Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα  συνδέονται άμεσα με 32 βλαβερές συνέπειες για την υγεία, μεταξύ των οποίων υψηλός κίνδυνος για: καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο, διαβήτη τύπου 2,  κακή ψυχική υγεία,  πρόωρο θάνατο, σύμφωνα με διεθνή μελέτη ανασκόπησης άλλων επιμέρους μελετών.

Τα συμπεράσματα από από την πρώτη ολοκληρωμένη ανασκόπηση των στοιχείων που έχουν συλλεχθεί δημοσιεύονται εν μέσω της ραγδαίας αύξησης της παγκόσμιας κατανάλωσης των λεγόμενων UPF, υπερ – επεξεργασμένων τροφίμων μεταξύ των οποίων δημητριακά, μπάρες πρωτεΐνης, ανθρακούχα ποτά, έτοιμα γεύματα και γρήγορο φαγητό.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ, περισσότερο από το ήμισυ της μέσης διατροφής αποτελείται πλέον από υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα. Για ορισμένους, ιδίως για τους νεότερους, τους φτωχότερους ή από υποβαθμισμένες περιοχές καταναλωτές, μια τυπική διατροφή περιλαμβάνει έως και 80% UPF.

Από 10 εκατομμύρια ανθρώπους τα στοιχεία της έρευνας

Τα στοιχεία που δημοσιεύονται δείχνουν ότι διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε UPF μπορεί να είναι επιβλαβής για πολλούς τομείες της υγείας. Τα αποτελέσματα της έρευνας που αφορούσε σχεδόν 10 εκατομμύρια ανθρώπους υπογραμμίζουν την ανάγκη λήψης μέτρων που να στοχεύουν στη μείωση της έκθεσης σε UPF, δήλωσαν οι ερευνητές.

Στην ανασκόπηση συμμετείχαν εμπειρογνώμονες από διάφορα κορυφαία ιδρύματα, μεταξύ των οποίων η Σχολή Δημόσιας Υγείας Johns Hopkins στις ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ και το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στη Γαλλία.

Στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal, οι επιστήμονες κατέληξαν στο εξής συμπέρασμα: Η κατανάλωση υπερ επεξεργασμένων τροφίμων συσχετίζονται με 32 παραμέτρους υγείας που οδηγούν σε καρκίνο αλλά και σε άλλες σοβαρές ασθένειες αναπνευστικές, καρδιαγγειακές, γαστρεντερικές, μεταβολικές, ψυχικές πολλές από τις οποίες οδηγούν στο θάνατο.

«Η μεγαλύτερη έκθεση σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο δυσμενών αποτελεσμάτων για την υγεία» εξηγούν και επισημαίνουν πως τα στοιχεία της έρευνας και η αξιολόγησή τους οδηγεί στην ανάγκη για χρήση μέτρων στον πληθυσμό στην κατεύθυνση της μείωσης των υπερ επεξεργασμένων τροφών, με γνώμονα τη δημόσια υγεία.

Ποια είναι τα υπερ – επεξεργασμένη τρόφιμα

Photo by Jonathan Cooper – pexels

Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των συσκευασμένων αρτοσκευασμάτων και σνακ, των ανθρακούχων ποτών, των ζαχαρούχων δημητριακών και των έτοιμων προς κατανάλωση ή έτοιμων γευμάτων, υποβάλλονται σε πολλαπλές βιομηχανικές διεργασίες και συχνά περιέχουν χρώματα, γαλακτωματοποιητές, αρώματα και άλλα πρόσθετα. Τα προϊόντα αυτά τείνουν επίσης να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετη ζάχαρη, λίπος ή/και αλάτι, αλλά χαμηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες και φυτικές ίνες.

Ανασκόπηση των στοιχείων των ερευνών

Προηγούμενες μελέτες είχαν συνδέσει τα υπερ επεξεργασμένα τρόφιμα UPF με την κακή υγεία, αλλά καμία ολοκληρωμένη ανασκόπηση δεν είχε μέχρι πρότινος προσφέρει μια ευρεία αξιολόγηση των στοιχείων σε αυτόν τον τομέα.

Για να γεφυρώσουν αυτό το κενό, οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια συνολική ανασκόπηση – μια σύνοψη στοιχείων υψηλού επιπέδου – 45 διαφορετικών συγκεντρωτικών μετα-αναλύσεων από 14 μελέτες που συσχετίζουν τα UPF με δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.

