Ας υποθέσουμε πως είστε σκηνοθέτης, παραγωγός, ηθοποιός, σεναριογράφος, σκηνογράφος, εργάτης της Έβδομης Τέχνης, τέλος πάντων, και κάνετε μία ταινία, η οποία κυκλοφορεί και μάλιστα αρέσει. Αρέσει τόσο που κόβει πολλά εισιτήρια ανά τον κόσμο, παρουσιάζεται στα μεγαλύτερα φεστιβάλ, αποσπά βραβεία και τελικά και μία ή περισσότερες υποψηφιότητες για Όσκαρ. Οποία τιμή! Η υψηλότερη και πιο σημαντική ίσως για τη βιομηχανία του κινηματογράφου.
Το να κερδίσει μια ταινία υποψηφιότητες για Όσκαρ συνήθως κατοχυρώνει τη θέση της στην ιστορία του σινεμά· συντηρεί την κληρονομιά της για τα επόμενα χρόνια. Αλλά, ας είμαστε ειλικρινείς, η νίκη είναι αυτό που πραγματικά επιδιώκει κάθε υποψήφιος στο τέλος της βραδιάς. Φυσικά και από μόνο του το να λάβεις έστω και μία υποψηφιότητα είναι απολύτως τιμητικό. Αλλά ποιος δεν θέλει να φύγει και με ένα αγαλματίδιο;
Ωστόσο, μερικές από τις σπουδαιότερες ταινίες όλων των εποχών κρίθηκαν κατώτερες των περιστάσεων στα μάτια της Ακαδημίας. Παρά την καλλιτεχνική τους αξία και την αναγνώριση που έλαβαν ανεξαιρέτως, στα 100 παρά κάτι χρόνια της ιστορίας των Όσκαρ, υπήρξαν κάποιες ταινίες που μπήκαν στο Dolby Theatre φορτωμένες υποψηφιότητες, αλλά τελικά έφυγαν με άδεια χέρια. Κι ας ήταν προϊόντα μερικών εκ των ιερών τεράτων του σινεμά.
Από τις «Συμμορίες της Νέας Υόρκης» του 2002 μέχρι τα περσινά «Πνεύματα του Ινισέριν», κάνουμε μια αναδρομή και θυμόμαστε τις ταινίες εκείνες που έφτασαν στην πηγή με τα χρυσά αγαλματίδια αλλά δεν κράτησαν τελικά στα χέρια τους ούτε ένα.
Ο Νονός Μέρος ΙΙΙ (1990)
Παρόλο που ο Francis Ford Coppola θεωρούσε ότι οι δύο πρώτες ταινίες του Νονού αφηγούνταν το πλήρες έπος της οικογένειας Corleone, υπέκυψε στις ακάματες πιέσεις της Paramount για ένα τρίτο κεφάλαιο στην ιστορία. Έτσι, γυρίστηκε «Ο Νονός Μέρος ΙΙΙ». Στο τελευταίο αυτό μέρος της τριλογίας, το οποίο λέγεται ότι ο Coppola αποκαλεί ακόμα και σήμερα «επίλογο της διλογίας του Νονού», ολοκληρώνεται η ιστορία του Michael Corleone, καθώς προσπαθεί να νομιμοποιήσει την κατά τι παράνομη αυτοκρατορία του.
Η υποδοχή της ταινίας δεν ήταν κακή. Δεν ήταν όμως και σαν εκείνη των δύο προηγούμενων. Παρόλα αυτά, η ταινία κατάφερε να αποσπάσει επτά υποψηφιότητες για Όσκαρ και μάλιστα στις σημαντικότερες κατηγορίες. Όμως τελικά δεν κέρδισε ούτε ένα βραβείο, μιας και εκείνη ήταν η χρονιά του Κevin Costner και της ταινίας του «Χορεύοντας με τους Λύκους».
Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ (1994)
Τι κι αν είναι η ταινία με την υψηλότερη βαθμολογία στο Top 250 του IMDb; Τι κι αν είναι μια από τις πιο αγαπημένες ταινίες όλων των εποχών; Τι κι αν οι Tim Robbins και Morgan Freeman παραδίδουν μερικά από τα πιο συγκλονιστικά μαθήματα ζωής; Τι κι αν έλαβε επτά υποψηφιότητες για Όσκαρ; Το αριστούργημα του Frank Darabont έμεινε με τη γλύκα.
Παρά το πόσο αγαπητή είναι σήμερα η ταινία «Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ», έχασε και στις επτά κατηγορίες που ήταν υποψήφια, ενώ αγαπημένη ταινία της Ακαδημίας για εκείνη τη χρονιά αναδείχθηκε το «Forrest Gump». Περισσότερο όμως από κάθε άλλη ταινία, η «Τελευταία Έξοδος» απέδειξε ότι υπάρχει ζωή και πέρα από τα Όσκαρ.
Ο Άνθρωπος Ελέφαντας (1980)
Ο David Lynch δεν ήταν ποτέ πολύ αγαπητός στην Ακαδημία. Το 1980 όμως κατάφερε να βρει ανταπόκριση με αυτήν εδώ την ταινία, η οποία αφηγείται την ιστορία ενός ευφυούς και καλόκαρδου ανθρώπου που όμως όλοι φοβούνται λόγω της σοβαρής παραμόρφωσης του προσώπου του.
Η ταινία ήταν υποψήφια για οκτώ βραβεία Όσκαρ, ισοψηφώντας με το «Οργισμένο Είδωλο» του Martin Scorsese. Παρόλο που «Ο Άνθρωπος Ελέφαντας» έχασε στο κινηματογραφικό αυτό μπράντεφερ, τα βραβεία της 53ης τελετής μοιράστηκαν αρκετά δίκαια θα έλεγε κανείς. Καλύτερη ταινία της χρονιάς στέφθηκε το οικογενειακό δράμα «Συνηθισμένοι Άνθρωποι» Robert Redford.
Τα Απομεινάρια μια Μέρας (1993)
Άλλη μια ταινία με πρωταγωνιστή τον Anthony Hopkins και οκτώ υποψηφιότητες αλλά κανένα βραβείο. Πολλά χρόνια μετά τον «Άνθρωπο Ελέφαντα», αλλά έχοντας κερδίσει ήδη το πρώτο από τα συνολικά δύο Όσκαρ της καριέρας του, ο Ουαλός Σερ υπέμεινε ήσυχα τις ήττες που επεφύλασσε εκείνη τη βραδιά η Ακαδημία για την κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Kazuo Ishiguro.
Για την ιστορία, να πούμε ότι μεγάλος νικητής εκείνης της χρονιάς ήταν «Η λίστα του Σίντλερ» του Steven Spielberg, ο οποίος έχει λάβει κι εκείνος το μερίδιό του σε οσκαρικές ήττες και με το παραπάνω. Δεν θα σας πω ακόμα. Απλώς συνεχίστε να διαβάζετε.
Έλβις (2022)
Η πρόσφατη κινηματογραφική υπερπαραγωγή για τον βασιλιά του Ροκ εντ ρολ δια χειρός Baz Luhrmann έλαβε 12λεπτο χειροκρότημα στις Κάννες, αμέτρητες υποψηφιότητες σε φεστιβάλ και διοργανώσεις ανά τον κόσμο – ανάμεσά τους και οκτώ υποψηφιότητες εκ μέρους της Ακαδημίας – αλλά ούτε ένα χρυσό αγαλματίδιο τελικά.
Ο Austin Butler έχασε την ευκαιρία να λάβει το πρώτο του Όσκαρ. Αλλά έχασε από τον κατά κοινή ομολογία εκπληκτικό Brendan Fraser και το συγκινητικό του come back, ενώ ταινία της χρονιάς αναδείχθηκε το «Τα Πάντα Όλα», αποσπώντας συνολικά επτά βραβεία.
