν τον Ντόναλντ Τραμπ. Κάναμε δημοσκοπήσεις το 2016 και το 2020 και είδαμε ότι πάνω από το 70% των Ελληνοαμερικανών τον υποστηρίζει. Αυτό οφείλεται στους εξής λόγους. Πρώτον, γνωρίζουμε ότι είναι επιχειρηματίας. Γνωρίζουμε ότι θα σηκώνεται κάθε μέρα και θα εργάζεται για τον αμερικανικό λαό. Ως Έλληνες, ήρθαμε σε αυτή τη χώρα, ξεπεράσαμε τα εμπόδια, και εργαστήκαμε για να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για εμάς και τις οικογένειές μας. Και αυτό έχει κάνει ο Ντόναλντ Τραμπ για αυτή τη χώρα. Όσον αφορά τη μετανάστευση, είναι ένα σημαντικό θέμα. Ήρθαμε σε αυτή τη χώρα ως νόμιμοι μετανάστες. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι υπέρ της νόμιμης μετανάστευσης. Αυτή τη στιγμή, βλέπουμε σχεδόν 250.000 ανθρώπους να μπαίνουν στα νότια σύνορά μας και δεν έχουμε ιδέα ποιοι είναι.
Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, όχι μόνο λόγω της εθνικής ασφάλειας, όχι μόνο λόγω των ανησυχιών για την απασχόληση και την οικονομική ανάπτυξη, αλλά λόγω του γεγονότος ότι δεν γνωρίζουμε ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι. Από πού προέρχονται; Τι θέλουν; Έχουν τα συμφέροντά τους στην Αμερική; Δεν το ξέρουμε αυτό. Ο Ντόναλντ Τραμπ θα το εξακριβώσει. Και ως Έλληνες, ως μετανάστες που έχουμε έρθει σε αυτή τη χώρα και έχουμε εργαστεί όλες αυτές τις δεκαετίες για να παρέχουμε στις οικογένειές μας μια καλύτερη ζωή, αυτό είναι το μόνο που μπορούμε να ζητήσουμε. Ένα μέρος όπου μπορούμε να νιώθουμε ασφάλεια στην Αμερική. Ένα μέρος όπου προστατεύονται οι δουλειές μας. Και ένα μέρος όπου τα παιδιά μας είναι ασφαλή.
Θέλω να σταθώ στην απάντηση σας γιατί γνωρίζουμε ότι πολλοί Έλληνες έφτασαν παράνομα στις ΗΠΑ. Ορισμένοι από αυτούς εργάστηκαν σκληρά τόσο για τις οικογένειες τους όσο και για τη χώρα που τους φιλοξένησε. Αρά ακόμα και εάν μιλάμε για παράνομους μετανάστες μήπως η ρητορική του Τραμπ ξεπερνά ορισμένες κόκκινες γραμμές;
Ανεξάρτητα από την κυβέρνηση, ακόμα και αν κοιτάξετε τις πολιτικές της κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν, έχουμε πολιτικές για την προστασία των συνόρων. Ανεξάρτητα από το εάν έχουμε αριστερά ή δεξιά, Δημοκρατικούς ή Ρεπουμπλικανούς, είναι δουλειά κάθε προέδρου να γνωρίζει ότι υπάρχει ένα σύστημα (μετανάστευσης) που θα διασφαλίζει ότι οι εισροές στη χώρα μας θα γίνονται με ένα τρόπο προβλέψιμο, (νόμιμα) επιτρεπτό και που μπορούμε να τον επιβάλουμε. Ο Τζο Μπάιντεν δεν το κάνει αυτό.
Ο πρόεδρος Τραμπ θέλει μετανάστευση. Καλεί τον κόσμο να έρθει εδώ και να ξεκινήσει μια νέα ζωή. Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτή είναι μια καλή ερώτηση. Γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ έχει υποσχεθεί ότι θα είναι πρόεδρος για όλους τους ανθρώπους. Και όχι μόνο οι Αμερικανοί, αλλά βλέπουμε τον κόσμο να λέει, πού είναι; Τον θέλουμε πίσω. Ξέρετε, υπάρχει ένας μεγάλος πόλεμος σχεδόν σε κάθε ήπειρο αυτή τη στιγμή. Ο κόσμος δεν είναι καλύτερος από ό,τι ήταν πριν από τέσσερα χρόνια. Έτσι, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει ένας πρόεδρος είναι να επιβάλει τις υπάρχουσες πολιτικές. Ξέρει πώς να το κάνει αυτό. Είναι ένας καλός επιχειρηματίας και ανυπομονούμε να τον έχουμε πίσω το 2024.