Ανεξάρτηση από εταιρείες η μελέτη

Όλες οι μελέτες δημοσιεύθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια και αφορούσαν 9,9 εκατομμύρια άτομα. Καμία από αυτές δεν χρηματοδοτήθηκε από εταιρείες που εμπλέκονται στην παραγωγή UPF.

Οι εκτιμήσεις της έκθεσης σε υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα προέκυψαν από ένα συνδυασμό ερωτηματολογίων συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων, 24ωρης ανάκλησης διατροφικών αναφορών και διατροφικού ιστορικού και μετρήθηκαν ως υψηλότερη έναντι χαμηλότερης κατανάλωσης, επιπλέον μερίδες ανά ημέρα ή αύξηση 10%.

Συνολικά, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η υψηλότερη έκθεση σε UPF συσχετίστηκε σταθερά με αυξημένο κίνδυνο 32 δυσμενών αποτελεσμάτων για την υγεία, αναφέρει το The British Medical Journal.

Τα υψηλά ποσοστά κινδύνου

Πειστικά στοιχεία έδειξαν ότι η υψηλότερη πρόσληψη UPF σχετίζεται με περίπου 50% αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις, 48 έως 53% υψηλότερο κίνδυνο άγχους και κοινών ψυχικών διαταραχών και 12% υψηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.

Τα άκρως ενδεικτικά στοιχεία έδειξαν επίσης ότι η υψηλότερη πρόσληψη PF συσχετίστηκε με 21% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, 40 έως 66% αυξημένο κίνδυνο θανάτου που σχετίζεται με καρδιακές παθήσεις, παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2 και προβλήματα ύπνου και 22% αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης.

Υπήρχαν επίσης ενδείξεις για συσχετίσεις μεταξύ της UPF και του άσθματος, της γαστρεντερικής υγείας, ορισμένων μορφών καρκίνου και των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου, όπως τα υψηλά λιπαρά στο αίμα και τα χαμηλά επίπεδα «καλής» χοληστερόλης, αν και οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι τα στοιχεία για αυτές τις συνδέσεις παραμένουν περιορισμένα.

Τα UPF και ο πρόωρος θάνατος

Ο δρ Chris van Tulleken, αναπληρωτής καθηγητής στο University College του Λονδίνου και ένας από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες στον κόσμο στον τομέα του UPF, δήλωσε ότι τα ευρήματα είναι «απολύτως συνεπή» με έναν πλέον «τεράστιο αριθμό ανεξάρτητων μελετών που συνδέουν σαφώς μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε UPF με πολλαπλές βλαβερές συνέπειες για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του πρόωρου θανάτου».

«Έχουμε κατανοήσει τους μηχανισμούς με τους οποίους αυτά τα τρόφιμα προκαλούν βλάβες», πρόσθεσε. «Εν μέρει αυτό οφείλεται στο κακό διατροφικό τους προφίλ – συχνά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, αλάτι και ελεύθερη ζάχαρη.

Αλλά και ο τρόπος επεξεργασίας τους είναι επίσης σημαντικός – είναι κατασκευασμένα και προωθούνται στο εμπόριο με τρόπους που οδηγούν στην υπερβολική κατανάλωση – για παράδειγμα, είναι συνήθως μαλακά με πολλές θερμίδες και προωθούνται επιθετικά συνήθως σε κοινότητες που μειονεκτούν πολιτισμικά.

Σε αντίστοιχο άρθρο, ακαδημαϊκοί από τη Βραζιλία δήλωσαν ότι τα UPFs «δημιοργούνται με χημικά και φθηνά συστατικά» με σκοπό « να γίνουν εύγευστα και ελκυστικά με τη χρήση συνδυασμών γεύσεων, χρωμάτων, γαλακτωματοποιητών, πυκνωτικών και άλλων πρόσθετων».

Τα επεξεργασμένα τρόφιμα, επιβλαβή όσο και ο καπνός

«Εχει πλέον φτάσει η ώρα οργανισμοί όπως ο ΟΗΕ, μαζί με τα κράτη μέλη, να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια σύμβαση-πλαίσιο για τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, ανάλογη με το πλαίσιο για τον καπνό».

Εν τω μεταξύ, μια ξεχωριστή μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Lancet Public Health υπέδειξε ότι περισσότεροι από 9.000 θάνατοι που σχετίζονται με καρδιακές παθήσεις θα μπορούσαν να αποφευχθούν στην Αγγλία τις επόμενες δύο δεκαετίες, εάν όλα τα εστιατόρια, τα καταστήματα γρήγορου φαγητού, οι καφετέριες, οι παμπ και τα καταστήματα που κερνούν φαγητό ανέφεραν τις θερμίδες στο μενού τους.