Τα Πνεύματα του Ινισέριν (2022)
Μαζί με το καστ του «Έλβις», άλλο ένα καστ, εκείνο των «Πνευμάτων του Ινισέριν» πέρασε όλη την βραδιά της 95ης τελετής καθήμενο, παρακολουθώντας τους συντελεστές του «Τα Πάντα Όλα» να ανεβοκατεβαίνουν στη σκηνή και να μαζεύουν βραβεία.
Εννιά υποψηφιότητες στις σπουδαιότερες κατηγορίες, εννιά ευκαιρίες για μια έστω βράβευση γίναν όλες καπνός για την ταινία που λίγες εβδομάδες πριν είχε κατακτήσει τέσσερα βραβεία BAFTA. Η μόνη από τους Ιρλανδούς συντελεστές που ανέβηκε στη σκηνή εκείνη τη βραδιά ήταν η Jenny, το γαϊδουράκι της ταινίας.
Οι Συμμορίες της Νέας Υόρκης (2002)
Ο Martin Scorsese είναι εκ των αγαπημένων της Ακαδημίας. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε του ταινία έχει την ίδια απήχηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η ταινία του 2002 «Οι Συμμορίες της Νέας Υόρκης». Ο 82χρονος σκηνοθέτης παιδεύτηκε πολύ, για περίπου 24 χρόνια, με αυτήν την ταινία, η οποία αν και ως επί το πλείστον έτυχε καλής υποδοχής.
Η ταινία έλαβε συνολικά δέκα υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων καλύτερης ταινίας, καλύτερης σκηνοθεσίας (για τον Scorsese), καλύτερου ανδρικού ρόλου (για τον Daniel Day-Lewis), καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου, καλύτερης φωτογραφίας, καλύτερης ενδυματολογίας, καλύτερου μοντάζ, καλύτερου σχεδιασμού παραγωγής, καλύτερου ήχου και καλύτερου πρωτότυπου τραγουδιού (για το “The Hands That Built America»), πήγε σπίτι του με μηδέν αγαλματίδια, σε αντίθεση με το «Chicago» του Rob Marshall που εκείνη τη χρονιά σάρωσε.
Αληθινό Θράσος (2010)
Μπορεί η ταινία «Αληθινό Θράσος» του 1969 να χάρισε στον John Wayne το πρώτο και μοναδικό του Όσκαρ, αλλά το ριμέικ των αδελφών Coen το 2010 δεν είχε τέτοια τύχη. Παρόλο που η ταινία ήταν μία σπάνια περίπτωση γουέστερν που αγκαλιάστηκε από το σύγχρονο κοινό και στη συνέχεια προτάθηκε για δέκα Όσκαρ, τελικά έφυγε από την τελετή με άδεια χέρια.
Ωστόσο, υπήρξαν δύο παράγοντες που οδήγησαν σε αυτήν την αδιανόητη χασούρα. Πρώτον, τα Όσκαρ του 2011 θεωρούνται ως ένας από τους πιο σκληρούς διαγωνισμούς όλων των εποχών, με το ριμέικ των Coen να αντιμετωπίζει σε πολλές κατηγορίες τις ταινίες «Ο Λόγος του Βασιλιά», «Μαύρος Κύκνος», «Inception» και «Το Κοινωνικό Δίκτυο». Το δεύτερο ζήτημα ήταν το timing. Ο Jeff Bridges είχε μόλις κερδίσει το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου την προηγούμενη χρονιά για την ταινία «Crazy Heart», ενώ μόλις τρία χρόνια νωρίτερα, μια άλλη ταινία των αδελφών Coen, το «Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους», είχε κερδίσει συνολικά τέσσερα Όσκαρ.