Μιλώντας για τον κόσμο, ο πρόεδρος Τραμπ «ενθάρρυνε» τη Ρωσία να επιτεθεί στις χώρες του ΝΑΤΟ που δεν εκπληρώνουν τη συμμαχική δέσμευση για αμυντικές δαπάνες της τάξης του 2% του ΑΕΠ. Θα πρέπει οι σύμμαχοι στην Ευρώπη να ανησυχούν για μια ενδεχόμενη επανεκλογή του Τραμπ;
Ο πρόεδρος Τραμπ έχει πει επανειλημμένα ότι ένα ισχυρό ΝΑΤΟ είναι αυτό που χρειαζόμαστε σε αυτόν τον κόσμο. Και είναι αυτό που θέλει και αυτό που πρόκειται να κάνει. Ακούσαμε τα σχόλια του Ντόναλντ Τραμπ. Και αυτά έγιναν γιατί έχουμε κράτη που είναι μέλη στο ΝΑΤΟ αλλά δεν σηκώνουν τα δίκαια βάρη που τους αναλογούν (2% του ΑΕΠ σε αμυντικές δαπάνες). Οι ΗΠΑ συνεισφέρουν σημαντικά στο ΝΑΤΟ. Και ξέρετε ποιος άλλος επίσης συνεισφέρει; Η Ελλάδα που παρέχει το 2%. Αλλά η πλειοψηφία των χωρών μελών του ΝΑΤΟ δεν το κάνει. Και ποιον επηρεάζει αυτό; Επηρεάζει χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα που πληρώνουν το δίκαιο μερίδιό τους.
Άρα, ο Τραμπ θέλει ένα ισχυρό ΝΑΤΟ. Στην πραγματικότητα, το ΝΑΤΟ ήταν ισχυρότερο όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν πρόεδρος από το 2016 έως το 2020. Τώρα είναι αδύναμο. Και ο Ντόναλντ Τραμπ το αντιλαμβάνεται αυτό. Και θέλει ο κόσμος να είναι ένα καλύτερο και ασφαλέστερο μέρος. Και ο τρόπος που το κάνουμε αυτό είναι όταν ενωνόμαστε όλοι μαζί. Έχουμε ήδη έναν υπάρχοντα οργανισμό. Δεν χρειάζεται να δημιουργηθεί μια νέα δομή. Αλλά αυτό που προσπαθεί να πει, είναι ότι εδώ έχουμε μια πολιτική. Έχουμε μια οργάνωση που μπορεί να μας προστατεύει από πολέμους και συγκρούσεις. Το ΝΑΤΟ δεν κάνει τίποτα αυτή τη στιγμή. Έχει περιορισμένη ικανότητα επειδή δεν έχει τους πόρους. Έτσι, εάν ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν πρόεδρος, θα διασφάλιζε από την πρώτη μέρα ότι τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ θα πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί. Και αυτό θα μας κάνει όλους πιο ασφαλείς.
Υπονοείτε, λοιπόν, ότι δεν πρέπει να παίρνουμε τοις μετρητοίς τα λεγόμενα του και ότι ίσως έχουμε να κάνουμε με μια προεκλογική ρητορική;
Ο Τραμπ θέλει ένα ισχυρότερο ΝΑΤΟ και γνωρίζει ότι ο τρόπος για να γίνει αυτό είναι τα μέλη που καρπώνονται τα οφέλη, να βεβαιωθούν ότι πληρώνουν το δίκαιο μερίδιό τους. Επειδή ξέρετε τι; Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν πρόεδρος για τέσσερα χρόνια, δεν είχαμε κανένα πόλεμο. Μάλιστα τους σταμάτησε όλους. Και τώρα αυτό έχει αντιστραφεί τελείως.
