Τα τρία «θεμελιώδη προβλήματα» από την ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ

Τρία είναι «τα θεμελιώδη προβλήματα» που ανακύπτουν από την «επιμονή της κυβέρνησης να φέρει προς ψήφιση το νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά ΑΕΙ», επισημαίνει στο άρθρο του στο ΒΗΜΑ ο καθηγητής Θεωρίας Κράτους και Δικαίου Πάντειο Πανεπιστήμιο, γραμματέας του ΔΣ συλλόγου ΔΕΠ Παντείου και μέλος της ΕΓ της ΠΟΣΔΕΠ, Δημήτρης Καλτσώνης,τα οποία, προσθέτει, εξώθησαν δώδεκα Σύλλογους Μελών Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) στην πραγματοποίηση, σήμερα (στη 1 το μεσημέρι,) κοινής συνέντευξης τύπου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Διεκδικώντας «ένα πραγματικά Δημόσιο, Δωρεάν και Δημοκρατικό Πανεπιστήμιο», δηλώνοντας εκ νέου κι από κοινού την εναντίωσή τους στην ίδρυση Ιδιωτικών Πανεπιστημίων, και καταγγέλοντα«την υποχρηματοδότηση, την υποστελέχωση του Πανεπιστημίου και το αυταρχικό θεσμικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί με τους προηγούμενους νόμους και θα ενταθεί με το τωρινό νομοσχέδιο»

Τα τρία θεμελιώδη προβλήματα από την ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ, που αναλύει ο κύριος Δημήτρης Καλτσώνης είναι:

Α. Το πρώτο είναι ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια βασίζονται στην αρχή «όποιος πληρώνει, παίρνει πτυχίο». Ειδικά στις συνθήκες της χώρας μας με τις κοινωνικές ανισότητες, την συνεχιζόμενη οικονομική κρίση και την κεκτημένη με λαϊκούς αγώνες παράδοση της δωρεάν παιδείας, η ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ είναι ο ορισμός της κοινωνικής αδικίας και της αναξιοκρατίας.

Τα διεθνή στοιχεία δείχνουν επίσης ότι σε όλες τις χώρες τα δημόσια πανεπιστήμια είναι ποιοτικά καλύτερα των ιδιωτικών. Γι’ αυτό άλλωστε σε επίπεδο ΕΕ το 83% των φοιτητών φοιτά σε δημόσια πανεπιστήμια. Ειδικά μάλιστα σε επίπεδο διδακτορικού -και αυτό δείχνει πολλά για το επίπεδο σπουδών- το 94% των υποψηφίων διδακτόρων εκπονεί τη διατριβή του σε δημόσιο πανεπιστήμιο. Τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια, παρά τα προβλήματα της υποχρηματοδότησης, είναι από τα καλύτερα διεθνώς. Και μάλιστα η επιστημονική παραγωγή τους είναι συγκριτικά ανώτερη άλλων χωρών με μεγαλύτερη χρηματοδότηση.

Β. Το δεύτερο σημαντικό πρόβλημα είναι ότι η ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ θα φέρει περαιτέρω μείωση της χρηματοδότησης στα δημόσια πανεπιστήμια. Συνέπεια αυτού θα είναι η ακόμη μεγαλύτερη προώθηση της εμπορευματοποίησής τους. Από την «πίτα» της υπάρχουσας χρηματοδότησης ένα μέρος θα κατευθυνθεί στα ιδιωτικά, τα οποία παντού στον κόσμο είναι κρατικά χρηματοδοτούμενα ακόμη και σε ποσοστό που φτάνει ενίοτε το 70% και 80%. Επίκειται επομένως άμεσα η επιβολή διδάκτρων στα προπτυχιακά προγράμματα των δημόσιων ΑΕΙ. Ένα βήμα στην κατεύθυνση αυτή πραγματοποιεί ήδη το νομοσχέδιο.

Υπενθυμίζω ότι το βασικό πρόβλημα των δημόσιων πανεπιστημίων είναι η πάγια υποχρηματοδότηση, η οποία σήμερα βρίσκεται στο 1/3 εκείνης του 2008-2009 και η οποία ήταν ήδη ανεπαρκής. Στη χώρα μας η πολιτεία δαπανά ανά φοιτητή 1780 ευρώ έναντι 10.132 του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η αναλογία καθηγητών/φοιτητών στην Ελλάδα είναι 1 καθηγητής προς 49 φοιτητές ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 1 προς 16. Από το 2009 το διδακτικό προσωπικό στη χώρα μας έχει μειωθεί κατά 22%. Η αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου επιτάσσει τον πενταπλασιασμό των δαπανών της πολιτείας έτσι ώστε να φτάσει στον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Γ. Το τρίτο σημαντικό ζήτημα που ανακύπτει είναι ότι η ίδρυση των ιδιωτικών ΑΕΙ είναι καταφανέστατα αντισυνταγματική. Το άρθρο 16 παρ. 5 του Συντάγματος ορίζει ξεκάθαρα ότι «Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση» και στην παρ. 8 ότι «Η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται». Δεν θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρες οι διατυπώσεις. Καμιά ερμηνευτική ακροβασία δεν μπορεί να συγκαλύψει το αδιαμφισβήτητο αυτό γεγονός.

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΕ δεν έχει αποκλειστική αρμοδιότητα επί των ζητημάτων της ανώτατης εκπαίδευσης. Άρα αρμοδιότητα έχει το κάθε κράτος για την ανώτατη εκπαίδευση, όχι η ΕΕ. Αλλά και αν ακόμη η ΕΕ είχε αποκλειστική αρμοδιότητα, το ευρωενωσιακό Δίκαιο δεν μπορεί να υπερισχύει του Συντάγματος βάσει του άρθρου 28 παρ. 1. Επιπλέον, το άρθρο 28 του Συντάγματός μας στην παρ. 3 προβλέπει βέβαια τη δυνατότητα περιορισμών στην εθνική κυριαρχία (με παραχώρηση αρμοδιοτήτων στην ΕΕ) με ψηφισμένο νόμο. Αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο υπό την προϋπόθεση ότι τούτο δεν θίγει τα δικαιώματα του ανθρώπου. Και προφανώς η παιδεία είναι ένα από τα δικαιώματα αυτά, γι’αυτό εξάλλου το άρθρο 16 περιλαμβάνεται στο κεφάλαιο του Συντάγματος με τίτλο “Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα”.

Η τόσο πρόδηλη παραβίαση του Συντάγματος εγείρει εκ των πραγμάτων ένα σοβαρό ζήτημα δημοκρατίας. Αυτό πρέπει να ευαισθητοποιήσει τους πάντες, ανεξάρτητα ποια γνώμη έχουν για τα ιδιωτικά ΑΕΙ.

*Οι 12 Σύλλογοι Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) που μετέχουν στη συνέντευξη τύπου κατά του Νομοσχεδίου για τα Ιδιωτικά ΑΕΙ είναι:
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΑΝΤΕΙΟΥ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ
ΕΝΙΑΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΚΠΑ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΕΚΠΑ
ΕΝΙΑΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ ΑΠΘ
ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ (ΔΕΠ) ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ (ΕΛΜΕΠΑ)
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΎ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΕΠ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