Οδηγός Διαπλοκής (2013)
Ήταν αναμφίβολα μια από τις πιο δημοφιλείς ταινίες που κυκλοφόρησαν το 2013. Αγαπήθηκε τόσο από τους κριτικούς όσο και από το κοινό, αλλά κατέληξε να έχει τα ίδια προβλήματα με την Ακαδημία με την ταινία «Αληθινό Θράσος». Προτάθηκε για δέκα Όσκαρ και δεν κέρδισε ούτε ένα. Κι αυτό γιατί το 2013 ήταν μια πολύ καλή κινηματογραφική χρονιά και η ταινία του David O. Russellήρθε αντιμέτωπη με τρομερό ανταγωνισμό.
Έτσι, επισκιάστηκε από πιο δημοφιλείς ταινίες όπως το «12 Χρόνια Σκλάβος», το «Gravity» και το «Dallas Buyers Club». Πέρα όμως από τον εξωτερικό ανταγωνισμό, ο David O. Russell βρέθηκε να ανταγωνίζεται ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό, αφού η ταινία «Οδηγός Διαπλοκής» κυκλοφόρησε έναν χρόνο μετά τον «Οδηγό Αισιοδοξίας», που είχε λάβει ακόμη μεγαλύτερους επαίνους την προηγούμενη χρονιά και χάρισε στην πρωταγωνίστρια του Jennifer Lawrence το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου.
Η Κρίσιμη Καμπή (1977)
Όταν μιλάμε για επικές ήττες στα Όσκαρ, δύο ταινίες κρατούν σταθερά εδώ και χρόνια την πρωτιά. Η πρώτη εξ’ αυτών είναι «Η Κρίσιμη Καμπή» του Hebert Ross με πρωταγωνιστές τις AnneBancroft, Shirley MacLaine και τον θρύλο του μπαλέτου Mikhail Baryshnikov. Η ταινία ήταν η πρώτη στην ιστορία των βραβείων που αναγκάστηκε να παρακολουθήσει μια λιτανεία από χαμένες ευκαιρίες για μια βράβευση στην 50η απονομή των Όσκαρ.
Υπάρχουν πολλές ταινίες που, παρά την οσκαρική χασούρα, είναι ακόμη και σήμερα δημοφιλείς και έχουν εδραιώσει τη θέση τους στην ιστορία της ποπ κουλτούρας. Ωστόσο, αυτό το μπαλετικό δράμα του 1977, που έλαβε έντεκα υποψηφιότητες, δεν είναι μια από αυτές. Τα Όσκαρ του 1978 ανήκαν στον «Νευρικό Εραστή» και στον «Πόλεμο των Άστρων», δύο ταινίες που παραμένουν αγαπημένες των περισσότερων σινεφίλ μέχρι και σήμερα.
Το Πορφυρό Χρώμα (1985)
Τα είπαμε και πιο πάνω· ο Steven Spielberg είχε καλές και κακές βραδιές στα βραβεία Όσκαρ. Το 1986 ήταν μία από τις κακές. Παρά την τεράστια εισπρακτική επιτυχία του και τους υψηλούς επαίνους των κριτικών, η πρώτη αυτή κινηματογραφική μεταφορά του βραβευμένου με Pulitzer ομώνυμου μυθιστορήματος της Alice Walker δεν κατάφερε να κερδίσει ούτε σε ένα από τα έντεκα βραβεία για τα οποία προτάθηκε.
Φέτος, η νέα κινηματογραφική μεταφορά του εμβληματικού αυτού λογοτεχνικού έργου βρίσκεται και εκείνη υποψήφια. Βέβαια, το καλάθι με το οποίο θα εμφανιστεί στην 96η τελετή είναι πολύ πολύ μικρότερο, αφού έχει προταθεί για ένα μόνο Όσκαρ και συγκεκριμένα για τη φλογερή ερμηνεία της Danielle Brooks.