Μιλάτε σαν να υπονοείτε ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν είναι υπεύθυνος για τους πολέμους στην Ουκρανία και το Ισραήλ. Ποιες διαφορετικές κινήσεις θα είχε κάνει ο Ντόναλντ Τραμπ για να αποτρέψει αυτές τις συγκρούσεις;
Το προεδρικό ήθος που ήθελε να φέρει ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν ένα ήθος ειρήνης. Και αυτό έκανε. Έφερε την ειρήνη μέσω της προβολής ισχύος.
Θυμόμαστε ότι ο Τραμπ διατηρούσε στενή επικοινωνία με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και υπήρχε ένα κανάλι επικοινωνίας που είχε ονομαστεί «η διπλωματία των γαμπρών». Πρέπει η Ελλάδα να ανησυχεί για αυτή τη σχέση και πως ευθυγραμμίζεται το πολιτικό δόγμα «Πρώτα η Αμερική» με το Διεθνές Δίκαιο που αποτελεί τη βάση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής;
Ως Ελληνοαμερικανοί ανησυχούμε όλοι για τον Ερντογάν. Και νομίζω ότι είδαμε να συντελείται μια ισχυρή και θεμελιώδη μετατόπιση που ξεκίνησε από τον Ντόναλντ Τραμπ την περίοδο μεταξύ 2016 και 2020. Εάν κοιτάξετε την ιστορία, ανεξάρτητα από το αν ο πρόεδρος ήταν Ρεπουμπλικανός ή Δημοκρατικός, η Τουρκία ήταν πάντα ένας σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ. Το ίδιο και η Ελλάδα, αλλά υπήρχε πάντα ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την Τουρκία. Αυτό άλλαξε κατά την προεδρία του Τραμπ. Έβλεπε την Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο ως έναν πολύ στρατηγικό εταίρο που είναι ένας σταθερός σύμμαχος εδώ και δεκαετίες.
Έτσι, μπορεί να ακούγεται ότι ο Τραμπ και ο Ερντογάν είχαν μια εξαιρετική σχέση, αλλά στο τέλος της ημέρας, αν κοιτάξουμε τα πράγματα με μια πολιτική ματιά, δεν υπήρχε πιο σκληρός πρόεδρος με τον Ερντογάν από τον Ντόναλντ Τραμπ. Αυτό το είδαμε στη πράξη μέσω της πολιτικής που άσκησε. Ανεξάρτητα από Ρεπουμπλικανούς ή Δημοκρατικούς, ο Ντόναλντ Τραμπ άλλαξε την πορεία των ελληνοαμερικανικών σχέσεων στη σύγχρονη ιστορία. Δεν είχαμε δει κάτι τέτοιο τα τελευταία 40 χρόνια. Αυτό είναι σημαντικό. Και ξέρετε, το γεγονός ότι έχει σχέση με τον Ερντογάν και όλους τους μεγάλους ηγέτες είναι στην πραγματικότητα καλό, γιατί μπορεί να σηκώσει το τηλέφωνο και να συνομιλήσει μαζί τους.
Και αναφερθήκατε σε ανθρώπους που υπηρέτησαν στην κυβέρνηση όπως ο Τζάρεντ Κούσνερ. Ήταν εκπληκτικός στον Λευκό Οίκο και έκανε μια θαυμάσια δουλειά, για παράδειγμα, φέρνοντας την ειρήνη στη Μέση Ανατολή μέσω των Συμφωνιών του Αβραάμ. Αυτή ήταν μια ειρηνευτική συμφωνία που κανείς δεν περίμενε ότι θα συνέβαινε ποτέ. Ο Τζάρεντ Κούσνερ ήταν ένας από τους κύριους ανθρώπους που την υλοποίησαν φυσικά μαζί με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Και είμαστε πολύ τυχεροί που έχουμε έναν πρόεδρο σαν τον Ντόναλντ Τραμπ γιατί είναι σκληρός απέναντι στους κακούς δρώντες. Έτσι, αν ο Πούτιν άρχιζε έναν πόλεμο, θα σήκωνε το τηλέφωνο και θα του έλεγε όχι σήμερα.
